Γράφει η Ματίνα Τσικριτζή Μόμτσιου, Διευθύντρια Σπουδών-Κέντρου Ξένων Γλωσσών Σύγχρονο
Σας επηρέασε το lockdown και οι ειδικές συνθήκες στην εκπαίδευση;
Δραματικά! Και με αρνητικό και με θετικό τρόπο. Η καθημερινότητα μας και η «κανονικότητα» της ανατράπηκε τελείως. Πάθαμε και μάθαμε. Τα όσα μάθαμε όμως είναι ανεκτίμητα.
Ποια ήταν τα αρνητικά σημεία της κατάστασης για τα Κέντρα Ξένων Γλωσσών;
Δεν μπορώ να μιλήσω για όλους τους συναδέλφους, αλλά εμάς μας δυσκόλεψε κυρίως η αποστασιοποίηση. Αλλιώς ήμασταν μαθημένοι. Η ανάγκη για κοινωνικές επαφές, για σωματική εγγύτητα, για αυθόρμητη εξωτερίκευση συναισθημάτων είναι κομμάτι της ομαλής ανάπτυξης των παιδιών ιδίως στην εφηβεία. Η ανάγκη για ομαδική ζωή με λίγα λόγια. Την ανάγκη αυτή την εξυπηρετούσε και το σχολείο και τα δικά μας Κέντρα φυσικά. Δυσκολευτήκαμε πολύ να «συμμαζευτούμε» και να κρατήσουμε αποστάσεις από τα παιδιά μας ή να τους υπενθυμίζουμε να τηρούν τα μέτρα προστασίας.
Προσαρμοστήκατε εύκολα;
Όχι εύκολα αλλά γρήγορα. Βοήθησε σ’ αυτό και η προσαρμοστικότητα των παιδιών. Δεν ξέρω βέβαια τι θα γίνει αν υπάρξει ένα νέο lockdown, το οποίο θα οδηγήσει πάλι τον κόσμο στα σπίτια του. Όσο και να υπάρχει ετοιμότητα για e-learning δεν γίνεται να κλείνουν τα σχολεία. Σύμφωνα με τον Η. Α. Patrinos, Διευθυντή στον Τομέα της Εκπαίδευσης της World Bank, 1.5 δισεκατομμύριο παιδιά βρέθηκαν εκτός σχολείων σε 175 χώρες από τις 10 Απριλίου, πράγμα που δημιούργησε μεγάλη ανησυχία σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στις επιδόσεις και τη μάθηση των μαθητών.
Δεν είναι εύκολο να μαθαίνει κανείς από το σπίτι του. Το νιώσαμε πολύ καλά αυτό ο κάθε δάσκαλος κι η κάθε δασκάλα χωριστά στη δική τους εκπαιδευτική μονάδα
Πώς πιστεύετε ότι θα εξελιχθούν τα πράγματα και ενόψει της νέας σχολικής χρονιάς, καθώς θα πρέπει να ζούμε με τα μέτρα προστασίας αλλά και το φόβο του ιού;
Το τελευταίο δίμηνο της καραντίνας υπήρξε καθοριστικό για τη νέα πορεία που πρόκειται να ακολουθήσει η εκπαίδευση στη χώρα μας. Κι ενώ διαθέταμε πάντα σημαντικά όπλα στον τομέα του e-learning, (τουλάχιστον στο χώρο μας, στα περισσότερα από τα σχολεία δηλαδή που υπηρετούμε την ξενόγλωσση εκπαίδευση), η καραντίνα επιτάχυνε την είσοδό μας στο επόμενο στάδιο της εξέλιξης της διδασκαλίας ξένων γλωσσών. Η Μεικτή Εκπαίδευση, γνωστή διεθνώς ως Blended Learning απογείωσε την αποδοτικότητά της. Κινηθήκαμε στην αρχή κάπως διστακτικά αλλά πολύ γρήγορα με μεγάλη αυτοπεποίθηση, περνώντας από τη φυσική τάξη στη σύγχρονη και την ασύγχρονη εκπαίδευση κι ύστερα πάλι στη φυσική τάξη. Χωρίς να σταματήσουμε να τη συνδυάζουμε πια με το e-learning.
Έχουμε διαπιστώσει όλοι πλέον ότι οι περισσότεροι γονείς έχουν γίνει θερμοί υπέρμαχοι της φυσικής τάξης. Κατά την γνώμη σας είναι τόσο διαδεδομένη αυτή η προτίμηση όσο φαίνεται; Είναι δικαιολογημένη;
Πράγματι δεν βλέπεις σήμερα παρά ελάχιστους γονείς που θα ήθελαν να συνεχιστεί η εκπαίδευση των παιδιών τους από τα παιδικά δωμάτια και τα σαλόνια. Αν επιβληθεί από κάποια πολύ αρνητική συγκυρία το βλέπουν σαν αναγκαίο κακό. Όχι την επιθυμητή λύση.
Δικαιολογημένη απόλυτα αυτή η προτίμηση.Για τα Κέντρα Ξένων Γλωσσών μάλιστα υποστηρίζεται και από την παιδαγωγική επιστήμη αλλά και από την εμπειρία όλων των εμπλεκομένων.
Τι το ιδιαίτερο έχει η διδασκαλία ξένης γλώσσας;
Πολλά. Πρωτίστως όμως επειδή ασχολείται με την εκμάθηση της γλώσσας, η οποία συνιστά μια φυσική διαδικασία, μια κοινωνική δεξιότητα, και κυρίως το βασικό εργαλείο επικοινωνίας. Άρα χρειάζεται συνομιλητές. Πομπό και δέκτες. Κάποιον να στέλνει το γλωσσικό μήνυμα και κάποιους να το λαμβάνουν. Γλωσσολογικά λοιπόν, η γλώσσα μαθαίνεται, εξασκείται, εξελίσσεται καλύτερα στο φυσικό της περιβάλλον, δηλαδή στην ομάδα.
Αλλά και από γενικότερη παιδαγωγική σκοπιά, η δύναμη της ομάδας στην κατάκτηση μαθησιακών καθώς και κοινωνικών στόχων είναι αδιαμφισβήτητη. Μέσα στην ομάδα όταν μαθαίνει κανείς κάτι, δε μαθαίνει μόνο αυτό. Όταν μαθαίνει αγγλικά σε μία τάξη π.χ. μαθαίνει επίσης να ακούει, να αναρωτιέται, να σέβεται το λάθος, να ενθαρρύνει, να συνεργάζεται, να διαχειρίζεται μια σύγκρουση, να υπερασπίζεται τη γνώμη του, να σέβεται τα όρια. Δεν κατακτώνται αυτές οι πολύτιμες δεξιότητες στην απομόνωση.
Αναφέρατε προηγουμένως τη Μεικτή Εκπαίδευση ή Blended Learning όπως είναι γνωστή η προσέγγιση στη διεθνή βιβλιογραφία. Μπορείτε να μας πείτε ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της;
Μπορούν να συνοψιστούν στα εξής:
- χρήση online μορφών εκπαίδευσης
- χρήση offline μορφών εκπαίδευσης (όπως π.χ. η δια ζώσης διδασκαλία)
- χρήση σύγχρονων μορφών επικοινωνίας, με τους μαθητές να βρίσκονται σε άμεση επικοινωνία με την καθηγήτρια/γητή
- χρήση ασύγχρονης επικοινωνίας, με αποστολή υλικού, το οποίο οι μαθητές μπορούν να επεξεργαστούν στο δικό τους χρόνο.
- συνδυασμό αυτό-καθοδηγούμενης και συνεργατικής μάθησης
Το blended learning δηλαδή δεν χρησιμοποιεί απλά τις παραδοσιακές και τις εξ αποστάσεως δραστηριότητες, αλλά συνδυάζει δοκιμασμένες παραδοσιακές μεθόδους μάθησης με καινοτόμες μαθησιακές προσεγγίσεις, με αποτέλεσμα τη δημιουργία συνεργατικού και δυναμικού πλαισίου μάθησης.
Ήταν το δώρο που μας έκανε ο covid. Το «ανοίξαμε» και το αξιοποιήσαμε στο φουλ, όταν ο ιός μας απέβαλε με το ζόρι από τη φυσική τάξη και μας ανάγκασε να χρησιμοποιήσουμε εργαλεία που τα είχαμε γνωρίσει ένα-ένα χωριστά αλλά που μέχρι τότε δεν τα είχαμε δοκιμάσει συνδυαστικά. Μεγάλη πρόκληση.
Εύκολη ή δύσκολη η φετινή χρονιά;
Τώρα για εύκολη, δεν φαντάζει. Ελπίζω να μην είναι και πολύ δύσκολη. Προσπαθούμε για το τελευταίο. Έχουμε κατανοήσει πώς πρέπει να συμπεριφερθούμε για να αποφύγουμε τη διασπορά του ιού και νομίζω ότι μπορούμε να το εφαρμόσουμε και στο επόμενο διάστημα. Θα λάβουμε όλα τα μέτρα που χρειάζονται, αποφυγή συγχρωτισμού, χρήση μασκών, χρήση αντισηπτικού και συνεχή καθαρισμό και φυσικό αερισμό του χώρων των σχολείων μας.
—
Θέλω να τονίσω ότι οι τεχνοφοβικοί δεν βοήθησαν ποτέ τον κόσμο να πάει μπροστά. Πάντα προσπαθούσαν να τον κρατήσουν στάσιμο. Ευτυχώς δεν τα κατάφεραν, ούτε θα τα καταφέρουν. Στην εκπαίδευση είναι φοβερά επιζήμιοι. Τους ακούς να απορρίπτουν κάθε καινοτομία και να εκλογικεύουν την δική τους πνευματική οκνηρία.
Οι φοβερές ανατροπές της περυσινής χρονιάς έκαναν ολοφάνερη την ανάγκη για πλήρη αξιοποίηση των εργαλείων της τεχνολογίας. Αρκεί να αναλογιστούμε τι θα γινόταν αν η πανδημία και το lockdown ενέσκηπταν 30 χρόνια νωρίτερα. Το απόλυτο ΤΙΠΟΤΑ! Μισή χρονιά χωρίς καμιά εκπαιδευτική δραστηριότητα.
Αυτό δεν σημαίνει ότι απορρίπτεται η δια ζώσης διδασκαλία. Είναι η πιο σπουδαία μορφή αλληλόδρασης στον συναρπαστικό κόσμο της μάθησης.
Τιμή στη φυσική τάξη.
Τιμή όμως και στην ηλεκτρονική διδασκαλία.
Και να είμαστε έτοιμοι να εφαρμόσουμε και τη δυναμική μεικτή εκπαίδευση.
Πρόκληση και μαγεία μαζί!
Η Ματίνα Τσικριτζή Μόμτσιου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κοζάνη, όπου ζει και δραστηριοποιείται επαγγελματικά μέχρι σήμερα. Σπούδασε Αγγλική φιλολογία, Γαλλική φιλολογία και Νομική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και Effective Leadership and Management in Education (Αποτελεσματική Ηγεσία και Διοίκηση στην Εκπαίδευση) στο Βρετανικό Open University. Έχει παρακολουθήσει επιπλέον μαθήματα διδακτικής και μεθοδολογίας στο Brighton University και μεγάλο αριθμό σεμιναρίων σε πολλά εξειδικευμένα θέματα εκπαίδευσης. Συμμετείχε επίσης ως επικεφαλής της Ελληνικής ομάδας στο Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Grundtvig (Socrates) με θέμα Language for Integration, το οποίο ασχολήθηκε με τη διδασκαλία σε μετανάστες της γλώσσας της χώρας υποδοχής, με σκοπό την ένταξή τους.
Το 1977 ίδρυσε μαζί με τον σύζυγό της Χρήστο Μόμτσιο το Κέντρο Ξένων Γλωσσών Σύγχρονο, στο οποίο επένδυσαν και οι ίδιοι και οι νεώτεροι διευθυντές του, σημαντικούς πόρους, χρόνο, φροντίδα και ενέργεια για 43 χρόνια μέχρι σήμερα.
Εκτός από την εκπαίδευση, δραστηριοποιείται επίσης στους τομείς του πολιτισμού και της οικολογίας, τους οποίους προσπάθησε να υπηρετήσει από πολλά μετερίζια.
Έχει γράψει τρία βιβλία λαογραφικού περιεχομένου, τρία θεατρικά έργα που ανέβηκαν σε παραγωγή του ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης και της Θεατρικής Σκηνής Κοζάνης, παρείχε ερευνητική στήριξη στην συγκέντρωση υλικού για τη συγγραφή λεξικού του τοπικού ιδιώματος, έγραψε τα κείμενα για ντοκιμαντέρ με θέμα την Αποκριά της Κοζάνης και αρθρογραφεί στον τοπικό τύπο εδώ και 45 χρόνια.
