Τις περισσότερες φορές η μοναξιά είναι ψευδαίσθηση. Στις εξαιρέσεις αυτής της ύπαρξης είναι μια επιλογή φυγής από όσα ακατανόητα της ανωτέρας βίας τη βαραίνουν. Όσες λέξεις αφιέρωσε ο Κούντερα για το βάρος και την ελαφρότητα μου έδιναν την εντύπωση ότι στην πραγματικότητα η ισορροπία του σύμπαντος στάθηκε στο σημείο τομής των αντίθετων εννοιών, των άκρων. Αμφιταλαντεύτηκα προσπαθώντας να βρω τί θα μπορούσε να αντέξει κανείς. Το βάρος ή την ελαφρότητα; Και επειδή στις περιοχές αυτές κανείς δεν κατόρθωσε να προσδιορίσει τί υπερισχύει σε αυτό το σύμπαν, γοητεύτηκα με την αντιπαραβολή των προσεγγίσεων του Παρμενίδη και του Μπετόβεν σε σχέση με το βάρος. Προς στιγμήν θεώρησα εύκολη υπόθεση το να αποδεχθώ ως θετική την ελαφρότητα, πώς, όμως, θα μπορούσε το θετικό πρόσημο να συνοδεύει το αμελητέο; Ίσως το βάρος δεν είναι η αρνητική διάσταση της ελαφρότητας. Ίσως όλα ξεκινούν αντίστροφα. Ξεκίνησα να σκέφτομαι πως το βάρος είναι που αποδεικνύει την ύπαρξη.
Συνεχίζοντας με τις λέξεις του Κούντερα, δεν ήξερα πού θέλω πραγματικά να φτάσω. Στη Γενεύη ή στην Πράγα. Στη Ζυρίχη; Οι ιστορίες του σε κάθε πόλη είχαν μια διαφορετική απόχρωση του βάρους και της ελαφρότητας μαζί. Αποφάσισα να μην επικεντρωθώ εκεί, αλλά να μεταφέρω τις σκέψεις μου στο τώρα. Μπορούσα πάντα να τις μοιράζομαι και να τις αναλύω με μια ευκολία που, επίσης, μου έδινε την ψευδαίσθηση του «μαζί». Δεν άργησα να καταλάβω ότι προτιμώ το βάρος τους στο μυαλό μου. Κάθε φορά που ένιωθα πως τους ξεφεύγω νόμιζα πως αγγίζω την ελαφρότητα. Η ελαφρότητα, όμως, προϋποθέτει έναν κατακερματισμό. Κάτι που θα αφαιρέσεις συνειδητά από σένα. Ό,τι χαρίζεις από τον εαυτό σου, είσαι διατεθειμένος να μην το δεις να επιστρέφει, και εξοικειώνεσαι με αυτό. Πόσες φορές αντέχεις αυτή τη στιγμή;
Όσο προχωρούσα στις σελίδες του, οι σκέψεις μου βάραιναν. Είμαι σίγουρη ότι και το βλέμμα μου βάραινε το ίδιο. Δεν μπορούσα να τα βάλω με το χάος της άγνοιας αυτού του κόσμου, και εγώ ήθελα να βρω μια απάντηση για το τί να επιλέξω. Όσες φορές και να τον διαβάσω, όσες φορές και να νιώσω σίγουρη για τα νοήματα του, άλλες τόσες θα αυτοαναιρούμαι με κάθε επόμενη ανάγνωση. Φαύλος κύκλος. Συχνά θαύμαζα στη φύση την ικανότητα και τη δύναμη της να επανέρχεται μετά από ό,τι μπορεί να προκαλεί στον εαυτό της. Αυτό ήταν το βάρος της ύπαρξης της, και ταυτόχρονα η ομορφιά της. Ζήλευα πολλές φορές που δεν μπορώ να επανέρχομαι με την ίδια μαθηματική ακρίβεια κάθε φορά που μέσα μου ψάχνω τί είναι αυτό που βαραίνει το βλέμμα μου. Κάθε φορά που δεν ξέρω γιατί μπορεί να είναι όλα τόσο πολύπλοκα.
Δε δραπετεύεις εύκολα από τις σκέψεις σου. Το θετικό είναι πως κάπου ανάμεσα στην ύπαρξη και τη μη ύπαρξη, κάπου δίπλα στην προσπάθεια μου να δώσω ένα προβάδισμα στο θετικό ή στο αρνητικό, πάντα έδινα καινούριες αποχρώσεις στις λέξεις. Το βάρος που ένιωθα είχε κάθε φορά άλλη διάσταση, κι ας παρέμενε σταθερά μόνιμος κάτοικος του μυαλού μου. Κάποιοι άνθρωποι στη ζωή μας έχουν αυτή ακριβώς τη μορφή. Του βάρους της σκέψης μας. Της ύπαρξης που είναι τόσο συμβατή με τη δική μας, που μοιάζει με κάποιο ανισόρροπο λάθος της φυσικής νομοτέλειας. Πώς αγνοείς ότι κάπου σε αυτόν τον κόσμο υπάρχει ένας τέτοιος άνθρωπος σου; Και ας μην τον γνωρίσεις ποτέ πραγματικά.
Δεν ένιωθα πια μοναξιά. Έβλεπα απλά κάποιες λέξεις σε ένα χαρτί χωρίς παραλήπτη. Το βάρος και η ελαφρότητα εναλλάσσονται στα συναισθήματα μας χωρίς να φωνάζουν την παρουσία τους. Αυτή ήταν και η ομορφιά τους…
“Η αιώνια επιστροφή είναι ιδέα μυστηριώδης, και ο Νίτσε, με την ιδέα αυτή, έφερε πολλούς φιλοσόφους σε δύσκολη θέση: σκέψου δηλαδή ότι όλα μια μέρα πρόκειται να επαναληφθούν όπως ήδη τα έχουμε ζήσει και ότι ακόμα και η επανάληψη αυτή΄θα επαναλαμβάνεται ασταμάτητα.” | Μ. Κούντερα, Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι
