Σλαβόφωνοι και Πρόσφυγες.
Κράτος και πολιτικές ταυτότητες στη Μακεδονία του Μεσοπολέμου
του Ραϋμόνδου Αλβανού
Ο Μεσοπόλεμος, δηλαδή η περίοδος 1922‐1940, είναι η σημαντικότερη περίοδος στη νεότερη ιστορία της Ελλάδας. Τότε ουσιαστικά μπήκαν οι βάσεις για τη συγκρότηση της πραγματικότητας όπως τη ζούμε σήμερα.
Σε αυτό το βιβλίο θα παρουσιαστούν στοιχεία της κοινωνικής ιστορίας των Ελλήνων που σίγουρα δεν αφορούν μόνο τη Μακεδονία. Η συγκρότηση των δικτύων των πολιτευτών, οι στρατηγικές τους για την άντληση ψήφων, η έκφραση και διαχείριση των μυριάδων αιτημάτων των ψηφοφόρων‐χωρικών, οι συγκρούσεις ντόπιων‐προσφύγων σχετικά με τη γη, τα έντονα πολιτικά πάθη των διχασμένων Ελλήνων σε βενιζελικούς και αντιβενιζελικούς είναι μερικά από τα στοιχεία που αναλύονται στην παρούσα μελέτη και χαρακτηρίζουν όλη την ελληνική ύπαιθρο του Μεσοπολέμου.
Η εστίαση της μελέτης εντοπίζεται σε δύο ομάδες που αμφότεροι ήταν «ξένοι»: στους πρόσφυγες που ήρθαν σε μια νέα πατρίδα πολύ διαφορετική από αυτή που άφησαν και στους σλαβόφωνους που επίσης ήταν κατά κάποιο τρόπο «ξένοι». Το βασικό ερώτημα που διατρέχει αυτό το βιβλίο είναι το ποιος είναι ο ρόλος του κράτους στην προσπάθεια ένταξης των σλαβόφωνων και των προσφύγων στην ελληνική κοινωνία και πώς το κοινοβουλευτικό σύστημα επηρέασε τη συγκρότηση εθνικών και πολιτικών ταυτοτήτων στη μεσοπολεμική Μακεδονία.
ΓΡΑΙΚΟΙ ΣΤΗΝ ΤΑΣΚΕΝΔΗ. Με τη σκέψη σε σένα Πατρίδα
της Άννας Παπαδημητρίου με τον πρόλογο που έγραψε ο Μίλτος Πολυβίου
Οι νέοι που μεγάλωναν στην Τασκένδη άκουγαν τις ιστορίες των γονέων τους από την εποχή του Εμφυλίου και αντιλαμβάνονταν πως κάτι πολύ κακό συνέβη στη χώρα τους. Η ιστορία της Ελένης, μητέρας της Γιάννας, είναι μια πραγματική ιστορία που περιγράφει πώς βρέθηκε από την Ήπειρο στην Τασκένδη μετά την υποχρεωτική επιστράτευσή της στον Δημοκρατικό Στρατό. Ήταν ένα 15χρονο κορίτσι όταν ξεκίνησε η περιπέτειά της και μπορούσε να σκοτωθεί από στιγμή σε στιγμή, όπως χιλιάδες Έλληνες αντάρτες και στρατιώτες, αδέλφια, ξαδέλφια, χωριανοί και φίλοι.
Μέσα από τις ατέλειωτες συζητήσεις των Ελλήνων της ξενιτιάς, των πρώην καπεταναίων του ΕΛΑΣ και των ανταρτών του ΔΣΕ, η νέα γενιά των προσφύγων στην Τασκένδη άκουγε συνταρακτικές αληθινές ιστορίες. Στο βιβλίο χρησιμοποιήθηκαν χειρόγραφα αυτόπτων μαρτύρων και αφηγήσεις ανθρώπων, σπαράγματα αληθινής ιστορίας, που έζησαν κατά την Κατοχή‐Εμφύλιο.
Πίσω από κάθε μικρή ιστορία αυτών των ανώνυμων και επώνυμων πατριωτών υπάρχουν πραγματικές ανθρώπινες υπάρξεις, πραγματικά ιστορικά γεγονότα με ημερομηνίες, τοποθεσίες και ονόματα αυτών που επέζησαν με εμφανή και μη τραύματα και βρέθηκαν να ζουν στην ξενιτιά.
Αυτό το μυθιστόρημα επιδιώκει να διαφυλάξει τη μνήμη αυτών που έζησαν τα συνταρακτικά γεγονότα της Κατοχής και κυρίως του Εμφυλίου.
ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 1941-1944
Κατοχή – Αντίσταση – Εθνοτικές και εμφύλιες συγκρούσεις
Της Σοφία Ηλιάδου – Τάχου
Σκοπός του βιβλίου είναι η αποτύπωση και η ερμηνεία των αποχρώσεων της βίας που εκδηλώθηκε την κατοχική περίοδο στη Δυτική Μακεδονία, με σημεία αναφοράς τις συνθήκες κατοχής, την αντίσταση, τις εθνοτικές αλλά και τις εμφύλιες συγκρούσεις. Ενταγμένη στο νέο πλαίσιο της ιστοριογραφίας, ερευνώνται οι τοπικές ιδιαιτερότητες και η σημασία του τοπικού συγκείμενου στη διερμηνεία των γεγονότων της κατοχικής περιόδου. Ως «βία» δεν νοούνται μόνο οι δολοφονίες, αλλά και οι φυλακίσεις, οι εκτελέσεις, τα αντίποινα, η καταστροφή του παραγωγικού ιστού, ο στρεβλός επισιτισμός, και άλλα ανάλογα φαινόμενα. Γιατί η βία σε όλες τις εκφάνσεις της αποτελεί ιστορικό γεγονός, η νομιμότητα του οποίου απορρέει από την αντίληψή μας για τη νομιμότητα του κράτους ως θεσμού που την ασκεί ή εναντίον του οποίου τα υποκείμενα της βίας επαναστατούν.
Στη μελέτη αυτή, η νομιμοποίηση ή η καταδίκη της βίας που ασκήθηκε την περίοδο της κατοχής από τη μια ή από την άλλη πλευρά προϋποθέτει πρώτιστα την απάντηση στο ερώτημα ποιανού το συμφέρον υπηρετούσε το κατοχικό κράτος, το συμφέρον των κατακτητών ή αυτό των πολιτών. Η συγγραφέας, αντίθετη σε κάθε πολιτική πρόθεση που μπορεί να ελλοχεύει πίσω από την έρευνα, καταγράφει την ιδιαίτερη δυναμική της κατοχικής περιόδου, ειδικά σε ό,τι αφορά στη Δυτική Μακεδονία.
ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΠΕΛΛΑΣ 1912- 1967
Της Αγνής Κ. Κολιαδήμου
Οι μετακινήσεις πληθυσμών κάθε άλλο παρά ανοίκειο φαινόμενο αποτελούν στην ιστορία των ευρωπαϊκών κρατών. Στη μελέτη αυτή επιχειρείται μία συστηματική καταγραφή των προσφυγικών ομάδων που εγκαταστάθηκαν στον νομό Πέλλας από το 1912-13 ως τη δεκαετία του 1960, καθώς και η παρουσίαση της ζωής στην περιοχή αυτή πριν την έλευσή των προσφύγων, ώστε να διαφανούν οι μεταβολές που συντελέστηκαν στην τοπική κοινωνία.
Η προσφυγοποίηση των ελληνο- χριστιανικών πληθυσμών που κατοικούσαν στις βαλκανικές κτήσεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, την «καθ’ ημάς» Ανατολή και τα ρωσικά – σοβιετικά εδάφη από την έναρξη των Βαλκανικών Πολέμων ως τη δεκαετία του 1960 με αποκορύφωμα τη Μικρασιατική Καταστροφή προκάλεσε μεγάλες πληθυσμιακές ανακατατάξεις και δημιούργησε νέα κοινωνικά δεδομένα στο ελληνικό κράτος. Η συγγραφέας καταγράφει αναλυτικά τα προβλήματα που αντιμετώπισαν οι πρόσφυγες και την επίδραση που άσκησαν σε οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο κατά τη διάρκεια των πρώτων 50 χρόνων της παρουσίας τους στον νομό αυτό.
Η ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ
Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Φωτιάδης – Σοφία Ηλιάδου – Τάχου -Βλάσης Βλασσίδης
Με αφορμή την παρέλευση 100 χρóνων απó την ένταξη της Δυτικής Μακεδονίας στο ελληνικó κράτος (1912-2012), ο συλλογικóς αυτóς τóμος περιλαμβάνει μελέτες σχετικά με την διαδικασία της ενσωμάτωσης.
Βασισμένο σε μελέτες απó το συνέδριο που διεξήχθη απó το Παιδαγωγικó Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης και το Τμήμα Βαλκανικών Σπουδών του Πανεπιστήμιου Δυτικής Μακεδονίας με αφορμή την επέτειο της ένταξης, αποτελεί πηγή προβληματισμού και έρευνας óσον αφορά την τοπική ιστορία της Δυτικής Μακεδονίας. Οι συντελεστές του τóμου μέσα απó τις εργασίες τους παρουσιάζουν óχι μóνο το αποτέλεσμα, που δεν είναι άλλο απó την ένταξη ή ενσωμάτωση, αλλά και τις ποικίλες εκφάνσεις της συγκεκριμένης διαδικασίας, που αφορούν τα πεδία της οικονομίας, της πολιτικής, της κοινωνίας και του πολιτισμού.
Οι πολεμικές και διπλωματικές εξελίξεις που συνέβαλαν στην ένταξη της περιοχής στην Ελλάδα, οι διαδικασίες προσαρμογής των εκπαιδευτικών δομών, οι οικονομικές εξελίξεις που διαμóρφωσαν το νέο συγκείμενο του ελλαδικού κράτους, η ανέλιξη στο πεδίο της πολιτισμικής έκφρασης αποτελούν αντιπροσωπευτικούς άξονες των θεμάτων που αναλύονται. Επιπρóσθετα, μελετώνται και οι παράλληλες συνιστώσες της ενσωμάτωσης, óπως οι εξελίξεις στα επαγγέλματα, τον τύπο, τον συνδικαλισμó, η ανάπτυξη της παιδαγωγικής σκέψης, η αποτύπωση των αποφάσεων των κρατικών φορέων για ζητήματα συλλογικού συμφέροντος αλλά και ο μετασχηματισμóς σε επίπεδο κοινωνίας ο οποίος συνέτεινε στη σύμπηξη εθνικής ταυτóτητας.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Κωνσταντίνος Φωτιάδης στην εισαγωγή του βιβλίου, προωθώντας την έρευνα και την ιστορική ανάγνωση των εκφάνσεων του συλλογικού μας βίου, οι μελέτη αυτή «προσφέρει απαντήσεις στο καίριο ερώτημα κατά πóσο το παρελθóν του χώρου δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ένα καλύτερο μέλλον, μέσα απó την οπτική της ενσυναίσθησης, της ένταξης δηλαδή στην οπτική γωνία των πρωταγωνιστών των ιστορικών συγκυριών και την ερμηνεία των γεγονóτων μέσα στο συγκείμενο στο οποίο αυτά πραγματώθηκαν.»
——————————————————-
Οι εκδόσεις Επικεντρο προσφέρουν βιβλία ποιότητας σε μια σειρά από επιστημονικές θεματικές ενότητες όπως κοινωνιολογία, πολιτικές επιστήμες, ιστορία, κλασικά γράμματα, αρχαιολογία, εκπαιδευτικά θέματα, ηλεκτρονικοί υπολογιστές, θεολογία, ιατρική, σημειωτική, δίκαιο, γλώσσα, Μέσα Ενημέρωσης, οικονομία, πολιτική σκέψη, ισότητα των δύο φύλων, ρατσισμός, μάνατζμεντ και πολλές άλλες. Κάθε χρόνο εκδίδουμε πάνω από 50 νέους τίτλους βιβλίων. Πολλά από τα βιβλία μας χρησιμοποιούνται ως διδακτικά εγχειρίδια και βοηθήματα σε όλα τα ελληνικά πανεπιστήμια επί δεκαετίες. Μερικοί από τους σημαντικότερους συγγραφείς επιστημονικών βιβλίων συνεργάζονται με τις εκδόσεις μας , ενώ έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά σημαντικά έργα ξένων συγγραφέων.
Κύριο χαρακτηριστικό των βιβλίων που εκδίδονται από το Επίκεντρο είναι η διαχρονία. Ο εκδοτικός μας οίκος αποφεύγει τα εφήμερα best sellers και επικεντρώνεται στην έκδοση βιβλίων που παραμένουν επίκαιρα και ενεργά για πολλά χρόνια.
Εκδόσεις Επίκεντρο
Θεσσαλονίκη: Καμβουνίων 9, Τ. 2310-256146
Αθήνα: Ασκληπιού 21, Τ. 210-3811077
books@epikentro.gr
