Γράφουμε και βλέπουμε με ό,τι είμαστε λένε.
Άλλοτε στηριζόμαστε στο συναίσθημα και άλλοτε στην γνώση. Πάντα όμως όταν κοιτάς έναν πίνακα κάτι νιώθεις. Γλυκό, πικρό, χαρούμενο, στενάχωρο, αστείο. Παλιότερα όταν κοιτούσα έναν πίνακα προσπαθούσα πάντα να καταλάβω τι θέλει να πει ο καλλιτέχνης. Πλέον προσπαθώ να καταλάβω που στέκομαι εγώ απέναντι σε αυτό που βλέπω. Τον Στέφανο Ρόκο τον παρακολουθώ καιρό τώρα γιατί η ζωγραφική του, μου μιλάει, με απελευθερώνει και μου δίνει τον χώρο που χρειάζομαι ώστε να φτιάξω την δική μου ιστορία πάνω στο έργο του.
Ο Στέφανος Ρόκος σπούδασε ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με δάσκαλο τον Τ. Πατρασκίδη. Παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα χαρακτικής στο εργαστήριο του Γ. Μήλιου. Το 2002 απέκτησε μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στη χαρακτική από το WimbledonSchoolofArt του Λονδίνου, όπου φοίτησε με υποτροφία του ιδρύματος Προποντίς. Έχει πραγματοποιήσει ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Το 2010 παρουσίασε το μουσικό/εικαστικό project “Horror&RomanceonAnotherPlanet”, μια μουσική συλλογή που κυκλοφόρησε σε 1.700 αριθμημένα αντίτυπα με 18 πρωτότυπα τραγούδια Ελλήνων και ξένων μουσικών, εμπνευσμένα από την ομότιτλη ατομική του έκθεση (www.horrorandromance.com). Έχει φιλοτεχνήσει εξώφυλλα δίσκων των PavlosPavlidis, PineyGir, BobbyConn, KristaMuir, InterstellarOverdrive, Sigmatropic, Φοίβου Δεληβοριά και Χρήστου Λεοντή, καθώς και εξώφυλλα βιβλίων, αφίσες για συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις και ταινίες.
Την περίοδο 2016-2018 δούλεψε μια προσωπική εικαστική προσέγγιση του άλμπουμ των NickCave&TheBadSeeds’ “NoMoreShallWePart”, δημιουργώντας δεκατέσσερα ζωγραφικά έργα εμπνευσμένα από τα ισάριθμα κομμάτια του δίσκου – τα δώδεκα τραγούδια του και τα δύο b-sides που κυκλοφόρησαν με τη limitededition του άλμπουμ. Στη συνέχεια τα μετέφερε σε ένα λεύκωμα με δική του επιμέλεια“Stefanos Rokos: Nick Cave & The Bad Seeds’ No More Shall We Part, 14 paintings 17 years later” το οποίο απέσπασε έπαινο στα Βραβεία Γραφιστικής και Εικονογράφησης(ΕΒΓΕ).
Μέρος της ομώνυμης έκθεσης στην Αθήνα, στο Μουσείο Μπενάκη, και στην Αμβέρσα , στην Γκαλερί Bernaerts. ήταν και το ντοκιμαντέρ μικρού μήκους “Stefano sRokos: Nick Cave & The Bad Seeds’ No More Shall We Part, 14 paintings 17 years later”, σε σκηνοθεσία Ρηνιώς Δραγασάκη και Αρασέλης Λαιμού που έκανε πρεμιέρα στο 22ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και παρουσιάστηκε παράλληλα στα πλαίσια του 12ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Psarokokalo
Πότε ζωγραφίζετε;
_Δευτέρα με Παρασκευή, από τις 9 το πρωί έως τις 5-6 το απόγευμα. Μετά συνήθως βγαίνω, έστω και για λίγο. Φυσικά δουλεύω αν θέλω παραπάνω, και αν δεν θέλω δεν δουλεύω καθόλου.
Τι είναι πρωτότυπο, διαφορετικό, ουσιώδες, τι είναι εφήμερο, τι μπορεί να είναι παντοτινό και πώς το ξεχωρίζετε;
_Μάλλον τα ξεχωρίζω υποκειμενικά και ενστικτωδώς στηριζόμενος στις γνώσεις και την εμπειρία μου.
Πώς βλέπετε να εξελίσσονται τα έργα σας με τα χρόνια, ποιες αλλαγές παρατηρείτε στη δουλειά σας;
_Νομίζω ότι τα έργα μου γίνονται ολοένα και περισσότερο φινετσάτα, με μεγαλύτερη λεπτομέρεια και πιο έντονη πληροφορία. Ταυτόχρονα όμως, με έναν περίεργο τρόπο, γίνονται και πιο αφαιρετικά. Πιστεύω ότι η αφαίρεση στα έργα μου δεν θα έρθει ποτέ με απλοποιημένες φόρμες και μίνιμαλ συνθέσεις. Μάλλον το αντίθετο θα συμβεί, θα γεμίσουν τόσο πολύ με λεπτομέρεια και πληροφορία, ώσπου κάποια στιγμή θα χαθεί κάθε είδους εικόνα. Αλλά μπορεί και όχι.
Πώς είναι ο Στέφανος Ρόκος όταν δε ζωγραφίζει;
_Ακριβώς όπως είναι όταν ζωγραφίζει αλλά με παπούτσια!
Πιστεύετε πως ο καλλιτέχνης υποχρεώνεται να παρεμβαίνει στα πράγματα γύρω του/μας;
_Δεν συμφωνώ με τη λέξη υποχρέωση, ειδικά όσον αφορά τα κοινωνικά και πολιτικά πράγματα που συμβαίνουν και αλλάζουν μέρα με τη μέρα με ρυθμούς που ποτέ δεν φανταζόμασταν. Οι καλλιτέχνες, όπως όλοι οι άνθρωποι, έχουν το δικαίωμα να παρέμβουν ή να μην παρέμβουν δημόσια σε κάθε είδους εξελίξεις. Εγώ προσωπικά, όσο και να υποφέρω από πράγματα που συμβαίνουν γύρω μου, προτιμώ να τα συζητώ με τους κοντινούς μου ανθρώπους και αποφεύγω συνειδητά να τοποθετούμαι δημόσια. Η μεγάλη μου υποχρέωση όμως είναι να είμαι συνεπής στις ιδέες μου και στο έργο μου με τη στάση ζωής μου.
Μπορεί η ζωγραφική να ερμηνεύσει την σημερινή εποχή; Τι οφείλει η τέχνη και τι ο καλλιτέχνης;
_Από τη στιγμή που η ζωγραφική υπάρχει ως μέσο έκφρασης από τη γέννηση του ανθρώπινου είδους έως σήμερα, σίγουρα ερμηνεύει και τη σημερινή εποχή. Όταν με είχε ρωτήσει ο Jim Sclavunos, μέλος των Bad Seeds και καλός μου φίλος, για ποιον λόγο ζωγραφίζω, του είχα πει ότι οι εικόνες που φτιάχνω δεν θα μπορούσαν να αποτυπωθούν έτσι ακριβώς όπως τις έχω στο μυαλό μου αυτήν τη στιγμή με κανένα άλλο μέσον, και είμαι απόλυτα ειλικρινής σε αυτό. Άρα ο οποιοσδήποτε άνθρωπος εκφράζεται με οποιοδήποτε μέσο συνειδητά και υπεύθυνα ερμηνεύει την εποχή του. Αλλά δεν οφείλει τίποτα ούτε ο ίδιος ούτε η τέχνη του.
Ένας πίνακας μπορεί να δώσει απάντηση σε κάποια ερώτηση;
_Ναι.
Στον εικαστικό σας χάρτη τι έχει εννοιολογικά ενδιαφέρον
_Δεν είμαι σίγουρος ότι κατάλαβα καλά την ερώτηση, αλλά με ενδιαφέρει να παρατηρώ την εξέλιξη των πραγμάτων, την προσωπική μου εξέλιξη και την εξέλιξη άλλων καλλιτεχνών.
Πως συνδέσατε αφήγηση, ήχο και δημιουργία ώστε να αποτυπώσετε στο χαρτί 14 ζωγραφικά έργα εμπνευσμένα από τραγούδια του άλμπουμ “No More Shall We Part”;
_Λειτούργησε θετικά το γεγονός ότι δεν επιχείρησα να αποδώσω ζωγραφικά την οποιαδήποτε προσωπική κατάσταση του Nick Cave. Αντιθέτως, κάθε στίχος και κάθε συναίσθημα που μου προκλήθηκε κατά τις αμέτρητες ακροάσεις του άλμπουμ όλα αυτά τα χρόνια είναι απολύτως φιλτραρισμένο μέσα από τα δικά μου βιώματα. Θα μπορούσα να παρομοιάσω την εικαστική απόδοσή τους με ένα προσωπικό, ρεαλιστικό άλμπουμ της ζωής μου των τελευταίων δεκαεπτά χρόνων. Όλη η διαδικασία μέσα από την οποία δημιουργήθηκαν τα έργα αποτυπώνεται με πολύ όμορφο κατά τη γνώμη μου τρόπο στο μικρού μήκους ντοκιμαντέρ που γυρίστηκε για την έκθεση σε σκηνοθεσία της Ρηνιώς Δραγασάκη και της Αρασέλης Λαιμού.
Τι σας παρακίνησε να πιαστείτε από το συγκεκριμένο άλμπουμ και να δημιουργήσετε; Γιατί αυτό και όχι κάποιο άλλο;
_To άλμπουμ «No More Shall We Part» είχε μεγάλο αντίκτυπο τόσο στην προσωπική μου ζωή όσο και στην καλλιτεχνική μου εξέλιξη, από το 2001 που κυκλοφόρησε. Την εποχή εκείνη, προσπαθώντας να σώσω μια σχέση που είχε ήδη καταρρεύσει, και ψάχνοντας ικανοποιητικές απαντήσεις σε διάφορα υπαρξιακά ερωτήματα που πολύ συχνά με βασανίζουν ακόμα, ένιωσα να ταυτίζομαι με τις βασικές ιδέες που πραγματεύεται το άλμπουμ, τον Θεό και τον Έρωτα. Παράλληλα οραματιζόμουν για κάθε τραγούδι μία ζωγραφική εικόνα. Ως μεταπτυχιακός φοιτητής τότε στο Λονδίνο, είχα επιχειρήσει να μετουσιώσω σε εικόνα το τραγούδι The Sorrowful Wife κάνοντας μία από τις πρώτες μου ξυλογραφίες. Εκεί χάραξα τον εναρκτήριο στίχο του τραγουδιού , που ίσως και να περικλείει τη βασική ιδέα του άλμπουμ. Πολλά χρόνια αργότερα, χωρίς να έχω καταφέρει να ταυτιστώ με τη συζυγική ζωή που περιγράφει ο δίσκος, οι εικόνες που είχα πρωτοσκεφτεί για κάθε τραγούδι του με ακολουθούσαν ακόμη. Ήταν η μοναδική φορά που μου συνέβαινε κάτι τέτοιο με ένα καλλιτεχνικό έργο. Ίσως ο τρόπος που Nick Cave αποδίδει τον προβληματισμό σχετικά με ορισμένα υπαρξιακά ζητήματα και η λεπτή ισορροπία που τηρείται ανάμεσα στη βαθιά πνευματικότητα και τις ανθρώπινες αδυναμίες να είναι αυτό που αναζητώ στη ζωγραφική μου. Ένα άλλο άλμπουμ του που μου προκάλεσε παρόμοια συναισθήματα, πολλά χρόνια αργότερα, είναι το «The Skeleton Tree».
Θα λέγατε πως ο Nick Cave αποτέλεσε την «μούσα» σας;
_Ο Nick Cave είναι ένας άνθρωπος ο οποίος, από τότε που ήμουν 13-14 χρονών, έχει επηρεάσει μέσα από τη μουσική του και από τη στάση ζωής του τον τρόπο που βλέπω τα πράγματα, αλλά η μούσα μου σε αυτό το πρότζεκτ ήταν το συγκεκριμένο άλμπουμ του.
Πώς νιώθετε τώρα που η πρόθεση και το όραμα έγιναν πραγματικότητα;
_Έκλεισε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο ένας μεγάλος κύκλος που βρισκόταν σε κατάσταση αναμονής για δεκαεφτά ολόκληρα χρόνια. Για να ξεκινήσω την καινούργια ενότητα έργων μου, αποφάσισα να ανακαινίσω το εργαστήριό μου ώστε να έχω και πρακτικά την αίσθηση της νέας αρχής. Αυτήν τη περίοδο δουλεύω με πολλή όρεξη κάποια έργα εμπνευσμένα από το πρόσφατο ταξίδι μου στην Ιαπωνία, το οποίο μου ανακάτεψε το σύμπαν.
Πώς βιώσατε το lockdown;
_Είχα συνεχείς ψυχολογικές διακυμάνσεις και αβεβαιότητα, αισθανόμουν ότι ζω σ’ ένα σουρεαλιστικό όνειρο. Ένιωθα σαν να είμαι νεκρός και να μην το ξέρω, απλά να αντιλαμβάνομαι κοσμογονικές αλλαγές στην καθημερινότητα της ανθρωπότητας και, όντας σε μια παράλληλη διάσταση, να προσπαθώ να προσαρμοστώ επ’ αόριστον στις νέες συνθήκες. Κι όταν έπεφτα για ύπνο, επανερχόμουν στην κανονικότητα για όσες ώρες κοιμόμουν. Μαγείρεψα πολύ, αλλά τον επιπλέον χρόνο μου δεν τον εκμεταλλεύτηκα κάνοντας κάτι εντελώς καινούργιο – ούτε καν τελείωσα ένα βιβλίο που ήθελα να διαβάσω. Αλλά δεν το μετάνιωσα. Ζωγράφισα σχεδόν διπλάσια ή τριπλάσια απ’ όσο ζωγραφίζω όλα αυτά τα χρόνια. Και έβαλα Νέτφλιξ.
Περισσότερος Στέφανος Ρόκος
FB https://www.facebook.com/StefanosRokos
