Δεσμεύεται η ΕΕ να διαθέσει νέα κονδύλια; Θα χρησιμοποιήσει το αποθεματικό του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης;
Για την αντιμετώπιση της άμεσης υγειονομικής κρίσης και των συνακόλουθων ανθρωπιστικών αναγκών στις χώρες εταίρους, καθώς και των μακροπρόθεσμων και διαρθρωτικών επιπτώσεων στις κοινωνίες και τις οικονομίες των χωρών εταίρων, η ΕΕ θα εξασφαλίσει τη χρηματοδοτική στήριξη των χωρών εταίρων με τη χορήγηση ποσού άνω των 15,6 δισ. ευρώ από τους υφιστάμενους πόρους για την εξωτερική δράση. Μαζί με τους εταίρους μας, μεριμνούμε ώστε η σημαντική ενωσιακή χρηματοδότηση που έχει ήδη διατεθεί σ’ αυτούς να τους βοηθήσει να αντιμετωπίσουν τον αντίκτυπο της πανδημίας του κορονοϊού.
Το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης προέρχεται από τον αναπροσανατολισμό υφιστάμενων κονδυλίων και προγραμμάτων, ώστε να χρησιμοποιηθούν ειδικά για την αντιμετώπιση του κορονοϊού και περιλαμβάνει δάνεια ύψους 5,2 δισ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων που θα επιταχυνθούν. Οι εν λόγω πόροι θα πρέπει να χρηματοδοτήσουν τόσο βραχυπρόθεσμες όσο και μεσοπρόθεσμες έως μακροπρόθεσμες δράσεις, οι οποίες θα περιλαμβάνουν τη χρήση δημοσιονομικών εγγυήσεων που χρησιμεύουν για την κινητοποίηση πρόσθετων ιδιωτικών πόρων. Αποτελούν τη συνεισφορά της ΕΕ στην ανταπόκριση της «Ομάδας Ευρώπη» (Team Europe), η οποία θα συνδυάζει πόρους από την ΕΕ, τα κράτη μέλη της, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης.
Από τη συνολική δέσμη μέτρων των 15,6 δισ. ευρώ, διοχετεύονται 3,25 δισ. ευρώ στην Αφρική, συμπεριλαμβανομένων 2,06 δισ. ευρώ στην υποσαχάρια Αφρική και 1,19 δισ. ευρώ στις γειτονικές χώρες της Βόρειας Αφρικής.
Η ΕΕ εξασφαλίζει συνολικά 3,07 δισ. ευρώ για το σύνολο των γειτονικών χωρών —εκ των οποίων 2,1 δισ. ευρώ για τις νότιες και 962 εκατ. ευρώ για τις ανατολικές χώρες εταίρους— καθώς και 800 εκατ. ευρώ για τα Δυτικά Βαλκάνια και την Τουρκία.
Επίσης, η συνολική δέσμη μέτρων περιλαμβάνει επιπλέον 1,42 δισ. ευρώ σε εγγυήσεις για την Αφρική και τις γειτονικές χώρες από το Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (ΕΤΒΑ).
Η ΕΕ θα στηρίξει την Ασία και τον Ειρηνικό με 1,22 δισ. ευρώ, ενώ άλλα 291 εκατ. ευρώ θα διατεθούν για την περιοχή της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού, 918 εκατ. ευρώ για τη στήριξη των εταίρων μας στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, και 111 εκατ. ευρώ για τη στήριξη των υπερπόντιων χωρών και εδαφών.
Η χρηματοδότηση κατανέμεται σε τρεις τομείς: 502 εκατ. ευρώ για την επείγουσα, βραχυπρόθεσμη αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών∙ 2,8 δισ. ευρώ για τη στήριξη της έρευνας και των συστημάτων υγείας και ύδρευσης στις χώρες εταίρους· και 12,28 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη διαθέσει 25 εκατ. ευρώ από το αποθεματικό του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης (ΕΤΑ) για τη στήριξη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στην άμεση και βραχυπρόθεσμη αντιμετώπιση του κορονοϊού στις χώρες της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ΑΚΕ), καθώς και 30 εκατ. ευρώ από τα αποθεματικά του προϋπολογισμού της ECHO, ενώ θα εξετάσει περαιτέρω τις ανάγκες στήριξης. Τα εν λόγω κονδύλια για τον ΠΟΥ θα συμβάλουν στην ετοιμότητα σε παγκόσμιο επίπεδο, στην πρόληψη και στον περιορισμό του ιού, ενώ θα στηρίξουν τις χώρες με τα πιο αδύναμα συστήματα υγείας.
Θα ανασταλούν κάποια προγράμματα ώστε να δοθεί προτεραιότητα στη μάχη κατά του κορονοϊού; Ποιοι τομείς θα επηρεαστούν;
Η διαδικασία αναπροσανατολισμού διασφαλίζει ότι τα κονδύλια θα αντληθούν από προγράμματα που δεν μπορούν να υλοποιηθούν κατά τα προβλεπόμενα λόγω της πανδημίας. Τα ζωτικής σημασίας προγράμματα που παρέχουν βασικές υπηρεσίες όπως η υγεία, η επισιτιστική ασφάλεια, η διατροφή, η ύδρευση και η αποχέτευση, καθώς και η εκπαίδευση μπορούν να συνεχίσουν να λειτουργούν και θα διευρυνθούν όσο το δυνατόν περισσότερο ειδικά στην αντιμετώπιση του κορονοϊού.
Kονδύλια που είχαν διατεθεί στο παρελθόν για μία χώρα θα ανακατευθυνθούν τώρα σε άλλη;
Η ανακατεύθυνση κονδυλίων εντός και μεταξύ εν εξελίξει προγραμμάτων θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο των τρεχουσών κατανομών ανά χώρα. Δεν προβλέπονται ανακατανομές από τη μία χώρα στην άλλη στο παρόν στάδιο. Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξετάζει επί του παρόντος όλους τους πόρους, συμπεριλαμβανομένων περιφερειακών πόρων, με σκοπό την επαρκή χρηματοδότηση της αντιμετώπισης του κορονοϊού.
Οι χώρες και οι περιφέρειες εταίροι θα συμμετάσχουν στην αξιολόγηση.
Θα έχει μέρος των χρημάτων τη μορφή δανείων και θα συμβάλει ο ιδιωτικός τομέας;
Ναι. Θα αξιοποιήσουμε όλες τις μορφές χρηματοδότησης, όπως τόσο την εγγύηση του Ευρωπαϊκού Ταμείου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (ΕΤΒΑ) όσο και τα δάνεια από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα-εταίρους μας για τα έργα συνδυαστικής χρηματοδότησης. Θα χρησιμοποιήσουμε την εγγύηση για να βοηθήσουμε τις μικρές επιχειρήσεις με την παροχή ρευστότητας και κεφαλαίου κίνησης και να δώσουμε σε περισσότερους ανθρώπους τη δυνατότητα να λάβουν την ιατρική περίθαλψη που χρειάζονται.
Το Εξωτερικό Επενδυτικό Σχέδιο της ΕΕ (ΕΕΣ) περιλαμβάνει οικονομική εγγύηση ύψους 1,55 δισ. ευρώ —την εγγύηση του ΕΤΒΑ— εκ των οποίων 500 εκατ. ευρώ θα διατεθούν για τις γειτονικές χώρες της ΕΕ, με στόχο την προσέλκυση πολύ περισσότερων δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων. Τώρα θα αναπροσανατολίσουμε τον κύριο όγκο αυτών των χρημάτων προς την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού. Θα δώσουμε προτεραιότητα στη χρηματοδότηση των μικρών επιχειρήσεων, τη χρηματοδότηση σε τοπικό νόμισμα και την υγειονομική περίθαλψη.
Το ΕΕΣ χρηματοδοτεί επίσης έργα συνδυαστικής χρηματοδότησης. Τα εν λόγω έργα συνδυάζουν επιχορήγηση από την ΕΕ με δάνεια ή άλλες μορφές χρηματοδότησης από δημόσιες και ιδιωτικές πηγές. Επί του παρόντος συνεργαζόμαστε με τις χώρες εταίρους μας και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα για να δούμε ποια έργα θα πρέπει να ενισχύσουμε, να επιταχύνουμε ή να στηρίξουμε.
Για παράδειγμα, θα επιταχύνουμε τις επενδύσεις σε εργαστήρια μέσω της Ευρωπαϊκής Πλατφόρμας Εγγυήσεων Υγείας για την Αφρική, ύψους 80 εκατ. ευρώ, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και με την υποστήριξη του Ιδρύματος Bill & Melinda Gates, για την αντιμετώπιση μίας από τις σημαντικότερες προκλήσεις στην Αφρική στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, της έλλειψης εργαστηρίων δοκιμών.
Εάν αυξήσετε τη δημοσιονομική στήριξη για τις κυβερνήσεις, πώς θα ελέγχετε την παροχή της βοήθειας;
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σκοπεύει να προκαταβάλει και/ή να αυξήσει τη δημοσιονομική στήριξη της ΕΕ προς τις χώρες εταίρους, με την επιφύλαξη σημαντικών όρων και διασφαλίσεων.
Οι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ προβλέπουν ειδικές διασφαλίσεις για την περίπτωση δημοσιονομικής στήριξης στο πλαίσιο κρίσεων. Για παράδειγμα, με τη θέσπιση ειδικών πρόσθετων όρων είναι εφικτή η παροχή κινήτρων για δράσεις αντιμετώπισης του κορονοϊού, η παρακολούθηση της παροχής υπηρεσιών (π.χ. υγείας, κοινωνικής πρόνοιας) ή η παροχή διασφαλίσεων όσον αφορά τη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών. Οι εταίροι έχουν υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων και η δημοσιονομική στήριξη υπόκειται σε λογιστικό έλεγχο. Η υλοποίηση πραγματοποιείται πάντοτε μαζί με διεθνείς χρηματοδοτικούς οργανισμούς, ιδίως με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ).
Η δημοσιονομική στήριξη της ΕΕ αποδείχθηκε καθοριστική για την παροχή συνδρομής σε 23 χώρες που αντιμετώπιζαν κρίσεις κατά την τελευταία δεκαετία: για παράδειγμα, στη Γουινέα, τη Λιβερία και τη Σιέρα Λεόνε κατά τη διάρκεια της επιδημίας του ιού Έμπολα· στην Αϊτή το 2010 και το Νεπάλ το 2015 μετά από σεισμούς ή στα νησιά της Καραϊβικής μετά από τυφώνες· στην Ουκρανία το 2014 ή στην Γκάμπια το 2016 για πολιτικές μεταβάσεις και στην Ιορδανία στην περίπτωση της πληθυσμιακής έκρηξης λόγω της κρίσης στη Συρία.
Ποιες χώρες θα ωφεληθούν περισσότερο; Γιατί υπάρχουν τόσο μεγάλες διαφορές στη χρηματοδότηση μεταξύ ορισμένων περιφερειών και χωρών; Ποια λογική διέπει την κατανομή;
Η λογική που διέπει την κατανομή ακολουθεί τις ανάγκες των χωρών εταίρων μας, αλλά θα λαμβάνει επίσης υπόψη την προστιθέμενη αξία, την αποδοτικότητα και τη συμπληρωματικότητα των πόρων της ΕΕ με τη δράση άλλων ευρωπαϊκών και μη ευρωπαϊκών φορέων. Η συνεισφορά της ΕΕ στην ανθρωπιστική ανταπόκριση έκτακτης ανάγκης θα κατανέμεται με βάση τις επιτόπιες ανάγκες και θα χορηγείται κατά προτεραιότητα στις πιο ευάλωτες ομάδες.
Η κατανομή των πόρων της ΕΕ δεν θα πρέπει να απομονώνεται από τη συνεισφορά των κρατών μελών της ΕΕ στην αντιμετώπιση των βραχυπρόθεσμων, μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων επιπτώσεων της κρίσης στις χώρες και τις περιφέρειες εταίρους μας.
Θα συμφωνήσει η ΕΕ σε ελάφρυνση του χρέους των αναπτυσσόμενων χωρών;
Οι ανάγκες δημόσιας χρηματοδότησης αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά κατά τις προσεχείς εβδομάδες και τους προσεχείς μήνες στις αναπτυσσόμενες χώρες, ενώ οι δράσεις που αναλαμβάνουν οι πολυμερείς πιστωτές δεν θα επαρκέσουν για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού. Στο πλαίσιο αυτό, η κοινή έκκληση του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας (ΠΤ) για αναστολή πληρωμής χρεών των φτωχότερων χωρών με δάνεια υπό ευνοϊκούς όρους από τον Διεθνή Οργανισμό Ανάπτυξης (ΔΟΑ) αποσκοπεί στην ελάφρυνση του χρέους προς διμερείς επίσημους πιστωτές. Η ΕΕ στηρίζει αυτή τη σφαιρική, συντονισμένη ανταπόκριση.
Ωστόσο, θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος για την καλύτερη αξιολόγηση του αντικτύπου της κρίσης και των χρηματοδοτικών αναγκών για κάθε χώρα του ΔΟΑ, και για να καθοριστεί τι είδους ελάφρυνση ή αναδιάρθρωση του χρέους είναι αναγκαία. Κάθε νέα δανειοδότηση, ακόμη και υπό εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους, θα πρέπει να πραγματοποιείται εντός του πλαισίου της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ, ώστε να διασφαλίζεται η βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους.
Θα συνεισφέρει η ΕΕ στη νέα έκκληση των Ηνωμένων Εθνών για περισσότερα από 2 δισ. δολάρια ΗΠΑ και προτάσεις από άλλους δωρητές;
Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα διοχετεύσουν σημαντικό τμήμα της ανταπόκρισής τους στην πανδημία του κορονοϊού μέσω των Ηνωμένων Εθνών. Αναμένεται ότι σημαντικό τμήμα της ανθρωπιστικής ανταπόκρισης της ΕΕ στο πλαίσιο της εν λόγω δέσμης μέτρων θα διατεθεί σε προγράμματα που καλύπτονται από το σχέδιο παγκόσμιας ανθρωπιστικής ανταπόκρισης στον κορονοϊό, αλλά η ΕΕ θα διαθέσει επίσης χρηματοδότηση απευθείας στην κίνηση Ερυθρού Σταυρού / Ερυθράς Ημισελήνου και σε μη κυβερνητικές οργανώσεις.
Μόνο το 2018, η χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς τα Ηνωμένα Έθνη (ΟΗΕ) ανήλθε σε 2,9 δισ. ευρώ. Συλλογικά, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της εξακολουθούν να αποτελούν τον μεγαλύτερο χρηματοδότη του ΟΗΕ, ο οποίος αντιπροσωπεύει περίπου το 30 % του συνόλου των εργασιών του ΟΗΕ.
Η ΕΕ έχει ήδη δεσμεύσει 114 εκατ. ευρώ για το στρατηγικό σχέδιο ετοιμότητας και αντιμετώπισης των Ηνωμένων Εθνών υπό τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για την τόνωση της ετοιμότητας αντίδρασης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στον τομέα της δημόσιας υγείας, σε χώρες με αδύναμα συστήματα υγείας και περιορισμένη ανθεκτικότητα. Πρόσφατα, η ΕΕ συνεισέφερε επίσης 30 εκατ. ευρώ στο Κοινό Ταμείο Στόχων της Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, το οποίο τώρα επικεντρώνεται εκ νέου στην αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού.
Τι ποσό θα συνεισφέρει η ΕΕ για την ανάπτυξη εμβολίων σε παγκόσμιες πρωτοβουλίες όπως η Παγκόσμια Συμμαχία για τα Εμβόλια και την Ανοσοποίηση (GAVI);
Η ΕΕ συνεισέφερε σε παγκόσμιες πρωτοβουλίες για την υγεία 1,3 δισ. ευρώ ως το 2020, συμπεριλαμβανομένων 200 εκατ. ευρώ προς την Παγκόσμια Συμμαχία για τα Εμβόλια και την Ανοσοποίηση (GAVI) και τον Παγκόσμιο Μηχανισμό Χρηματοδότησης, για την τρέχουσα στρατηγική περίοδο 2016-2020. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επανεξετάζει επί του παρόντος πότε και πώς να αναγγείλει τη δέσμευση για την επόμενη περίοδο χρηματοδότησης της GAVI 2021-2025.
Επίσης, η ΕΕ έχει δεσμευτεί να χορηγήσει 475 εκατ. ευρώ στο Παγκόσμιο Ταμείο για την Καταπολέμηση του AIDS, της Φυματίωσης και της Ελονοσίας για την περίοδο 2019-2022, 26,5 εκατ. ευρώ στον Παγκόσμιο Μηχανισμό Χρηματοδότησης, 114 εκατ. ευρώ στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, με πρόσφατη συμπληρωματική χρηματοδότηση ύψους 25 εκατ. ευρώ, και 45 εκατ. Ευρώ στο Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Πληθυσμό (UNFPA).
Τι άλλα μέτρα λαμβάνονται για τη στήριξη της έρευνας για τον κορονοϊό, που συνεπάγονται οφέλη για τα άτομα εκτός της ΕΕ;
Με ανώτατο ποσό τα 140 εκατ. ευρώ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα στηρίξει την έρευνα για τη διάγνωση, τη θεραπεία και την πρόληψη, συμπεριλαμβανομένων 90 εκατ. ευρώ μέσω της πρωτοβουλίας για τα καινοτόμα φάρμακα (ΠΚΦ), σύμπραξης μεταξύ της ΕΕ και της φαρμακευτικής βιομηχανίας, και μέσω της Σύμπραξης Ευρωπαϊκών και Αναπτυσσόμενων Χωρών για τις Κλινικές Δοκιμές (EDCTP), σύμπραξης μεταξύ της ΕΕ, 14 ευρωπαϊκών χωρών και 16 χωρών της Αφρικής. Το ποσό αυτό θα κατανεμηθεί ως εξής:
- έως 45 εκατ. ευρώ από το πρόγραμμα «Ορίζων 2020», και ανάλογη δέσμευση της φαρμακευτικής βιομηχανίας, για έργα ανάπτυξης θεραπειών και διαγνωστικών μέσων με σκοπό την καλύτερη αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού και την αύξηση της ετοιμότητας για πιθανές μελλοντικές εξάρσεις.
Μέσω της Σύμπραξης Ευρωπαϊκών και Αναπτυσσομένων Χωρών για τις Κλινικές Δοκιμές:
- Στήριξη της έρευνας για την ετοιμότητα έναντι της πανδημίας του κορονοϊού στην υποσαχάρια Αφρική ύψους 4,75 εκατ. ευρώ, με στόχο τη βελτίωση των ικανοτήτων επιτήρησης, την ανάπτυξη διαγνωστικών μέσων, την επικύρωση των υφιστάμενων δοκιμών και των πολλά υποσχόμενων θεραπειών, καθώς και τη στήριξη της κλινικής διαχείρισης.
- 18 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση της ικανότητας διεξαγωγής πολυκρατικών κλινικών δοκιμών στην υποσαχάρια Αφρική και για την παγιοποίηση των συνεργασιών Νότου-Νότου και Βορρά-Νότου μεταξύ ερευνητών και ιδρυμάτων· ενθάρρυνση της δικτύωσης για τη μεγιστοποίηση του αντίκτυπου της κλινικής έρευνας στην Αφρική.
- 5 εκατ. ευρώ για την κατάρτιση ερευνητών και τη δημιουργία ομάδων επιδημιολόγων σχετικά με την αντιμετώπιση της έξαρσης νοσημάτων και των πανδημιών στην υποσαχάρια Αφρική, σε συνεργασία με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων της Αφρικής (Africa CDC).
- Επιπλέον, δύο μεγάλες ερευνητικές κοινοπραξίες στην υποσαχάρια Αφρική, η ALERRT και η PANDORA-ID-NET, έχουν ήδη ανακατευθύνει την έρευνά τους προς τον κορονοϊό και συνεργάζονται με το Αφρικανικό Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων (ACDC), με σκοπό τη βελτίωση της διάγνωσης και την πρόληψη της μετάδοσης του κορονοϊού στην Αφρική. Θα συνεργάζονται, για παράδειγμα, με ομάδες αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών που συγκροτούνται στις διάφορες περιοχές της Αφρικής.
Πόσα χρήματα έχει επενδύσει η ΕΕ στην ενίσχυση του τομέα της υγείας των χωρών εταίρων της τα τελευταία χρόνια;
Κατά την περίοδο 2014-2020, ενωσιακή χρηματοδότηση ύψους 2,6 δισ. ευρώ έχει διατεθεί στον τομέα της υγείας στις χώρες εταίρους. Μέρος των κονδυλίων αυτών είχε ως άμεσο στόχο την υγειονομική ασφάλεια, με παράλληλη ενίσχυση των συστημάτων υγείας.
Τα προγράμματα της ΕΕ για την υγεία πέτυχαν εντυπωσιακά αποτελέσματα σε διάφορους τομείς κατά την περίοδο 2013-2017. Για παράδειγμα, παρείχαν υποστήριξη σε πάνω από 19 εκατομμύρια τοκετούς με τη συμμετοχή εξειδικευμένου υγειονομικού προσωπικού, πλήρη ανοσοποίηση σε περισσότερα από 13 εκατομμύρια παιδιά, πρόσβαση στην αντισύλληψη για περισσότερες από 57 εκατομμύρια γυναίκες, διευκόλυνση της πρόσβασης 11 εκατομμυρίων ατόμων σε σωτήριες θεραπείες, συμπεριλαμβανομένων των ζωών που διασώθηκαν από το AIDS, τη φυματίωση και την ελονοσία. Η στήριξη της ΕΕ έχει συμβάλει σε μετρήσιμες βελτιώσεις όσον αφορά την ποιοτική πρωτοβάθμια υγειονομική περίθαλψη ανά τον κόσμο.
Η προώθηση της πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη και τα βελτιωμένα αποτελέσματα στον τομέα της υγείας αποτέλεσαν επίσης ουσιώδες συστατικό του έργου της ΕΕ επί πολλά έτη. Η ΕΕ έχει συνεισφέρει 102 εκατ. ευρώ στην εταιρική σχέση για καθολική πρόσβαση στις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης υπό τον ΠΟΥ, από την οποία έχουν επωφεληθεί 115 χώρες ανά τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων χωρών της Αφρικής, της Καραϊβικής, του Ειρηνικού, της Ανατολικής Ευρώπης, της Κεντρικής Ασίας και της Νοτιοανατολικής Ασίας. Η ΕΕ θα κινητοποιήσει επιπλέον κονδύλια ύψους 41,5 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 25 εκατ. ευρώ αποτελούν νέα κονδύλια από το αποθεματικό του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης, για βιώσιμη ετοιμότητα στον τομέα της υγειονομικής ασφάλειας και για την ενίσχυση των συστημάτων υγείας προς αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού, προκειμένου να αυξηθούν η ετοιμότητα σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στον τομέα της υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο και οι ικανότητες των χωρών να προλαμβάνουν, να εντοπίζουν και να αντιμετωπίζουν τους κινδύνους και τις απειλές για την υγεία.
Ως πρώτη αντιμετώπιση της έκτακτης ανάγκης, η ΕΕ υπέγραψε σύμβαση με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) με σκοπό την παροχή εξατομικευμένης στήριξης για την ενίσχυση των ικανοτήτων ετοιμότητας και ανταπόκρισης των χωρών εταίρων στην τρέχουσα κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Αυτή η νέα πρωτοβουλία της ΕΕ για την υγειονομική ασφάλεια ύψους 9 εκατ. ευρώ καλύπτει όλες τις γειτονικές χώρες και τις χώρες της διεύρυνσης και επικεντρώνεται στην ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού επιδημιολόγων και υγειονομικού προσωπικού πρώτης γραμμής στις χώρες εταίρους. Το μέρος του προγράμματος που αφορά την αντιμετώπιση της έκτακτης ανάγκης ξεκίνησε και επιτρέπει τη μελέτη αποκλίσεων με βάση λεπτομερείς έρευνες ανά χώρα, ενώ θα διατίθεται εξειδικευμένο προσωπικό του ECDC για την παροχή βοήθειας και συμβουλών.
Τι θα κάνει η ΕΕ για να εξασφαλίσει ότι δεν θα υπάρξουν ελλείψεις τροφίμων στις αναπτυσσόμενες χώρες λόγω της πανδημίας;
Η πανδημία του κορονοϊού θα επιδεινώσει την επισφαλή κατάσταση των συστημάτων τροφίμων, η οποία ήδη αντιμετωπίζεται μέσω προγραμμάτων ανθρωπιστικής και αναπτυξιακής δράσης της ΕΕ.
Σύμφωνα με την παγκόσμια έκθεση του 2019 για την επισιτιστική κρίση, 113 εκατομμύρια άνθρωποι σε 53 χώρες έζησαν οξεία πείνα που απαιτούσε επείγουσα βοήθεια σε τρόφιμα, διατροφή και μέσα βιοπορισμού το 2018. Η έκθεση αυτή καταδεικνύει ξεκάθαρα την πείνα που προκαλείται από τις συγκρούσεις και την ανασφάλεια, τις κλιματικές διαταραχές και τις οικονομικές αναταράξεις. Η έκθεση του 2020 θα παρουσιαστεί εντός των ερχόμενων εβδομάδων, ενώ συνεχίζονται οι συζητήσεις με τους οργανισμούς που εδρεύουν στη Ρώμη [(Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), Διεθνές Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (IFAD), Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα (ΠΕΠ)], μεταξύ άλλων, για να αξιολογηθεί ο βαθμός στον οποίον η πανδημία του κορονοϊού θα επηρεάσει τις επόμενες εβδομάδες και μήνες τις αλυσίδες εφοδιασμού γεωργικών προϊόντων διατροφής και για να προσδιοριστεί ο καλύτερος τρόπος προσέγγισης των μικρών γεωργικών εκμεταλλεύσεων, με σκοπό τη διατήρηση των μέσων βιοπορισμού τους.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται σε ήδη εύθραυστα περιβάλλοντα, κυρίως στην υποσαχάρια Αφρική, όπου η επισιτιστική και διατροφική ασφάλεια υφίσταται ήδη μείζονες απειλές, όπως η επιδρομή ακρίδων της ερήμου στην Ανατολική Αφρική / στο Κέρας της Αφρικής, για την οποία η ΕΕ διέθεσε πρόσφατα 11 εκατ. ευρώ.
Τι κάνει η ΕΕ για να στηρίξει την Αφρική στην αντιμετώπιση του κορονοϊού;
Η Αφρική αποτελεί προτεραιότητα για την ΕΕ. Προτείνουμε την ταχύτερη και κατά προτεραιότητα ανακατανομή 3,25 δισ. ευρώ από τα υφιστάμενα προγράμματα για την αντιμετώπιση των αναγκών στην Αφρική.
Όπως και ο υπόλοιπος κόσμος, οι αφρικανικές χώρες αντιμετωπίζουν άμεσες ανάγκες υγειονομικής περίθαλψης και θα υποστούν κι εκείνες τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της παγκόσμιας πανδημίας. Η πτώση της παγκόσμιας ζήτησης και των τιμών των βασικών προϊόντων, σε συνδυασμό με την αύξηση των περιορισμών και τη μείωση των εισοδημάτων, θα έχουν τεράστιο κοινωνικό και οικονομικό κόστος. Οι εγκληματικές και τρομοκρατικές οργανώσεις εκμεταλλεύονται επίσης την κρίση για να συνεχίσουν τις επιθέσεις τους σε διάφορες χώρες, αποδυναμώνοντας περαιτέρω την παρουσία των κρατών και την πιθανή παροχή υπηρεσιών, ιδίως σε απομακρυσμένες περιοχές. Σε όλες τις χώρες, η προστασία του δημοσιονομικού χώρου θα είναι ζωτικής σημασίας για τη διαφύλαξη των κοινωνικών υπηρεσιών και τη διατήρηση της ασφάλειας.
Μέσω των αντιπροσωπειών της ΕΕ, παρακολουθούμε καθημερινά την κατάσταση σε κάθε χώρα, διασφαλίζοντας ότι η αντίδρασή μας είναι προσαρμοσμένη στο εκάστοτε πλαίσιο και στις τοπικές ανάγκες.
Η δέσμη μέτρων της ΕΕ περιλαμβάνει άμεση διμερή στήριξη σε χώρες, καθώς και χρηματοδότηση σε διεθνείς οργανισμούς όπως ο ΠΟΥ και άλλοι οργανισμοί των Ηνωμένων Εθνών. Η στήριξη θα επικεντρωθεί στην ενίσχυση των ικανοτήτων ετοιμότητας και αντίδρασης των χωρών με τα πιο αδύναμα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης. Η ΕΕ χρηματοδοτεί επίσης την έρευνα, η οποία συμβάλλει στον εντοπισμό και την πρόληψη της μετάδοσης του κορονοϊού στην Αφρική. Τα δίκτυα αυτά συνεργάζονται, για παράδειγμα, με τις ομάδες αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών που συγκροτούνται σε διάφορες περιοχές της Αφρικής.
Η ΕΕ ενισχύει τα εθνικά συστήματα υγειονομικής περίθαλψης 13 αφρικανικών χωρών με περίπου 1,1 δισ. ευρώ από το 2014. Η αντίδρασή μας κατά του κορονοϊού θα επικεντρωθεί σε συγκεκριμένες πρόσθετες ανάγκες τις οποίες αντιμετωπίζουν οι χώρες σε σχέση με αυτή την πανδημία.
Το Καταπιστευματικό Ταμείο Έκτακτης Ανάγκης της ΕΕ για την Αφρική (EUTF) είναι ιδιαίτερα αποφασισμένο να αντιμετωπίσει βασικές ανάγκες υγείας ευάλωτων ομάδων, όπως είναι τα εσωτερικά εκτοπισμένα άτομα, οι πρόσφυγες, οι αιτούντες άσυλο και οι μετανάστες. Στο πλαίσιο του EUTF, η ΕΕ συνεργάζεται στενά με όλους τους εταίρους της επιτόπου για να διασφαλίσει ισότιμη πρόσβαση στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης και να εξασφαλίσει την πρόληψη των νόσων και την προαγωγή της υγείας, ιδίως μεταξύ των πλέον ευάλωτων ατόμων, όπως οι πληθυσμοί που μετακινούνται. Αυτή η παγκόσμια πανδημία μπορεί να ελεγχθεί μόνο με μια προσέγγιση χωρίς αποκλεισμούς, η οποία προστατεύει τα δικαιώματα που έχει κάθε άτομο στη ζωή και την υγεία.
Η Σύμπραξη Ευρωπαϊκών και Αναπτυσσόμενων Χωρών για τις Κλινικές Δοκιμές θα προκηρύξει τρεις προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος, ύψους άνω των 25 εκατ. ευρώ, στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων 2020», με σκοπό τη στήριξη της έρευνας για τον ιό και την ενίσχυση των ερευνητικών ικανοτήτων στην υποσαχάρια Αφρική. Η πρώτη πρόσκληση, η οποία δημοσιεύτηκε στις 7 Απριλίου, θα επικεντρωθεί στην ανάπτυξη ικανοτήτων επιτήρησης και διαγνωστικών μέσων, στην επικύρωση των υφιστάμενων δοκιμών και στη δοκιμή θεραπευτικών μέσων για ελπιδοφόρους παράγοντες.
Η ΕΕ θα επιταχύνει τις επενδύσεις σε εργαστήρια δοκιμών του κορονοϊού στην Αφρική, παρέχοντας 80 εκατ. ευρώ στην Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα για την Εγγύηση της Υγείας για την Αφρική, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και με τη στήριξη του Ιδρύματος Bill & Melinda Gates.
Ακολουθούν ορισμένα παραδείγματα της δράσης μας σε διμερές επίπεδο:
Στη Νιγηρία, η ΕΕ θα συνεισφέρει 50 εκατ. ευρώ για την υλοποίηση του σχεδίου των Ηνωμένων Εθνών για την αντιμετώπιση του κορονοϊού, ενώ 10 εκατ. ευρώ έχουν κινητοποιηθεί ώστε να βοηθηθεί η Αιθιοπία να αυξήσει τον αριθμό των διαγνωστικών εργαστηρίων, των κιτ δοκιμών και των κέντρων θεραπείας. Στο Σουδάν, η ΕΕ καταβάλλει προσπάθειες ώστε να εξασφαλίσει την πρόσβαση σε καθαρό νερό και σε συνθήκες υγιεινής, και να αυξήσει την ευαισθητοποίηση σχετικά με τον ιό μέσω ενός ανθρωπιστικού έργου ύψους 10 εκατ. ευρώ.
Επιπλέον, στη Σιέρα Λεόνε, θα διατεθούν 34,7 εκατ. ευρώ για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων του κορονοϊού με την παροχή δημοσιονομικής στήριξης για την ενίσχυση της μακροοικονομικής ανθεκτικότητας και σταθερότητας, καθώς και του εθνικού σχεδίου αντιμετώπισης (25 εκατ. ευρώ)· μεταφορές μετρητών θα καταστήσουν δυνατή την προστασία του εισοδήματος των πλέον ευάλωτων πληθυσμών μέσω της Παγκόσμιας Τράπεζας (5,2 εκατ. ευρώ) και η στήριξη του γεωργικού τομέα θα ενισχύσει την παραγωγή τροφίμων (4,5 εκατ. ευρώ).
Θα βοηθήσει η κρίση του Έμπολα τις αφρικανικές χώρες να αντιμετωπίσουν τον κορονοϊό;
Οι επενδύσεις που πραγματοποιήθηκαν στις πληγείσες από τον Έμπολα χώρες για την ενίσχυση της ικανότητας ανταπόκρισης των εθνικών συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης αποφέρουν πλέον καρπούς, καθώς οι χώρες αυτές αντιμετωπίζουν την κρίση με αυξημένη ανθεκτικότητα.
Καταβλήθηκαν τεράστιες προσπάθειες κατά τη διάρκεια των εξάρσεων του ιού Έμπολα για την αντιμετώπιση της επιδημίας, έτσι ώστε η νόσος να μπορέσει να ελεγχθεί με κατάλληλη θεραπεία και εμβόλια. Επιπλέον, οι εργασίες ασχολήθηκαν και με άλλους συναφείς τομείς. Το 2017 η ΕΕ εγκαινίασε το έργο EBO-SURSY, το οποίο βελτιώνει την ανίχνευση της νόσου του ιού Έμπολα σε άγρια είδη στις αφρικανικές χώρες. Το έργο αυτό εφαρμόζεται ήδη σε αρκετές χώρες της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής με την κατάρτιση, την ανάπτυξη ικανοτήτων και την επιδημιολογική επιτήρηση μέσω της δειγματοληψίας άγριων ειδών και εργαστηριακών αναλύσεων. Ανταλλάσσουμε περαιτέρω στοιχεία με τον Παγκόσμιο Οργανισμό για την Υγεία των Ζώων, ώστε να επωφεληθεί από την εμπειρία που έχει αποκτηθεί από το έργο στον τομέα αυτόν και να επεκτείνει τις δραστηριότητες επιδημιολογικής επιτήρησής του στην παρουσία του κορονοϊού στα άγρια είδη.
Για την αντιμετώπιση της επιδημίας του ιού Έμπολα, το 2018, μέσω της Σύμπραξης Ευρωπαϊκών και Αναπτυσσόμενων χωρών για τις Κλινικές Δοκιμές στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων 2020», εγκαινιάστηκαν στην υποσαχάρια Αφρική, σε συνεργασία με το κέντρο πρόληψης και ελέγχου νόσων της Αφρικής, δύο έργα συνεργατικής έρευνας: το ALERRT και το PANDORA-ID-NET. Οι δύο κοινοπραξίες έχουν ήδη ανακατευθύνει την έρευνά τους στον κορονοϊό.
Αναπτύχθηκαν δέσμες μέτρων της «Ομάδας Ευρώπη» (Team Europe) για τα Δυτικά Βαλκάνια;
Στα Δυτικά Βαλκάνια, η ΕΕ έχει κινητοποιήσει ήδη σημαντικά κονδύλια για την άμεση παροχή στήριξης στον τομέα της υγείας, τα οποία ανέρχονται σε 38 εκατ. ευρώ (4 εκατ. ευρώ για την Αλβανία, για ιατρικό εξοπλισμό άμεσης διάσωσης, συμπεριλαμβανομένων 5 πλήρως εξοπλισμένων ασθενοφόρων, αναπνευστήρων, κινητών μονάδων ψηφιακής απεικόνισης ακτινών Χ και εξοπλισμού εντατικής θεραπείας τελευταίας τεχνολογίας· 7 εκατ. ευρώ για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, ώστε να εξοπλιστούν τα νοσοκομεία με 7.500 κιτ δοκιμών και μέσα ατομικής προστασίας· 5 εκατ. ευρώ για το Κοσσυφοπέδιο, για εργαστηριακό εξοπλισμό και εξοπλισμό προστασίας, συμπεριλαμβανομένων 30 αναπνευστήρων, 5 πλήρως εξοπλισμένων ασθενοφόρων και 400 νοσοκομειακών κλινών· 3 εκατ. ευρώ για το Μαυροβούνιο, για ιατρικό εξοπλισμό, συμπεριλαμβανομένων 100 αναπνευστήρων, δέκα κινητών μονάδων ψηφιακής απεικόνισης ακτινών Χ και μέσων ατομικής προστασίας· 4 εκατ. ευρώ για τη Βόρεια Μακεδονία, για ιατρικό εξοπλισμό και προμήθειες, συμπεριλαμβανομένων 20 αναπνευστήρων, 5.000 σετ δοκιμών και σημαντικών ποσοτήτων μέσων ατομικής προστασίας· και 15 εκατ. ευρώ για τη Σερβία, για την πληρωμή πέντε πτήσεων εμπορευματικών μεταφορών που μετέφεραν 280 τόνους ιατρικών προμηθειών έκτακτης ανάγκης που προμηθεύτηκε η Σερβία, καθώς και για προμήθειες για τις ευάλωτες ομάδες της κοινωνίας). Επιπλέον, η Σερβία αναπροσάρμοσε τη χρήση ενός εργαστηρίου του οποίου ο εκσυγχρονισμός, συμπεριλαμβανομένης της αγοράς μηχανημάτων και ρομπότ υψηλής τεχνολογίας, έχει λάβει στήριξη από την ΕΕ με 7,5 εκατ. ευρώ. Το εργαστήριο, το οποίο είχε αρχικά σχεδιαστεί για τη δοκιμή γάλακτος και άλλων προϊόντων διατροφής, μπορεί πλέον να πραγματοποιεί έως και 1.000 δοκιμές για τον κορονοϊό την ημέρα.
Επιπλέον, πάνω από 374 εκατ. ευρώ έχουν ανακατανεμηθεί και ανακατευθυνθεί, ώστε να βοηθηθούν οι εταίροι να μετριάσουν τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας (46,5 εκατ. ευρώ για την Αλβανία, 73,5 εκατ. ευρώ για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, 63 εκατ. ευρώ για το Κοσσυφοπέδιο, 50 εκατ. ευρώ για το Μαυροβούνιο, 63 εκατ. ευρώ για τη Βόρεια Μακεδονία και 78,5 εκατ. ευρώ για τη Σερβία). Το ποσό αυτό θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων της έξαρσης της νόσου, ιδίως από τις επιχειρήσεις που πλήττονται περισσότερο, συμπεριλαμβανομένων των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στους τομείς του τουρισμού και των μεταφορών. Επίσης, 290 εκατ. ευρώ επιπλέον έχουν προσδιοριστεί με σκοπό να συνδράμουν στην κοινωνικοοικονομική ανάκαμψη ολόκληρης της περιοχής.
Στο πλαίσιο της Διευκόλυνσης για τους Πρόσφυγες στην Τουρκία, πρόκειται να δρομολογηθεί η προμήθεια υποδομών μικρής κλίμακας και εξοπλισμού υγείας ύψους 90 εκατ. ευρώ. Συνολικά, η ΕΕ θα παράσχει στήριξη ύψους 800 εκατ. ευρώ στους εταίρους μας στα Δυτικά Βαλκάνια, καθώς και στην Τουρκία, ώστε να αντιμετωπίσουν τον κορονοϊό.
Τι γίνεται στις χώρες της Ανατολικής Γειτονίας της ΕΕ;
Συμμετέχοντας στην «Ομάδα Ευρώπη» (Team Europe), η ΕΕ κινητοποιεί επίσης μια δέσμη μέτρων στήριξης έκτακτης ανάγκης ύψους άνω των 80 εκατ. ευρώ για άμεσες ανάγκες των χωρών της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης. Η ΕΕ συνεργάζεται με τον ΠΟΥ σε ένα πρόγραμμα 30 εκατ. ευρώ για την από κοινού αγορά και για τη διασφάλιση της προμήθειας ιατροτεχνολογικών προϊόντων και προσωπικού εξοπλισμού, όπως αναπνευστήρες, κιτ εργαστηρίων, μάσκες, γυαλιά, ποδιές και στολές ασφάλειας. Θα δοθεί έμφαση στην αποτελεσματική διανομή του υλικού στα συστήματα υγείας των χωρών εταίρων κατά τις προσεχείς εβδομάδες.
Η ΕΕ έχει επίσης διαθέσει πάνω από 11,3 εκατ. ευρώ υπό τη μορφή μικρών επιχορηγήσεων σε οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Τα κονδύλια αυτά ήδη καλύπτουν άμεσες ανάγκες (δηλ. στηρίζουν τα τοπικά σχολεία σε σχέση με την εξ αποστάσεως μάθηση). Έως το καλοκαίρι το Πρόγραμμα Αλληλεγγύης της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης θα επικεντρωθεί στα τμήματα των πληθυσμών που έχουν πληγεί περισσότερο μέσω στήριξης της κοινωνίας των πολιτών και ιδίως μέσω κλιμακωτών επιχορηγήσεων σε μικρότερους, τοπικούς οργανισμούς.
Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα στηρίξει τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) σε ολόκληρη την περιοχή με ένα νέο πρόγραμμα στήριξης ύψους 100 εκατ. ευρώ και θα ανακατευθύνει επίσης τη χρήση των υφιστάμενων χρηματοδοτικών μέσων, όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (ΕΤΒΑ), ώστε να συμβάλει στον μετριασμό των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων της κρίσης του κορονοϊού στους ανατολικούς εταίρους μας.
Επιπλέον, τα τρέχοντα διμερή προγράμματα της ΕΕ παρέχουν ήδη επιτόπια στήριξη. Στην Ουκρανία, για παράδειγμα, η ΕΕ έχει παραδώσει εξοπλισμό για το Κέντρο Επείγουσας Ιατρικής Περίθαλψης της περιφέρειας Ντονέτσκ, με 100 σετ μέσων ατομικής προστασίας, καθώς και περισσότερα από 70 λίτρα αντισηπτικού υγρού υψηλής συγκέντρωσης. Ένας Γεωργιανός παραγωγός υφασμάτων ιατρικής χρήσης παρήγαγε 40.000 ιατρικές ποδιές σε μία εβδομάδα, αφότου μπόρεσε να αγοράσει 12 επιπλέον ραπτομηχανές χάρη σε μικροεπιχορήγηση που παρείχε η ΕΕ.
Με τα κονδύλια που θα ανακατευθυνθούν διμερώς, η ενίσχυση για την αντιμετώπιση της κρίσης του κορονοϊού από τους ανατολικούς εταίρους ανέρχεται συνολικά σε 962 εκατ. ευρώ.
Πώς βοηθάτε τις χώρες της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής;
Στις χώρες της Νότιας Γειτονίας, η ΕΕ ανακατανείμει τη συνολική χρηματοδότηση ύψους 2,1 δισ. ευρώ σε περιφερειακό επίπεδο και εντός των χωρών, για τη στήριξη των εταίρων
