Τα ειδικά κέντρα ημέρας λειτουργούν ως μονάδες ημερήσιας θεραπευτικής φροντίδας ασθενών με Alzheimer και άλλες συναφείς διαταραχές.
Σκοπός των Κέντρων Ημέρας είναι κυρίως η οργάνωση και εφαρμογή ομαδικών και ατομικών θεραπευτικών προγραμμάτων για τα άτομα με διαγνωσμένη νόσο Alzheimer ή άλλες μορφές άνοιας, που βρίσκονται στα αρχικά, μεσαία ή προχωρημένα στάδια της νόσου.
Εφαρμόζονται θεραπευτικά προγράμματα, που στόχο έχουν τη νοητική ενδυνάμωση των ασθενών, την κινητοποίησή τους και τη διατήρηση των δεξιοτήτων και των επικοινωνιακών ικανοτήτων τους για όσο το δυνατό μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, παράλληλα με τη φαρμακευτική αγωγή.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην πρόληψη, την πληροφόρηση την εκπαίδευση και την ψυχολογική υποστήριξη των συγγενών των ανοϊκών ασθενών καθώς και στην ευαισθητοποίηση της κοινότητας σε θέματα σχετικά με την άνοια.
Το σύνολο των εργαζομένων στο Κέντρο Ημέρας αποτελεί την Πολυκλαδική Θεραπευτική Ομάδα, που η λειτουργία της έχει ως αρχή την υπέρβαση των παραδοσιακά κατεστημένων ρόλων, όχι όμως σε μια λογική ισοπέδωσης του «όλοι κάνουν όλα», αλλά στην κατεύθυνση μιας συνάρθρωσης ρόλων και ειδικοτήτων, που βασίζεται:
στην ανάγκη προσαρμογής στην ολιστική προσέγγιση στην αντιμετώπιση της ψυχικής νόσου και στη σφαιρικότητα του αντικειμένου της θεραπευτικής δουλειάς, που είναι «ο άνθρωπος πάσχει στην ολότητά του και στο σύνολο των σχέσεών του».
Ειδικότερα, στα πλαίσια του ψυχοκοινωνικού θεραπευτικού ρόλου του Κέντρου Ημέρας οι βασικές αρμοδιότητες της Θεραπευτικής Ομάδας είναι:
- Η εκτίμηση των γνωσιακών λειτουργιών (μνήμη, κρίση, αφαιρετική ικανότητα)
- Η πραγματοποίηση τακτικών ψυχογηριατρικών εξωτερικών ιατρείων
- Η εξατομικευμένη αξιολόγηση και ψυχοκοινωνική εκτίμηση αναγκών
- Ο σχεδιασμός Ατομικού και Ομαδικού Θεραπευτικού Προγράμματος
- Η εκτίμηση οικογενειακών αναγκών και κοινωνικών πόρων και συνθηκών
- Η πραγματοποίηση εργοθεραπευτικών ομάδων και ατομικής εργοθεραπείας και φυσικοθεραπείας ανάλογα με τις ανάγκες των επωφελουμένων
- Η δημιουργία ψυχοεκπαιδευτικών ομάδων φροντιστών
- Η ένταξη μελών οικογενειών και κοινωνικών εθελοντών στα προγράμματα κοινωνικοθεραπευτικών δράσεων
- Η οργάνωση συνεδρίων και προγραμμάτων εκπαίδευσης και ενημέρωσης των φροντιστών και των Επαγγελματιών Υγείας και Κοινότητας
- Η διασύνδεση με άλλους φορείς για τη δημιουργία και συμμετοχή σε κοινωνικά θεραπευτικά δίκτυα. ( προγράμματα διασύνδεσης με ΚΑΠΗ-ΚΗΦΗ μέσω δράσεων κατάρτισης και on the job training και διασύνδεση Κέντρων Μνήμης με Κέντρα Υγείας για την παροχή υπηρεσιών πρόληψης και φροντίδας).
Ο Επιστημονικά Υπεύθυνος έχει την επιστημονική, διοικητική και εκπαιδευτική εποπτεία της Μονάδας και σχεδιάζει και οργανώνει τις διαδικασίες λειτουργίας για τη διασφάλιση υψηλού επιπέδου ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Στην Ελλάδα οι πάσχοντες από άνοια υπολογίζονται στους 180000-200000 ασθενείς. Αυτό σημαίνει πως σήμερα 1/50 πάσχει από άνοια. Αν υπολογίσουμε τον πληθυσμό της Δυτικής Μακεδονίας περί τις 300000 άτομα με απλά μαθηματικά έχουμε έναν πληθυσμό 6000 ατόμων πασχόντων από άνοια στην περιοχή δράσης του κέντρου μας.
Το κόστος φαρμακευτικής αγωγής και φροντίδας αυτών των ατόμων είναι τεράστιο αναλογιζόμενοι ότι στα επόμενα 30 χρόνια ο αριθμός αυτός θα διπλασιαστεί.
Ο φροντιστής είναι το άτομο που βοηθά σε τακτική καθημερινή βάση τον ασθενή μα άνοια και φροντίζει για την κάλυψη των αναγκών του την άνετη, ασφαλή και αξιοπρεπή διαβίωσή του. Οι αυξημένες απαιτήσεις αυτής της φροντίδας έχουν ως αποτέλεσμα την ψυχολογική, σωματική και οικονομική επιβάρυνση του φροντιστή. Η ενημέρωση και η εκπαίδευση είναι παράγοντες που βοηθούν σημαντικά το έργο του και η βοήθειά μας σε αυτό θα τον βοηθήσει στο να χειριστεί αποτελεσματικότερα το φορτίο και τα πρακτικά προβλήματα που προκύπτουν κατά τη διάρκεια της νόσου Alzheimer και των άλλων μορφών άνοιας.
Αν αναλογιστούμε πως στη χώρα μας υπάρχουν λιγότερα από 10 αντίστοιχα κέντρα πιστεύω πως η πόλη μας είναι πολύ ευνοημένη όταν χάρη της Ψυχογηριατρικής Εταιρείας «Νέστωρ», επιλέχτηκε ώστε ένα από αυτά τα Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Alzheimer, να ξεκινήσει εδώ την παροχή των υψηλού επιπέδου υπηρεσιών του και μάλιστα δωρεάν.
Οι ηλικιωμένοι συμπολίτες μας με άνοια μπορούν πλέον να έχουν ασφαλή και εύκολη πρόσβαση και κυρίως σωστή ιατρική, ψυχολογική και κοινωνική αντιμετώπιση στην γειτονιά ή την περιοχή που διαβιούν ώστε να συνεχίσουν αξιοπρεπώς να ασκούν τα δικαιώματά τους ως πολίτες και να προσφέρουν στην κοινωνία για όσο το δυνατό μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Ο Β. Ουγκώ έλεγε πως η λύπη ενός παιδιού ενδιαφέρει τη μητέρα του ενώ η λύπη ενός ηλικιωμένου δεν ενδιαφέρει κανέναν για να προσθέσει σε αυτό ο ψυχίατρος Τζωρτζ Λίβινγκστον πως τα προβλήματα των ηλικιωμένων είναι συχνά σοβαρά αλλά σπάνια έχουν ενδιαφέρον.
Πιστεύω πως το πραγματικό πρόβλημα των ηλικιωμένων δεν είναι η αδυναμία του σώματος αλλά η αδιαφορία της ψυχής. Το να γερνάς και να μην ενδιαφέρεται κανένας για σένα είναι σαν να τιμωρείσαι αυστηρά για ένα έγκλημα που δεν έχεις διαπράξει.
Είναι καλό το φεγγάρι- δε θα φαίνεται που άσπρισαν τα μαλλιά μου. Το φεγγάρι θα κάνει πάλι χρυσά τα μαλλιά μου. Δεν θα καταλάβεις…… έτσι έγραψε ο Γ. Ρίτσος.
Και αν ο ποιητής θέλει να καλυτερεύσει τις νύχτες τους ως επιστημονικά υπεύθυνος του Κέντρου Ημέρας υπόσχομαι ότι στα μάτια αυτών που θα ζητήσουν τη βοήθειά μας, θα ψάξω να δω το φως, που μαζί με την αγάπη και τη φροντίδα που θα τους παρέχουμε, θα προσπαθήσουμε να καλυτερεύσουμε και τις ημέρες τους.
Dr. Κων/νος Γ. Αραπίδης
Διδάκτωρ Ψυχιατρικής ΑΠΘ
Επιστημονικός Υπεύθυνος του Κέντρου Ημέρας Alzheimer
