Φωτογραφίες: Γιώργος Σιαμπανόπουλος
Και έρχεται εκείνη η στιγμή που πρέπει να αντικρίσεις κατάματα τον Καρκίνο. Τι επιλογές έχεις τότε; Mάλλον δυο. Είτε να συνεχίσεις να τον κοιτάς, ακίνητη μπροστά του, είτε να σηκωθείς και να παλέψεις μαζί του.
Την Αναστασία Μάραντου την γνώριζα χρόνια, άνθρωπος εγκάρδιος, ανοιχτός και γενναιόδωρος σε συναισθήματα, πράξεις και λόγια. Ξάφνου μια μέρα σε ανύποπτο χρόνο και σε κοινή παρέα την είδα να πλησιάζει με πολύ κοντό κούρεμα.
– Ωραία μαλλιά της λέω, τώρα μοιάζεις κανονικά με μοντέλο
-Όχι ακριβώς, μου απαντά.Έκανα χημειοθεραπείες και έχουν πέσει τα μαλλιά μου.
Πάγωσα. Όχι για τα μαλλιά της, αλλά για αυτό το μοίρασμα της, την ανοιχτωσιά της, την τόση μεγάλη δύναμη ψυχής που κουβαλούσε μέσα της.
-Δεν αναρωτήθηκα στιγμή τι θα κάνω μαζί του, μου είπε. Τον κυνήγησα και τον κυνηγάω. Μπορεί να κόπιασα, να φοβήθηκα, να λύγισα, να πόνεσα όμως μου έμαθε πράγματα που θεωρούσα δεδομένα. Να γιορτάζω την ζωή, να ευγνωμονώ, να ονειρεύομαι.
Η Αναστασία βγήκε νικήτρια κόντρα σε μια διάγνωση που πρώτα βάζει στόχο την ψυχή και μας μιλά για τον καρκίνο, τον συμβολισμό του γυναικείου στήθους, την μαστεκτομή, τις αλλαγές στην ζωή της, τις στιγμές αδυναμίας και δύναμης.
Ημερομηνίες σταθμοί
18 Ιουλίου 2019: Ήμουν στο ιατρείο της χειρουργού μου και μου ανακοίνωσε πως είμαι θετική στο τρίτο στάδιο
23 Ιουλίου 2019: Ξεκίνησα τις χημειοθεραπείες
20 Φλεβάρη 2020: Χειρουργήθηκα (μαστεκτομή)
Το στήθος και το σώμα σαν σύμβολο
Το στήθος συμβολίζει την θηλυκότητα, την σεξουαλικότητα, την μητρότητα και την ομορφιά. Οι γυναίκες έχουν ανασφάλειες λόγω των προτύπων και των στερεοτύπων της κοινωνίας ώστε να μοιάζουν πάντα τέλειες αφού η ίδια η κοινωνία με κάποιον τρόπο σου επιβάλλει το πρότυπο της αψεγάδιαστης γυναίκας.
Πόσες πτυχές της ζωής σου επηρεάστηκαν;
Πολλοί. Η προσωπική μου και επαγγελματική ζωή. Μειώθηκε δραματικά η αυτοπεποίθηση μου, άρχισα να αναθεωρώ τις σχέσεις μου, το πώς και γιατί με πλησίαζαν πια οι άνθρωποι. Σκεφτόμουν αν είναι από λύπη, από συμπόνια, από ενδιαφέρον, από κουτσομπολιό; Με κυρίευε μια ανασφάλεια για τις προθέσεις των ανθρώπων αλλά και μεγάλη μοναξιά. Ήταν η πρώτη φορά στη ζωή μου που ένιωσα απόλυτα μόνη μου, έπρεπε να δώσω την δική μου μάχη.
Πως βίωσες το σώμα σου;
Πολλές αλλαγές. Έχασα κιλά, άρχισα να βλέπω το δέρμα μου να γερνάει, μαύριζαν τα νύχια μου, έπεσαν τα μαλλιά μου. Ήταν βάρβαρο να βλέπω την μορφή μου και το σώμα μου να αλλάζει με αυτόν τον τρόπο αλλά πάντα σκεφτόμουν ότι όλα συνέβαιναν για το καλό μου. Ένας ήταν ο στόχος. Να γίνω καλά.
Περούκα, ντροπή και αισθητική
Οι γονείς μου θέλησαν να αγοράσουμε περούκα αλλά εξαρχής εγώ ήμουν αντίθετη. Καταλήξαμε να την πάρουμε θεωρώντας πως δεν θα άντεχα την εικόνα μου μελλοντικά χωρίς μαλλιά. Όταν την φόρεσα όμως για πρώτη φορά, ένιωθα σαν να έχω ένα εντελών ξένο σώμα στο κεφάλι μου, δεν ήμουν εγώ. Σκεφτόμουν πως δεν υπήρχε λόγος να την φορέσω, να «μασκαρευτώ» ώστε να είμαι κοινωνικά αποδεκτή. Υπάρχει άντρας που νοσεί από καρκίνο, πρέπει να φορέσει περούκα; Όχι. Γιατί λοιπόν εγώ επειδή είμαι γυναίκα να πρέπει να την φορέσω; Το μόνο λογικό επιχείρημα ως προς την περούκα είναι πώς κάνει μια γυναίκα να αισθάνεται καλύτερα με τον εαυτό της, τότε ναι, να επιλέξει να την φορέσει. Ακόμη σημαντικότερο είναι για τις νέες μανούλες που δεν θέλουν να ανησυχήσουν τα παιδιά τους.
Δεν θα ξεχάσω
Την πρώτη μέρα που βγήκα φαλακρή στην Κοζάνη, πήγα στο κέντρο για δουλειές ενώ μιλούσα με την αδερφή μου στο τηλέφωνο ώστε να ξεχνιέμαι. Πριν βγω από το σπίτι μου η αλήθεια είναι πως στάθηκα αρκετή ώρα στην εξώπορτα. Αφού έκανα τα πρώτα βήματα όμως το ξέχασα εντελώς. Ήμουν εγώ και ένιωθα περήφανη για τον εαυτό μου.
Η αρρώστια και ο πόνος
Οι πρώτες στιγμές
Από την στιγμή της ανακοίνωσης, δεν θυμάμαι τίποτα. Έκλαιγα και έβλεπα τον μπαμπά μου να με κοιτάει σαστισμένος. Όταν στην οικογένεια σου είσαι η πρώτη που νοσεί και δεν έχεις βιώματα άλλου καρκινοπαθή, τρέμεις γιατί διανύεις ένα εντελώς άγνωστο μονοπάτι. Στην συνέχεια με μετέφεραν στο ιατρείο της ογκολόγου μου, Ευθαλείας Λάλα, στο Θεαγένειο η οποία ήταν και αυτή που με καθησύχασε. Αφού επέστρεψα στο σπίτι μου στην Κοζάνη, οι γονείς μου αποφάσισαν να βγούμε για φαγητό μαζί με τους φίλους μου. Ήταν σαν να καλωσορίζαμε τον καρκίνο στην ζωή μας.
Τις πρώτες μέρες της ανακοίνωσης, εκτός του συμβιβασμού που έπρεπε να κάνω με τα νέα δεδομένα της ζωής μου, έπρεπε να αποφασίσω εάν θα καταψύξω τα ωάρια μου ώστε να μπορώ στο μέλλον να τεκνοποιήσω. Ο χρόνος έτρεχε, η γιατρός μου, μου έλεγε να βιαστώ να το κάνω ώστε να ξεκινήσω τις θεραπείες. Αποφάσισα να μην το κάνω, γιατί είναι μια πολύ κοστοβόρα διαδικασία. Σκέφτηκα πως ακόμη και αν δεν καταφέρω να κάνω ποτέ παιδί, υπάρχουν πολλά παιδιά που έχουν ανάγκη από αγάπη και ένα σπίτι οπότε θα μπορούσα να υιοθετήσω.
Οι λέξεις που πονούν
Θάνατος
Καρκίνος
Μαστεκτομή
Μετάσταση
Ποια είναι τα συναισθήματα που βιώνει ένας άνθρωπος που πάσχει και τι χρειάζεται περισσότερο για να αντιμετωπίσει όσο γίνεται καλύτερα το πρόβλημά του;
Χρειάζεται θετική ενέργεια. Να καταλάβει ο ίδιος και οι γύρω του ότι δεν χρειάζεται να είναι όλοι μαυρισμένοι. Πρέπει να χαμογελούν, να είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν αυτό το εμπόδιο.
Οι πιο δύσκολες στιγμές
Στο νοσοκομείο έκανα φίλους. Οι ασθενείς που συναναστρέφεσαι γίνονται άνθρωποι της καρδίας σου και οικογένεια σου. Δυστυχώς συνάντησα πολλούς νέους ανθρώπους στο Θεαγένειο που δίναμε από κοινού και ο καθένας την δική του μάχη. Ο ένας έδινε κουράγιο στον άλλο και χωρίς πολλές κουβέντες. Εδώ έρχονται τα δύσκολα. Όταν ένας καινούργιος σου φίλος, δεν ανταποκρίνεται στην θεραπεία ή ακόμη χειρότερα φεύγει από την ζωή, είναι βάρβαρο. Στην αρχή θλίβεσαι γιατί φεύγουν οι άνθρωποι σου ταλαιπωρημένοι και στην συνέχεια σκέφτεσαι ότι μπορεί να είσαι εσύ ο επόμενος. Αυτό είναι σκληρό μάθημα, όπου καταλαβαίνεις πως πρέπει να τα δώσεις όλα και σίγουρα να συνεχίσεις να χαμογελάς και να απολαμβάνεις τις στιγμές με τους δικούς σου ανθρώπους.
Δεν θα ξεχάσω
Τα λόγια της ογκολόγου μου, για την οποία νιώθω πολύ τυχερή που μπήκε στην ζωή μου και βρίσκομαι στα χέρια της. Μου είπε πως περνάω κάτι δύσκολο και πως για εκείνη ήταν το ίδιο δύσκολο να ανακοινώνει σε μια κοπέλα 29 χρονών πως νοσεί από καρκίνο του μαστού. Εκεί καταλαβαίνεις ότι παρόλο που έχεις απέναντι σου έναν επιστήμονα, που βλέπει πολλά περιστατικά καθημερινά, είναι πάνω από όλα άνθρωπος. Την ευχαριστώ για όλα.
Η επικοινωνία με άλλους
Εσύ και οι άλλοι
Οι πρώτες μου σκέψεις αφορούσαν την οικογένεια μου. Σκέφτηκα την ταλαιπωρία στην οποία θα μπαίναμε, τα έξοδα, την στεναχώρια που θα τους προκαλούσα. Ο μπαμπάς μου ήταν θλιμμένος αλλά προσπαθούσε να κρατήσει τις ισορροπίες όπως αντίστοιχα και η αδερφή μου. Η μαμά μου, η οποία είναι και ο πιο δυνατός άνθρωπος που ξέρω, ήταν εκείνη που μας κράτησε όλους όρθιους. Ώστοσο η πίεση, την οποία δεν εξωτερίκευσε την οδήγησε στο να εμφανίσει ένα αυτοάνοσο, την ψωρίαση. Οι φίλοι μου ήταν δίπλα μου από την πρώτη στιγμή, με στήριξαν με όλη τους την δύναμη κάτι το οποίο με δικαίωσε για την επιλογή που είχα κάνει, να έχω αυτούς τους ανθρώπους στην ζωή μου.
Τοξικές σχέσεις και χωρισμός
Το ταξίδι αυτό δεν θα μπορούσε να μην έχει απώλειες. Είχα την τύχη να έχω ανθρώπους δίπλα μου, που με στήριξαν με όλο τους το είναι. Ωστόσο στην προσωπική μου ζωή δεν είχα την ίδια τύχη. Ίσως ο καρκίνος ήταν και μια ευκαιρία να καταλάβω τις λανθασμένες συναισθηματικές μου επιλογές. Αυτό όμως είναι και το δίπολο που συμβαίνει. Είτε ο άνθρωπος σου θα σε στηρίξει ή θα εξαφανιστεί από την ζωή σου. Συνομιλώντας με ασθενείς και νοσοκόμες αντιλήφθηκα πως είναι μεγαλύτερο το ποσοστό των γυναικών που μένουν και κρατούν μια σχέση παρά τις δυσκολίες. Βέβαια ο καθένας μας έχει τις δικές του αντοχές, την δική του ηθική και τα δικά του όρια.
Δεν θα ξεχάσω
Τις αγκαλιές που κάναμε με τους δικούς μου ανθρώπους πρό κορωνοϊού.
Η μαστεκτομή
Είναι θέμα ταμπού;
Φυσικά. Περπατάς στο δρόμο ή πέφτεις σε κάποιον γνωστό και κοιτάει το στήθος σου, να δει τι υπάρχει και αν υπάρχει.
Η σχέση σου με τον καθρέφτη
Ο καθρέφτης γίνεται αρχικά εχθρός σου γιατί πρέπει να αντικρύσεις την αλήθεια. Καθώς όμως περνάει ο καιρός αρχίζεις να δένεσαι με την κατάσταση που περνάς και νιώθεις μια περηφάνια για τις πληγές σου, τα «παράσημα» που κερδίζεις στην μάχη που δίνεις.
Δεν θα ξεχάσω
Τα λόγια της χειρουργού μου πριν την επέμβαση «Εμείς θα σε κάνουμε καλά κορίτσι μου»
Η θεραπεία
Πως ήταν η εμπειρία σου στο θεαγένειο και η επαφή με άλλους ασθενείς;
Η πρώτη μέρα ήταν δύσκολή γιατί βλέπεις χωρίς φίλτρα την κατάσταση που θα βιώσεις. Στην αρχή φοβάσαι αλλά στην πορεία γίνεται κομμάτι της καθημερινότητάς σου και η διαδικασία της θεραπείας και οι άνθρωποι που συναναστρέφεσαι. Έχω μόνο όμορφα πράγματα να πω για το προσωπικό που πραγματικά δίνει όλη του την ψυχή για να είσαι καλά ψυχολογικά. Σου φέρονται σαν να είσαι οικογένεια τους. Οι ασθενείς γίνονται κομμάτι της ψυχής σου και δένεσαι ουσιαστικά μαζί τους.
Η αλληλοϋποστήριξη κατά τη θεραπεία
Με τους ασθενείς δεν χρειάζεται να πεις πολλά. Με δυο απλές κουβέντες καταλαβαίνει ο ένας τον άλλο.
Ποια είναι τα κόστη; Χρειάζεται ένας ασθενής να πουλήσει το σπίτι του για να γίνει καλά;
Φυσικά και εξαρτάται από το νοσοκομείο που θα επιλέξεις. Προσωπικά δεν μου κόστισε τίποτα γιατί επέλεξα το Θεαγένειο, που παρόλο που είναι ένα δημόσιο νοσοκομείο έχει πάρα πολύ καλούς επιστήμονες στο δυναμικό του.
Δεν θα ξεχάσω
Την πρώτη μέρα της χημειοθεραπείας που ενώ ήμουν έτοιμη να βάλω τα κλάματα μου έδωσε κουράγιο η κοπέλα στο διπλανό κρεβάτι, σχεδόν συνομήλική μου, η οποία μου είπε « Δεν υπάρχει κάτι να φοβάσαι, απλά είναι βαρετά γιατί παίρνει πολύ ώρα.»
Η νέα Αναστασία- Η νέα εικόνα
Πως συμφιλιώθηκες με την νέα σου εικόνα;
Δεν είχα να συμφιλιωθώ με μια νέα Αναστασία. Ήμουν και είμαι αυτή που είμαι.
H κοινωνία σε αποδέχεται όπως είσαι;
Όχι. Αν σκεφτείς την διαδικασία στην οποία πρέπει να μπει μια γυναίκα η οποία νοσεί, καταλαβαίνεις ότι η κοινωνία από μόνη της σε δείχνει με το δάχτυλο. Πρέπει να βάλεις περούκα , να βάλεις ψεύτικο στήθος, να διατηρήσεις το βάρος σου, το δέρμα σου, τα νύχια σου. Αντί μια γυναίκα να έχει στο μυαλό της το να γίνει καλά, πρέπει να σκέφτεται πράγματα άσχετα.
Πως είναι η ζωή μετά τον καρκίνο;
Όσο οξύμωρο και αν ακουστεί, είναι όμορφη. Ανακάλυψα μια εσωτερική δύναμη που δεν ήξερα πως υπήρχε. Έμαθα να διεκδικώ και να μη κάνω εκπτώσεις για τον εαυτό μου. Επιβεβαιώθηκα στο ότι έχω πολύ καλούς φίλους και μια πολύ δυνατή οικογένεια. Αγαπάω τον εαυτό μου όπως είναι και τον φροντίζω ώστε να με φροντίσει και εκείνος
Δεν θα ξεχάσω
Τον καρκίνο που με βοήθησε να γνωρίσω την Αναστασία.
Μέσα σε όλο αυτό που έχεις να αντιμετωπίσεις, αντιμετωπίζεις παράλληλα ανθρώπους και ερωτήματα που η μοναδική χρησιμότητα που έχουν είναι να αισθανθούν στιγμιαία καλά με τον «υγιή» τους μικρόκοσμο. Kάποιες από αυτές που θυμάμαι είναι οι εξής:
Τώρα θα πεθάνεις;
Εχεις καρκίνο και γελάς;
Kολλάει ο καρκίνος;
Θα σου αφήσει κουσούρι;
Όσο κοινότυπη και αν ακουστώ , η πρόληψη σώζει ζωές.
Θέλω να ευχηθώ καλή δύναμη σε όσες δίνουν τον αγώνα τους. Σαν συμβουλή σας λέω να μην φοβάστε και να μην ντρέπεστε να μιλήσετε για το πρόβλημά σας. Το να κρύβεσαι μόνο κακό θα σου κάνει, εξωτερικεύοντας το, το ξορκίζεις και δίνεις δύναμη και σε άλλους ανθρώπους.
