Το ποδόσφαιρο είναι σήμερα το πιο δημοφιλές άθλημα στον κόσμο. Στις αρχές του 21ου αιώνα ασχολούνταν με αυτό περισσότεροι από 250 εκατομμύρια αθλητές σε περισσότερα από 200 κράτη.
Από τον Ολυμπιακό και Μακεδονικό Κοζάνης (1928) στο Φίλαθλο Σωματείο Κοζάνη(1964)
Αποσπάσματα από το υπό συγγραφή βιβλίο του Κώστα Τσιώρα για την ιστορία του Φ.Σ. Κοζάνη:
Το Φίλαθλο Σωματείο Κοζάνη (Φ.Σ. Κοζάνη ή απλά «Κοζάνη») ιδρύθηκε το καλοκαίρι του 1964 από την συνένωση των δύο ιστορικών ομάδων και παραδοσιακών αντιπάλων της πόλης, του Ολυμπιακού Κοζάνης και του Μακεδονικού Κοζάνης.
Ο Ολυμπιακός κι ο Μακεδονικός ιδρύθηκαν κι οι δύο το 1928.
Το έμβλημα του Φ.Σ. Κοζάνη συμπεριλαμβάνει το ρολόι («καμπαναριό») της κεντρικής πλατείας της πόλης αλλά και το «1928» ως φόρο τιμής στο κοινό έτος ίδρυσης των δύο συλλόγων που συνενώθηκαν για να δημιουργηθεί η ομάδα.
Τα χρώματα του Φ.Σ. Κοζάνη είναι το κόκκινο και το λευκό, από το κόκκινο του Ολυμπιακού Κοζάνης (του οποίου τα χρώματα ήταν το κόκκινο και το κίτρινο) και το λευκό του Μακεδονικού Κοζάνης (που φορούσε λευκό και γαλάζιο).
Εικόνα 1: Το σύγχρονο έμβλημα του Φ.Σ. Κοζάνη
Ο Ολυμπιακός Κοζάνης ιδρύθηκε τον Απρίλιο του 1928 από συνένωση κάποιων μικρών σωματείων της Κοζάνης μετά από εισήγηση του γυμναστή του διδασκαλείου Δημήτριου Κανταρτζή.
Τα βασικότερα στελέχη του τμήματος ποδοσφαίρου προήλθαν από τα σωματεία «Άτλας» (έτος ίδρυσης 1925) και «Δόξα» (έτος ίδρυσης 1926). Πρώτος πρόεδρος του Ολυμπιακού Κοζάνης ήταν ο Μιλτιάδης Τζώνος, εκδότης της εφημερίδας «Ηχώ της Μακεδονίας», ενώ μέλη του πρώτου Δ.Σ. ήταν οι Ιωάννης Κοζύρης, Γεώργιος Καρότσης, Κ. Χατζηκωνσταντίνου, Ι. Μανδρέλας, Δ. Κανταρτζής, Χρ. Μεσημέρης και Ι. Σαρρής.
Πρώτος προπονητής του Ολυμπιακού ήταν ο Μήτσος Γεωργιάδης.
Εικόνα 2: Ολυμπιακός Κοζάνης 1928
Ορθιοι: Στρατής Γεωργουδάκης, Χαρίλαος Ράμνιαλης, Νίκος Ράμνιαλης, Βασίλειος Κίτσιος, Ιωάννης Μπόζιος.
Στη μέση: Ιωάννης Γεωργιάδης, Σπύρος Μανιάκας, Δημήτριος Διάφας.
Καθιστοί: Αθανάσιος Κουτσουσίμος, Γεώργιος (Γάκης) Παύλου, Μήτσος Γεωργουδάκης.
Λίγους μήνες αργότερα το 1928 ιδρύθηκε κι ο Μακεδονικός Κοζάνης με πρώτο πρόεδρο τον Αργύριο Στέφου ενώ μέλη του πρώτου Δ.Σ. ήταν οι Γ. Γιαπράκας, Δ. Μπαξεβάνος, Ιωάν. Ραπτούλης, Χρ. Τρικούκης, Κων. Τσιώρας και Π. Δόκος.
Εικόνα 3: Μακεδονικός Κοζάνης 1928
Πίσω σειρά: Ν. Γκόρας, Ν. Σαραντόπουλος, Ζήσης Αγραφιώτης, Νικόλαος Δέπας, Νικόλαος Σκενδέρης.
Μεσαία σειρά: Κωνσταντίνος Φασούλας, Βασίλειος Κουτλιάς, Ιωάννης Φραντζέζος.
Κάτω σειρά: Παναγιώτης Μοιραλής, Νέστωρ Μάτσος, Πέτρος Γούδας.
Από την ίδρυση τους το 1928 οι δύο ομάδες συναγωνίστηκαν για πολλά χρόνια στο τοπικό πρωτάθλημα ΒορειοΔυτικής Μακεδονίας, με τον Ολυμπιακό να κατακτά αρκετούς τίτλους την δεκαετία του ’30.
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος κι ο Εμφύλιος είχαν σαν αποτέλεσμα την υπολειτουργία και την αγωνιστική απραξία των δύο συλλόγων σε όλη την δεκαετία του 1940, με τις ομάδες να επανέρχονται στο προσκήνιο μετά το 1950.
Η δεκαετία του 1950 ήταν η «χρυσή» δεκαετία του Μακεδονικού Κοζάνης με τον σύλλογο να κατακτά πολλούς τίτλους στα πρωταθλήματα ΒορειοΔυτικής Μακεδονίας αλλά να μην έχει την ευκαιρία να προβληθεί περισσότερο στο πανελλήνιο καθώς τότε δεν υπήρχαν εθνικά πρωταθλήματα (η Α’ και η Β’ Εθνική σε πανελλήνιο επίπεδο καθιερώθηκαν από την σαιζόν 1959-60).
Το 1954-55 ο Μακεδονικός έφτασε μέχρι τα προημιτελικά του Κυπέλλου Ελλάδος όπου αποκλείστηκε από τον ισχυρό Απόλλωνα Καλαμαριάς, χάνοντας με 1-2 στην Κοζάνη σ’ ένα παιχνίδι που παρακολούθησε πλήθος κόσμου στις 27-3-1955.
Εικόνα 4: Μακεδονικός Κοζάνης 1955
Από αριστερά: Κώστας Κυράνος, Αρμάνδος Τζιούτζιος, Γιώργος Κουντουράς, Γιώργος (Λώλος) Βαρδάκας, Ηλίας Κυρατσούς, Μάκης Κουκουμπέσης, Δημήτρης Κυρατσούς, Λάζος Καλώτας, Γιάννης Τριανταφύλλου, Τέλης Διάφας, Γιώργος Σιόγκας.
Ο Ολυμπιακός Κοζάνης ξαναπέρασε στο προσκήνιο στα τέλη της δεκαετίας του ’50 με την δημιουργία μιας πολύ ανταγωνιστικής ομάδας κυρίως με παίκτες προσφυγικής καταγωγής από τα γύρω χωριά της Κοζάνης.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 ο Ολυμπιακός Κοζάνης έφτασε δύο συνεχόμενες φορές πολύ κοντά στην άνοδο στην Α’ Εθνική Κατηγορία.
Πρώτα την σαιζόν 1960-61 όταν στον τελευταίο αγώνα του 4ου Ομίλου της Β’ Εθνικής αντιμετώπισε την Νίκη Βόλου στο γήπεδο Κοζάνης στις 14-5-1961. Ο Ολυμπιακός έπρεπε να νικήσει για να αναδειχθεί πρωταθλητής του ομίλου και να διεκδικήσει την άνοδο του στα μπαράζ με τους πρωταθλητές των άλλων τριών ομίλων. Μπροστά σε 10.000 θεατές έγινε ένα ιστορικό παιχνίδι που έληξε ισόπαλο με 1-1, με την Νίκη Βόλου να αναδεικνύεται πρωταθλήτρια του ομίλου και αργότερα να ανεβαίνει στην Α’ Εθνική μέσω των μπαράζ.
Την ίδια σαιζόν ο Ολυμπιακός πραγματοποίησε εντυπωσιακή πορεία στο Κύπελλο Ελλάδος αποκλείοντας διαδοχικά τον Μακεδονικό Κοζάνης με 4-1, τον Αρη Πτολεμαϊδας με 2-0, τον Εδεσσαϊκό στην Έδεσσα με 3-2, τον ΠΑΟΚ Θεσσαλονίκης μέσα στην Τούμπα με 2-1 και τον ΟΦΗ με 4-2. Στα ημιτελικά ο Ολυμπιακός αποκλείστηκε από την Δόξα Δράμας χάνοντας με 0-1 στην Κοζάνη με γκολ του Τάκη Λουκανίδη.
Την αμέσως επόμενη σαιζόν 1961-62 ο Ολυμπιακός ισοβάθμησε με τον Πιερικό στην πρώτη θέση του 3ου Ομίλου της Β’ Εθνικής και οι δύο ομάδες έλυσαν τις διαφορές τους σε αγώνα μπαράζ που έγινε στο γήπεδο Χαριλάου Θεσσαλονίκης στις 1-4-1962. Μετά από ένα σκληρό παιχνίδι με επεισόδια και αποβολές ο Πιερικός νίκησε με 1-0 και στέρησε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά στον Ολυμπιακό το όνειρο της ανόδου στην Α’ Εθνική.
Το 1961-62 ο Ολυμπιακός έφτασε έως τα προημιτελικά του Κυπέλλου Ελλάδος όταν αποκλείστηκε από τον Πανιώνιο χάνοντας με 2-1 στην Νέα Σμύρνη, ενώ στην φάση των 16 είχε αποκλείσει τον Ηρακλή Θεσσαλονίκης με στρίψιμο του νομίσματος καθώς οι δύο ομάδες αναδείχθηκαν ισόπαλες με 1-1 στην Κοζάνη και με 2-2 στην Θεσσαλονίκη.
Εικόνα 5: Ολυμπιακός Κοζάνης 1961.
Από αριστερά: Τηλέμαχος Σπανίδης, Παύλος Τσακιρίδης, Μωϋσής Γεροντίδης, Μπάμπης Γαβριηλίδης, Γιάννης Κωφίδης, Γιώργος Εσπερίδης, Αδάμος Παπαδόπουλος, Χαρίλαος Κουτσιμάνης, Τάσος Εμμανουηλίδης, Γιώργος Ιωαννίδης, Τάκης Ξανθόπουλος.
Μετά τις δύο κορυφαίες χρονιές του Ολυμπιακού το 1960-61 και 1961-62 η ομάδα άρχισε να παίρνει πτωτική πορεία με αποτέλεσμα τον υποβιβασμό της από την Β’ Εθνική την σαιζόν 1963-64.
Παράλληλη πτωτική πορεία ακολουθούσε κι ο Μακεδονικός Κοζάνης που αγωνιζόταν στο πρωτάθλημα ΒορειοΔυτικής Μακεδονίας, με αποτέλεσμα οι συζητήσεις για την συνένωση των δύο ομάδων για την δημιουργία μίας ισχυρής «παν-Κοζανίτικης» ομάδας να κορυφωθούν το καλοκαίρι του 1964.
