Αυτή η εφημερίδα είναι άχρηστη. Το λέω μετά λόγου γνώσεως. Χάνει θέματα, της διαφεύγουν κολοσσιαία ζητήματα. Ακόμα και η ελληνική δημόσια τηλεόραση αφιέρωσε μπόλικα λεπτά στα δελτία της, ανάμεσα στις ειδήσεις για τον εφιάλτη της πανδημίας και για τους ακροδεξιούς αούγκανους της Ουάσινγκτον, για το διαζύγιο Κάνιε Γουέστ και Κιμ Καρντάσιαν. Εμείς μια αράδα δεν είχαμε να γράψουμε; Ενα καρεδάκι με το αβυσσαλέο μπούστο της Κιμ και μια περιεκτική κειμενολεζάντα δεν μπορούσαμε να βάλουμε;
Θα μου πείτε, ποιος ακριβώς έπρεπε να ασχοληθεί; Τι ρεπορτάζ είναι το διαζύγιο Καρντάσιαν-Γουέστ; Είναι διεθνές; Είναι καλλιτεχνικό; Μιντιακό; Πολιτικό; Οικονομικό; Είναι όλα. Γι’ αυτό και τα καθωσπρέπει αμερικανικά και διεθνή ΜΜΕ, όπως το Bloomberg ή το Forbes, διαθέτουν πλέον ειδικούς «καρντασιανολόγους» που μπορούν εμβριθώς να αναλύσουν τις κοινωνικο-οικονομικές διαστάσεις του διαζυγίου: για το πώς το προγαμιαίο συμβόλαιο επηρεάζει τη διανομή της περιουσίας των 2,1 δισ. δολαρίων, χωρίς να υπολογίσουμε την έπαυλη στο Κλάμπασας (πού είν’ τούτο;), τις φάρμες στο Ουαϊόμινγκ, το διαμέρισμα στο Μαϊάμι, τα υπόλοιπα ακίνητα, τους νιπτήρες και τις χέστρες των 30.000 δολαρίων εκάστη, τα έργα τέχνης, τα κοσμήματα, τα συμβόλαια με τα οποία προφανώς έχει ασφαλίσει η Κιμ τα στήθη, τους γλουτούς, τα χείλη της [εδώ οι ζηλωτές της πολιτικής ορθότητας με καταγγέλλουν για σεξισμό] και ο Γουέστ δεν ξέρω ποια μέλη του σώματός του, ενδεχομένως τις φωνητικές χορδές ή τα δάχτυλά του.
Το ερώτημα «πόθεν έσχον» δεν τίθεται. Στον οικουμενικό κόσμο της ενιαίας σκέψης το ότι η Κιμ Καρντάσιαν (μόνη της) έχει περιουσία 1 δισ. δολάρια, ότι ο Μασκ έγινε επιτέλους ο πλουσιότερος της Γης με 86 δισ., ότι ο Γκέιτς έχει συγκεντρώσει καλλιεργήσιμες εκτάσεις 1 εκατ. στρεμμάτων, ενώ ένας 56χρονος ανασφάλιστος νυχτοφύλακας στα Λεχαινά χάθηκε φρικτά κατασπαραγμένος από σκυλιά -ποιος ξέρει με ποιου αφεντικού τη μοχθηρή παρότρυνση- είναι απλώς ενδείξεις ότι η τάξη του κόσμου παραμένει αδιατάρακτη. Παρά την πανδημία, τις καραντίνες, τους θανάτους και τον οικονομικό όλεθρο.
Η Κιμ είναι πλούσια γιατί είναι διάσημη. Και είναι διάσημη γιατί είναι διάσημη. Ισχύει και στην περίπτωσή της ο «νόμος της Πάρις Χίλτον», στην αυλή της οποίας άλλωστε εκπαιδεύτηκε πολύ πριν από την κυριαρχία των σόσιαλ μίντια στην παραγωγή αυταξίας (ή αντι-αξίας, όπως λέει και ο φίλος Ηλίας Καραβόλιας).
Αλλά αν η Χίλτον εκτοξεύτηκε με ένα πορνοβιντεάκι προ δεκαπενταετίας και βάλε στο στερέωμα της επιρροής, η Κιμ την έχει απογειώσει με καμιά 200αριά εκατομμύρια ακολούθους στα σόσιάλ της, οι οποίοι όχι απλώς την εδραιώνουν στις λίστες των «100 ανθρώπων με τη μεγαλύτερη επιρροή στον κόσμο», αλλά της προσθέτουν καθημερινά έσοδα εκατομμυρίων δολαρίων με τα λάικ, τις καρδούλες και τα σχόλια σε κάθε φωτογραφία ή ανάρτηση για το τι κραγιόν έβαλε, τι έφαγε, πού κάνει διακοπές, αν έκλασε, αν έκανε εν πάση περιπτώσει ό,τι μυρωδάτο ή δυσώδες κάνει κάθε μέρα κάθε ανθρώπινο πλάσμα εκτός παραγωγικής διαδικασίας.
Ποιον είναι το προϊόν μέσω του οποίου συσσώρευσαν αυτόν τον πλούτο; Εντάξει, υπάρχουν τα καλλυντικά, τα αρώματα, τα ρούχα της Κιμ, τα τραγούδια και τα παπούτσια του Κάνιε, αλλά δίπλα στην ύλη της όποιας παραγωγής και πώλησης υπάρχει μια σκοτεινή και πολλαπλάσια αντιύλη, στην οποία η παραγωγική και εφοδιαστική αλυσίδα είναι απλώς ένα ανθρώπινο σώμα με όλες τις οργανικές λειτουργίες του και η ψηφιακή persona του. «Εγώ είμαι το προϊόν, εγώ ο παραγωγός του, εγώ κι ο πωλητής του», μια καθετοποιημένη μονάδα παραγωγής την οποία ολόκληρη η οικογένεια Καρντάσιαν μετέτρεψε σε απόλυτο θέαμα πουλώντας όχι μόνο τα σώματα όλων των μελών της -μικρών, μεγάλων, μωρών, παιδιών, σκυλιών-, αλλά και τις εσωτερικές τους σχέσεις (πραγματικές ή σκηνοθετημένες, αδιάφορο, το τελικό προϊόν ήταν μια τηλεοπτική «αλήθεια»).
Μας φαίνεται καινούργιο όλο αυτό; Ενδεχομένως η εκδοχή των τηλεοπτικών ριάλιτι παγκόσμιας εμβέλειας ή των σόσιαλ μίντια είναι μια φρέσκια συσκευασία ενός πολύ αρχαιότερου μυστικισμού που περιβάλλει τις παραγωγικές, εμπορευματικές, χρηματικές και κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων. Σχέσεις που διασταυρώνονται σε ένα μεγάλο παζάρι όπου κάθε τι μπορεί να είναι προϊόν, από ένα καρπούζι κι ένα πήλινο σκεύος, μέχρι ένα γυναικείο σώμα ή μια πρόβλεψη του μέλλοντος.
«Βρήκα φοβερή αγγελία για δουλειά», μου λέει η κόρη μου, «ζητάνε γνώστη χειρομαντείας ή χαρτομαντείας», «πες τους ότι ξέρεις να λες τον καφέ, ή το γιαούρτι καλύτερα», της λέω, «όχι, θα τους πω ότι διαβάζω τα φύλλα τσαγιού, που είναι πιο σπάνιο», μου αντέτεινε. Φυσικά, δεν πρόκειται να γίνει Καρντάσιαν διαβάζοντας το τσάι. Αλλά το γεγονός ότι σ’ αυτό το χωνευτήρι αλέθονται μαζί το ανθρώπινο κεφάλαιο (οι εργαζόμενοι παραγωγοί αξίας), ο άνθρωπος-κεφάλαιο (η Καρντάσιαν ως παραγωγός του εαυτού της) και το αυθύπαρκτο Κεφάλαιο (αυτό που υποτίθεται ότι δεν το έχει παραγάγει κανείς, για παράδειγμα το χρήμα που κόβουν αφειδώς οι κεντρικές τράπεζες), της ανοίγει μια ευκαιρία επιβίωσης στο πεδίο του μυστικιστικού καπιταλισμού (με την ευχή μου, Βέρα!).
«Τι είν’ τούτο, ρε;» θα αναρωτηθείτε. Τι χειροποίητη επινόηση είναι ο μυστικιστικός καπιταλισμός που μετατρέπει τα στήθη της Κιμ σε χρηματομηχανή, το σταριλίκι του Μασκ σε πωλήσεις ακριβών Tesla και τις αστρολογικές προβλέψεις της Λίτσας Πατέρα σε ευπώλητη μηνιαία έκδοση; Καμιά επινόηση. Αλλά εφόσον στον παγκόσμιο χρηματικό πλούτο περιλαμβάνεται ένα όλο και μεγαλύτερο μέρος του που δεν «πειθαρχεί» στον νόμο της αξίας, που δεν είναι προφανές προϊόν κοινωνικά αναγκαίας εργασίας, αλλά αποτέλεσμα μιας φανταστικής ικανότητας του χρήματος να αναπαράγει τον εαυτό του, καθένας νομιμοποιείται να διεκδικεί μέρος αυτού του φαντασιακά παραγμένου πλούτου. Πουλώντας μαντζούνια, κηραλοιφές, εξαπατώντας απελπισμένους ή πλασάροντας υπερεκτιμημένα τεχνοκρατικά και διαχειριστικά ταλέντα.
Αλλωστε, η πιο περιεκτική εκδοχή του μυστικιστικού καπιταλισμού είναι τα κρυπτονομίσματα: ενώ στην πραγματικότητα αναπαράγουν το τοκογλυφικό μοντέλο του χρήματος ως χρέους, αντιμετωπίζονται με καχυποψία και εχθρότητα από τους κεντροτραπεζίτες. Οχι τόσο γιατί είναι μηχανές αδιαφανούς κερδοσκοπίας ή ξεπλύματος, όπως λέει η Λαγκάρντ (και με ευρώ και με δολάριο μια χαρά γίνεται το ξέπλυμα). Αλλά κυρίως γιατί αμφισβητείται το μυστικιστικό μονοπώλιο της Πίστης (της τραπεζικής, βεβαίως, βεβαίως).
Να, λοιπόν, πώς η Καρντάσιαν, ο Μασκ, η Λαγκάρντ, η τηλεοπτική αστρολόγος και η χαρτού της γειτονιάς γίνονται συνιστώσες του ίδιου μηχανισμού δημιουργίας πλούτου από αντι-ύλη. Η Κιμ προηγείται, πιθανότατα λόγω διαφοράς στήθους.
Είμαι άσχημος, αλλά μπορώ να αγοράσω την πιο όμορφη γυναίκα… Είμαι κουτσός, αλλά το χρήμα μού προμηθεύει είκοσι τέσσερα πόδια. Είμαι κακός, ανυπόληπτος, ασυνείδητος και κουτός άνθρωπος, το χρήμα, όμως, είναι ευυπόληπτο, το ίδιο και ο κάτοχός του. Το χρήμα είναι το μεγαλύτερο καλό, κατ’ ακολουθία και ο κάτοχός τους είναι καλός. Είμαι άμυαλος, αν όμως το χρήμα είναι ο πραγματικός νους όλων των πραγμάτων, πώς είναι δυνατόν ο κάτοχός του να είναι άμυαλος; Κάτι περισσότερο, με το χρήμα ο κάτοχός του μπορεί να αγοράσει έξυπνους ανθρώπους… Δεν είμαι έτσι κάτοχος όλων των ανθρώπινων ικανοτήτων; Δεν αντιστρέφει λοιπόν το χρήμα όλες τις ανικανότητες σε ικανότητες;
Καρλ Μαρξ, «Οικονομικά και Φιλοσοφικά Χειρόγραφα»
Πηγή: www.efsyn.gr
