του Βασίλη Οικονόμου
Κοζάνη-Θεσσαλονίκη-Κολωνία
Έφυγα μόνιμα στη Γερμανία το 2011 λόγω της ανεργίας που προκάλεσε η οικονομική κρίση (επέστρεψα το 2016 για πολλούς λόγους, σε άλλο κείμενο αυτά…).
Ευγνωμονώ την τύχη μου που “προσγειώθηκα” στην Κολωνία κυρίως για δύο λόγους: είναι η λεγόμενη πόλη των media με πολλές παραγωγές και τηλεοπτικούς σταθμούς, οπότε μπορούσα να εξασκήσω το επάγγελμά μου κι ο δεύτερος ότι είναι η γερμανική πρωτεύουσα του Καρναβαλιού!
Όντας μεγαλομένος στην Κοζάνη βρήκα μια ισχυρή ταύτιση στην αγαπημένη κοινή πολιτιστική παράδοση. Να τονίσω ότι “βέρος” σκαρκιώτης δεν είμαι αλλά νοιώθω (από χωριά των Γρεβενών έχω καταγωγή), αφού μεγάλωσα μια ευθεία απ΄τσ΄Σκ΄ρκας το φανό κι όταν ακούω φανό εκεί παγαίν΄ ο νουζμ…
Εδώ “Απουκρές” εκεί “Καρναβάλι”
Το Καρναβάλι τους λοιπόν, γιορτάζεται και στις γύρω μεγάλες πόλεις πέριξ της Κολωνίας αλλά εδώ έχει πάρει θρησκευτικές διαστάσεις καθώς όλο το χρόνο ζουν και αναπνέουν για αυτές τις πέντε μέρες παροξυσμού.
Χρονικά διαφέρει από το δικό μας μια-δυο βδομάδες, ανάλογα πάντα με το καθολικό Πάσχα (απ΄τις λίγες καθολικές πόλεις γαρ) όμως η επίσημη έναρξη του Καρναβαλιού είναι στις 11 Νοεμβρίου και ώρα 11.11, τη λεγόμενη “ώρα των τρελών”.
Η elfte-elfte είναι κάτι σαν τρέιλερ για το τί προκειται να ακολουθήσει σε τρεις μήνες.
Γίνεται απ΄το πρωί ένας μεγάλος χαμός σε όλη την πόλη, κόσμος έρχεται από παντού ακόμα και με άδεια απ΄ τη δουλειά, για να “εκτροχιαστεί” πίνοντας και χορεύοντας από νωρίς το πρωί.
Και στους γερμανούς φυσικά, το έθιμο συνδέεται με τον θρησκευτικό εορτασμό της νηστείας και το αποκορύφωμα της Αποκριάς λαμβάνει χώρα τον Φεβρουάριο.
Από τη λεγόμενη “αποκριάτικη νύχτα των γυναικών” την Πέμπτη μέχρι και τη “Δευτέρα των ρόδων”, κάθε μέρα είναι ξεχωριστή αλλά σε όλες επικρατεί χάος και πανδαιμόνιο, ειδικά τη νύχτα. Η πόλη έχει πληθυσμό σχεδόν ένα εκατομμύριο ενώ καταφθάνει άλλο ένα τουριστικό εκατομμύριο για να ζήσει το απενεχοποιημένο καρναβαλίστικο όνειρο, μιας κι επικρατεί το δόγμα “ότι συμβαίνει στο καρναβάλι μένει στο καρναβάλι” με ότι αυτό συνεπάγεται…
Δεν πίνουν κρασιά, δε τρώνε κιχιά
Όπως μπορεί να φανταστεί ο οποιοσδήποτε ακόμα κι οι δρόμοι μυρίζουν μπύρα, ενώ τα πλανώδια βουρστ σε ψωμάκι, βοηθάνε τα στομάχια ν΄ αντέξουν …κι άλλη μπύρα.
Πολύ θετική εντύπωση μου έκανε ότι μασκαρεύεται η συντριπτική πλειοψηφεία του κόσμου κι όχι κυρίως τα παιδιά, όπως είναι η τάση σ΄ εμάς τα τελευταία χρόνια.
Έχουν και παραδοσιακές στολές, αντρικές και γυναικείες, κυρίως με ναυτικά σχέδια και χαρακτηριστικά ενώ πολύ ισχυρό ρόλο έχουν σε κάθε γειτονιά οι Καρναβαλικοί Σύλλογοι που αναλαμβάνουν μέρος των εκδηλώσεων και διάφορες παραστάσεις.
Αρνητική εντύπωση μου έκανε η προτίμηση μεγάλου μέρους της νεολαίας, λαϊκών κυρίως στρωμάτων, για στολές που παραπέμπουν σε επιβολή εξουσίας, με έντονο μιλιταριστικό ντύσιμο και αξεσουάρ.
Οι Ινδιάνοι οδεύουν προς οριστική εξαφάνιση.
Το αρνητικότερο όλων είναι ο εκτροχιασμός προς τη “βαρβαρότητα” από μια μερίδα κόσμου, με ότι μπορείτε να φανταστείται, εμετούς, πλακώματα και παρόμοιες “ομορφιές” τις οποίες τρέχει να προλάβει η ισχυρή αστυνομική παρουσία. Όσο πιο κεντρικά στην πόλη τόσο χειρότερα -ιδανικά διασκεδάζει κάποιος συνοικιακά ή σε σπιτικά πάρτυ. Το αδιαχώρητο δε γλιτώνεται όμως πουθενά.
Bre-bre-bre
Άλλη μια μεγάλη ομοιότητα ανάμεσα σε Κοζάνη και Κολωνία είναι το έντονο τοπικό ιδίωμα που εκδηλώνεται στα τραγούδια και τα αστεία της Αποκριάς. Ο χαιρετισμός alaaf ακούγεται παντού και χωρίς απαραίτητη αφορμή, οι καρναβαλιστές λέγονται jecke δηλαδή τρελοί. Οι επισκέπτες κι εδώ θα χρειαστούν τη βοήθεια κάποιου ντόπιου για τη μετάφραση ωστέ να καταλάβουν τα αντίστοιχα κολωνακιώτικα “μπρε-μπρε-μπρε” .
Ανεβαίνουν πολλές θεατρικές παραστάσεις με το ντόπιο ιδίωμα ενώ έχουν και κάτι σαν stand up comedy που δεν πολυκατάλαβα τι είναι.
Τη μεγάλη πίκρα στις συγκρίσεις την έζησα με τη μουσική! Κυρίως με την παραδοσιακή τους που έχει έντονα πνευστά και κουδουνάκια στην κατεύθυνση όμως μιας στρατιωτικής μπάντας. Εκεί πραγματικά νοστάλγησα -άλγος κανονικό όμως- τα χάλκινα, τα κλαρίνα και το βαλκανικό συναίσθημα.
Από την άλλη συμπαθητικά μου φάνηκαν τα ποπ τραγούδια των πάρτυ δηλαδή τα schlager: γερμανικά χιτάκια που είναι πολύ δημοφιλή και καλύπτουν το 80% του ρεπερτορίου ενός γερμανικού σπιτίσου πάρτυ ή μαγαζιού που σέβεται τον εαυτό του. Η θεματολογία περιστρέφεται γύρω από έρωτες, τη χαρά της ζωής και του κεφιού, αποκριάτικα φασώματα, χιουμοριστικά περιστατικά εώς και παλιμπαιδιστικά τραγούδια με ζώα της φάσεως μαζού εντ δε ζου. Καρναβάλι είναι ας μεταμορφωθούμε σε ότι επιθυμούμε, κυρίως όμως ας γίνουμε όλοι παιδιά.
Εννοείται έπαιζε κι εδώ Gypsy Kings. Εννοείται έπαιζε και πολλή τέκνο, Γερμανία είσαι.
Τη Δευτέρα γίνεται μεγάλη, πολύωρη παρέλαση αρμάτων και καρναβαλιστών στους κεντρικούς δρόμους. Τα άρματα τους είναι καλοφτιαγμένα, με γερμανικό μπάτζετ, και σατυρίζουν διάφορα θέματα της επικαιρότητας, απουσιάζει όμως το κυριολεκτικό… σατυρικό, σεξουαλικό στοιχείο.
Πετάνε παντού σοκολάτες και καραμέλες, μια συνήθεια που ποτέ δε ζήλεψα από παρελάσεις άλλων πόλεων. Θεωρώ ότι δημιουργεί δύο παράλληλους κόσμους, η εικόνα των συγκεντρωμένων θεατών με τεράστιες σακούλες που προσπαθούν επι ώρες να μαζέψουν συκσευασμένα, φτηνά γλυκίσματα.
Τελευταία ημέρα η Τρίτη, οι επισκέπτες φύγανε, τα πράγματα έχουν ηρεμήσει στην Κολωνία κι κόσμος προσπαθεί απ΄ τα διαδοχικά χανγκόβερ να κάνει τα κομμάτια του ξανά λειτουργικό κεφάλι.
Όμως το βράδυ συμβαίνει σε όλες τις γειτονιές κάτι αυθεντικά μυσταγωγικό και αρχέγονο: η καύση ενός ανθρώπινου ομοιώματος σαν αχυράνρθωπος (Nubbel λέγεται) που σαν αποδιοπομπαίος τράγος φορτώνεται με τις αποκριάτικες αμαρτίες του κόσμου.
Αποκριές über alles
Κλείνοντας το κείμενο έχω μια ανοιχτή πρόταση σχετικά με το τουριστικό κομμάτι.
Στην Κολωνία το brand που λέγεται Καρναβάλι είναι τεράστιο και κινεί σημαντικό μέρος της οικονομίας της πόλης. Να φανταστείτε ότι οι αγαπημένοι μου “Κολωνακιώτες” δε δίστασαν εδώ και λίγα χρόνια να διοργανώσουν και μια -κρατηθείτε-καλοκαιρινή έκδοση καρναβαλιού στην καρδιά του Αυγούστου!
Μπορούμε μόνο να επωφεληθούμε εάν αντιγράψουμε πράγματα που μπορούμε εύκολα να προσαρμόσουμε στην περιοχή μας για να αυξήσουμε την επισκεψιμότητα στη Δυτική Μακεδονία, αρχής γενομένης με ένα Μουσείο Αποκριάς, συνδυασμένο με ένα θεματικό πάρκο σαν μια Κοζανίτικη “ντίσνεηλαντ” που θα υποδέχεται κόσμο όλο το χρόνο!
