Σπάνιες και λιγότερο γνωστές ταινίες επιστημονικής φαντασίας, απρόσμενες,
cult και προκλητικές, οι οποίες μίλησαν με τρόπο αλληγορικό για μερικά από τα
πιο σημαντικά, σύνθετα ζητήματα της ανθρώπινης ύπαρξης, παρουσιάζει το
μεγάλο αφιέρωμα του 61 ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, «Το
διάστημα μεταξύ μας: Από το sci-fi στο cli-fi».
Τα ζητήματα αυτά επανήλθαν με τον πλέον επιτακτικό τρόπο με αφορμή την πανδημία και τις επιπτώσεις της, αποδεικνύοντας πόσο διαχρονικά, επίκαιρα και οικουμενικά παραμένουν.
Οι αγωνίες που ζήσαμε τους τελευταίους μήνες, ο φόβος για το ξένο και το
άγνωστο, η δυστοπική μας σχέση με το περιβάλλον, οι αποστάσεις που
ξαναχωρίζουν την ανθρωπότητα, αλλά και η επιθυμία για μια πιο ουσιαστική
προσέγγιση της διαφορετικότητας, αποκαλύπτονται μέσα από αυτό το
εξαιρετικά ενδιαφέρον αφιέρωμα.
Σε μια ιστορική στιγμή που μοιάζει με ταινία επιστημονικής φαντασίας, το
Φεστιβάλ στρέφεται στο αγαπημένο αυτό κινηματογραφικό είδος για να
αναδείξει άγνωστες πτυχές του, όπως η κλιματική φαντασία (cli-fi). Μπορεί ο
όρος climate fiction να είναι πρόσφατος, ωστόσο όρισε ταινίες, παλαιότερες και
σύγχρονες, που χρησιμοποιούν τα εργαλεία της επιστημονικής φαντασίας για
να μιλήσουν για την ανθρωπογενή παρέμβαση στο περιβάλλον, τις φυσικές
καταστροφές, τον τρόμο της πυρηνικής ενέργειας και την κλιματική αλλαγή.
Το αφιέρωμα θα επικεντρωθεί στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Ήδη από τη
δεκαετία του 1950, όταν εμφανίστηκαν τα μεγάλα ζητήματα που γέννησε ο
Ψυχρός Πόλεμος, ο ανταγωνισμός των εξοπλισμών και η κούρσα για την
κατάκτηση του διαστήματος, ο πυρηνικός εφιάλτης και η ανησυχία για μια ολική
καταστροφή έθρεψαν τη φαντασία δημιουργών που μέσα από το science fiction
μίλησαν για την ετερότητα, τη σχέση μας με τον άλλον, με τον ίδιο μας τον
εαυτό και με το περιβάλλον μας.
Προφητικές, πολιτικές, συχνά δυστοπικές, οι ταινίες αυτές τρομάζουν,
ψυχαγωγούν, διασκεδάζουν, συναρπάζουν.
Χαρακτηριστική είναι η ταινία
Them! / FBI σε συναγερμό (ΗΠΑ, 1954) σε σκηνοθεσία Γκόρντον Ντάγκλας,
όπου οι πυρηνικές δοκιμές δημιουργούν τεράστια μεταλλαγμένα μυρμήγκια ή το
Silent Running / Περιπέτεια στο Διάστημα (ΗΠΑ, 1972) του Ντάγκλας
Τράμπουλ, στο οποίο ο Μπρους Ντερν ερμηνεύει έναν αστροναύτη που σε ένα
μέλλον όπου δεν υπάρχει χλωρίδα, καλείται να καταστρέψει το τελευταίο
θερμοκήπιο. Στο O Anunciador – O homem das tormentas /
Ο εκφωνητής – Ο άνθρωπος των καταιγίδων (Βραζιλία, 1972) του Πάουλου
Μπάστους Μαρτίνς ένας ξένος φτάνει σε ένα μικρό χωριό και οι κάτοικοί του
αρχίζουν να καταλαμβάνονται από υπερφυσικές δυνάμεις. Στο Sexmission/ Σε-
ξ-αποστολή (Πολωνία, 1984) του Γιούλιους Μαχούλσκι, μία cult πολωνική
πολιτική σάτιρα γυρισμένη την περίοδο της κομμουνιστικής διακυβέρνησης, δύο
άνδρες ξυπνούν από βαθύ λήθαργο μετά από πυρηνικό πόλεμο σε έναν
υπόγειο κόσμο γεμάτο υπερσύγχρονες τεχνολογίες, όπου ζουν μόνο γυναίκες.
Tο Death Ray on a Coral Island / Ακτίνα θανάτου σε κοραλλιογενές νησί
(Κίνα, 1980) του Τσανγκ Χονγκμέι παρουσιάζει τις ΗΠΑ ως μία πονηρή
υπερδύναμη που θα χρησιμοποιήσει κάθε μέσο -από βιομηχανική κατασκοπία
μέχρι… χορό- προκειμένου να κλέψει το φουτουριστικό όπλο της Κίνας.
Παράλληλα, το Φεστιβάλ συνεχίζει τη σειρά ειδικών εκδόσεων που ξεκίνησαν με
την Ανθρωπόκαινο στο 22ο ΦΝΘ, προετοιμάζοντας μια πολυσέλιδη, δίγλωσση
ειδική έκδοση με άρθρα, μελέτες και δοκίμια που εξερευνούν τις αλληγορικές
διαστάσεις του sci-fi και ειδικότερα του cli-fi και θα παρέχει αναλυτικές
πληροφορίες για τις ταινίες του αφιερώματος, αλλά και για άλλες ταινίες που
καταπιάστηκαν με παρόμοια θέματα.
Η λίστα με τις ταινίες του αφιερώματος θα ανακοινωθεί σύντομα.
