Κάτανας Χάρης
Ο επιχειρηματίας Χάρης Κάτανας μιλά στο Together για τη σημερινή κατάσταση και τα προβλήματα του επιχειρηματικού κόσμου της περιοχής της Δυτικής Μακεδονίας και καταθέτει τις προτάσεις του για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας και την ομαλή μετάβαση στην μεταλιγνιτική εποχή.
- Πως κρίνεις τη σημερινή κατάσταση στο επιχειρηματικό τοπίο, δεδομένου των συνεπειών των συνεχόμενων lockdown στην περιοχή μας και των συνεπειών της πανδημίας;
Η κατάσταση στο οικονομικό, εμπορικό και επιχειρηματικό τοπίο της Π.Ε. Κοζάνης είναι δραματική. Αναμφίβολα η τοπική οικονομία στην περιοχή μας, περνά τη χειρότερη καμπή της μετά το τέλος του δευτέρου παγκόσμιου πολέμου, χωρίς υπερβολές. Οι συνέπειες από την πρόωρη απολιγνιτοποίηση, σε σχέση με την απώλεια των θέσεων εργασίας, έχουν άμεσο αντίκτυπο και το πρόβλημα αντανακλά ευθέως και σε τεράστιο βαθμό, στην τοπική οικονομία, στον εμπορικό και επιχειρηματικό κόσμο των πόλεων της Π.Ε Κοζάνης και σε όλη την περιφέρειά τους. Επιπλέον, να προστεθούν σε αυτό, οι δυσμενέστατες συνέπειες από την πανδημία και τα μέτρα που ελήφθησαν στη χρονιά που διανύσαμε. Μέτρα που στην περιοχή μας, ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα, σε πολλές περιπτώσεις από λάθος εκτιμήσεις κατά την άποψή μου. Επί πέντε μήνες μέσα στο 2020 τα εμπορικά καταστήματα αλλά και η εστίαση έμειναν κλειστά. Αν συνυπολογίσουμε, το κλείσιμο των καταστημάτων με τις συνέπειες της πρόωρης απολιγνιτοποίησης αντιλαμβάνεστε πως σε τοπικό επίπεδο δημιουργούνται ίσως οι χειρότερες συνθήκες που υπάρχουν στην πατρίδα μας, σε σύγκριση με άλλες περιοχές, σε σχέση με το επιχειρείν την τοπική αγορά και την ανάπτυξη που προσδοκά ο τόπος μας.
- Έχοντας την εμπειρία σου από την ενασχόλησή σου με τα κοινά, ποιες είναι οι ενέργειες που θα πρέπει να γίνουν άμεσα, κατά την άποψή σου, ώστε οι επιχειρήσεις της περιοχής να παραμείνουν βιώσιμες και να μπορέσουν να συνεχίσουν την δραστηριότητά τους;
Προέρχομαι από τον χώρο της αγοράς, όπου η οικογένειά μου ασχολείται επί δεκαετίες και στον χώρο αυτό ανήκω επαγγελματικά. Έχω λοιπόν μια σαφή άποψη για την κατάσταση που επικρατεί όχι από απόσταση αλλά μέσα από τον χώρο. Παράλληλα μέσω της ενασχόλησής μου με την πολιτική έχω τη δυνατότητα μιας ευρύτερης επικοινωνίας με τον κόσμο της περιοχής μας σε ολόκληρη την περιφέρεια. Συνεπώς έχω άποψη, σαφή, αντικειμενική και ξεκάθαρη διότι στον χώρο της αγοράς, ένα κι ένα κάνει δύο. Ούτε δυόμιση, ούτε ενάμιση. Και το δηλώνω ευθέως: Η λύση που θα πρέπει να δοθεί για την Π.Ε Κοζάνης, καθώς και για ολόκληρη τη Δυτική Μακεδονία γενικότερα, πρέπει να είναι άμεση και ουσιαστική. Δεν μπορούμε να βασιστούμε σε αόριστες προγραμματικές δηλώσεις περί αντισταθμιστικών μέτρων, ως προς την απώλεια των θέσεων εργασίας και περί αλλαγής της εργασιακής κουλτούρας έναντι της εργασιακής «μονοκαλλιέργειας» που χαρακτηρίζει τον τόπο μας για περισσότερα από πενήντα χρόνια. Με τέτοιους αόριστους προσανατολισμούς, το μέλλον του τόπου μας φαντάζει δυσοίωνο, με αυξητική δυστυχώς την τάση κυρίως των νέων μας, να φεύγουν από την περιοχή, σε άλλες περιφέρειες ή στο εξωτερικό προς εύρεση εργασίας. Κατά την άποψη μου, άμεση λύση για την οικονομική σωτηρία της περιοχής μας, με προϋποθέσεις σοβαρής ανάπτυξης, είναι οι Ειδικές Οικονομικές Ζώνες δομημένες σε ευρωπαϊκά πρότυπα. Υπάρχει το μοντέλο του Γιβραλτάρ αλλά και των Πυρηναίων, (στα Γαλλοισπανικά σύνορα). Τις ΕΟΖ αυτού του τύπου τις χαρακτηρίζουν τα ίσα ασφαλιστικά δικαιώματα καθώς και οι μισθολογικές αποδοχές που διέπουν ολόκληρη τη χώρα, με κύριες διάφορες τη φορολογική ελάφρυνση των επιχειρηματιών και την κινητροδότηση των θέσεων εργασίας από το κράτος (ΟΑΕΔ). Άλλωστε η δημιουργία των ΕΟΖ στον τόπο μας, εξαγγέλθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο δια στόματος των κυρίων Χατζηδάκη και Γεωργιάδη. Δε μένει λοιπόν παρά να πιέσουν οι Βουλευτές και ο Περιφερειάρχης προς την κατεύθυνση αυτή άμεσα, μέσω μιας ειδικής νομοθετικής ρύθμισης – κατοχύρωσης και εφαρμογής των ΕΟΖ.
- Μεταλιγνιτική εποχή. Ποιες ευκαιρίες ανοίγονται μπροστά μας και πως θα πρέπει να γίνει ο σχεδιασμός για την επόμενη μέρα;
Η μεταλιγνιτική εποχή αναμφίβολα εκτός από έντονο προβληματισμό εκτιμώ πως θα δημιουργήσει και νέες ευκαιρίες για ανάπτυξη και προκοπή στον τόπο μας. Αρκεί να μη γίνει πρόωρα και κυρίως χωρίς σχεδιασμό για την κάλυψη των θέσεων εργασίας που θα χάσει ο τόπος μας. Με τα φωτοβολταϊκά, όπου οφείλω να υπογραμμίσω ότι δεν είμαι αντίθετος ως μορφή ενέργειας, δεν δίνεται λύση που να καλύπτει το τεράστιο πρόβλημα που ήδη αντιμετωπίζει ο τόπος μας. Οι ευκαιρίες στη μεταλιγνιτική περίοδο δημιουργούνται κυρίως μέσα από την προσέλκυση επενδυτών με ειδικά φορολογικά κίνητρα και την παράλληλη αύξηση των θέσεων εργασίας. Θέλω να τονίσω επίσης πως πρώτα πρέπει να βρούμε τον τρόπο και να προσελκύσουμε τους επενδυτές (ΕΟΖ) και σε δεύτερο χρόνο να συνεχίσουμε την απολιγνιτοποίηση της περιοχής. Με τη δουλειά και το μέλλον των οικογενειών της περιοχή μας, κανένας δεν έχει το δικαίωμα να ρισκάρει. Κανένας δεν έχει δικαίωμα να παίζει με τις ζωές των ανθρώπων.
- Ποιους κινδύνους βλέπεις μπροστά μας;
Ο κίνδυνος που ελλοχεύει για τον τόπο μας, εάν δεν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα για την αντιστάθμιση των συνεπειών που βιώνουμε και τις περιέγραψα προηγουμένως, είναι τεράστιος. Θα μιλάμε για τον οικονομικό μαρασμό της Π.Ε Κοζάνης αλλά και ολόκληρης της Δυτικής Μακεδονίας, καθώς ο λιγνίτης ως τομέας απασχόλησης αφορά το μεγαλύτερο πληθυσμιακά μέρος της Περιφέρειας μας και επιδρά άμεσα στην κίνηση της τοπικής αγοράς. Επιπλέον ο κλάδος της γούνας, όπου συνέβαλε επί δεκαετίες στο ΑΕΠ της χώρας μας, μάλιστα δεύτερος σε σειρά μετά τον τουρισμό, αλλά βεβαίως και τοπικά, έχει πληγεί σοβαρότατα. Ο ορεινός τουρισμός καταρρέει και διαλύεται. Η τοπική παραγωγή αδυνατεί να ανταπεξέλθει και δεν μπορεί να προσπεράσει τα εμπόδια ανάπτυξης που βρίσκει μπροστά της και ουδεμία ευθύνη έχει για τη δημιουργία τους. Όλα αυτά δημιουργούν ένα πολύ δύσκολο οικονομικό περιβάλλον για τον τόπο μας. Δεν χρειάζεται να είσαι ειδικός για να τον διακρίνεις. Χρειάζεται όμως να έχεις τη θέληση για να τον αντιμετωπίσεις, να έχεις όραμα και πρακτικές λύσεις για τη διεκδίκηση των λύσεων και για να πετύχουμε την αλλαγή της σελίδας για ένα καινούργιο αύριο. Το τελευταίο θα είναι σύντομα μια νέα εξέλιξη. Αναφέρομαι πάντα σε τοπικό επίπεδο και ο αγώνας της τοπικής ανάκαμψης πρέπει να γίνει σε παραλληλισμό με τη σοβαρή προσπάθεια ανόρθωσης της χώρας που επιχειρείται σε κεντρικό επίπεδο. Σε αυτό θέλω να είμαι ξεκάθαρος. Τοπικά έχουμε το πρόβλημα και μέχρι να το λύσουμε μέσα από μια συλλογική προσπάθεια μιας τοπικής συμμαχίας, έχουμε να αντιμετωπίσουμε μπροστά μας, ένα μεγάλο κίνδυνο που μπορεί να οδηγήσει όχι απλώς σε ανεπανάληπτες συνέπειες για τον τόπο μας, αλλά και σε ανεπανόρθωτες.
- Πως κρίνεις τις ενέργειες των πολιτικών παραγόντων της περιοχής όσον αφορά την αντιμετώπιση της πανδημίας και την στήριξη του επιχειρηματικού κόσμου;
Η κυβέρνηση χειρίστηκε την Α΄ φάση της πανδημίας αναμφίβολα με υποδειγματικό τρόπο και προς τη σωστή κατεύθυνση. Οι επιστρεπτέες προκαταβολές, οι οποίες θέλω να πιστεύω πως στο τέλος θα γίνουν μη επιστρεπτέες, ήτανε μια τονωτική οικονομική ένεση στην οικονομία μας, το τελευταίο εξάμηνο. Αλήθεια όμως, αυτό αρκεί; Αναμφίβολα όχι και όσοι ασχολούμαστε με το τοπικό επιχειρείν, γνωρίζουμε καλά πως δεν καλύφθηκαν ούτε τα πάγια έξοδα της κάθε επιχείρησης στην Π.Ε Κοζάνης, καθώς η αγορά ήταν κλειστή επί πέντε μήνες, μέσα στο 2020. Σε καμία οικονομία του κόσμου, καμία επιχείρηση δεν επιβιώνει οικονομικά υπό αυτές τις συνθήκες. Ποσό μάλλον σε ένα οικονομικό περιβάλλον όπου το κύριο χαρακτηριστικό του πριν την πανδημία ήτανε ο οικονομικός μαρασμός του λόγω της απολιγνιτοποίησης. Πιστεύω ξεκάθαρα πως οι τέσσερις κυβερνητικοί Βουλευτές της Π.Ε Κοζάνης αλλά κυρίως ο Περιφερειάρχης της Δυτικής Μακεδονίας ως Αρχή τόπου θα πρέπει να πιέσουν πάση θυσία και με κάθε πολιτικό κόστος προς την ενίσχυση των τοπικών επιχειρήσεών και της τοπικής αγοράς, καθώς μιλάμε για μια Περιφέρεια που θα απολέσει έμμεσα και άμεσα περισσότερες από είκοσι χιλιάδες θέσεις εργασίας από την πρόωρη απολιγνιτοποίηση, με τον κίνδυνο να κλείσουν επίσης δυο στις τρεις μικρομεσαίες επιχειρήσεις από τις τριάντα εννέα χιλιάδες που υπάρχουν στην Περιφέρειά μας. Χρόνος για δεύτερη ευκαιρία δεν υπάρχει. Έχουν καθήκον, καθώς τους στήριξε η πλειοψηφία των συμπολιτών μας να πιέσουν με κάθε μέσο προς αυτή την κατεύθυνση. Νομίζω ότι υπάρχουν «αυτιά» για να τους ακούσουν και η υπόθεση είναι πλέον στο χέρι τους.
- Το master plan για τη Δυτική Μακεδονία θεωρείς ότι άργησε να γίνει; Ποια είναι η άποψή σου και οι προτάσεις σου;
Το περιβόητο master plan εκτιμώ πως ήτανε βιαστικό και χωρίς καμία διασφάλιση σε όλα τα καίρια θέματα όπου προαναφέρθηκα. Επίσης πιστεύω πως κατά τη διάρκεια των διαβουλεύσεων ο Περιφερειάρχης κ. Κασαπίδης δεν πίεσε τόσο, ώστε να εξαγγελθούν συγκεκριμένα και κοστολογημένα αντισταθμιστικά μέτρα ως προς την αλλαγή της εργασιακής μονοκαλλιέργειας στη μεταλιγνιτική περίοδο και την απώλεια των θέσεων εργασίας όπου ήδη έχουν δημιουργηθεί. Ήτανε πολιτικό λάθος του κ. Περιφερειάρχη επίσης όπου δεν πίεσε για την ένταξη των Π.Ε Καστοριάς και Γρεβενών στο master plan. Οι δυο αυτές Περιφερειακές Ενότητες απαρτίζουν μόλις το 25% του πληθυσμού της Δυτικής Μακεδονίας κι αυτό ουσιαστικά δεν θα επηρέαζε καθόλου τον σχεδιασμό. Το κόστος θα ήταν ελάχιστο για την κυβέρνηση σε σχέση με τις ωφέλειες που θα είχε σε βάθος χρόνου. Η Καστοριά μας, πλήττεται στο μέγιστο βαθμό από την «απογουνοποίηση», όπως συνηθίζω να χαρακτηρίζω τη δυσμενή εξέλιξη με τη γούνα. Τα Γρεβενά με το μεγαλύτερο ποσοστό ανθρώπων ανά Περιφερειακή Ενότητα («νομό») στη Δυτική Μακεδονία, που ασχολούνται με τον πρωτογενή τομέα, έχουν ανάγκη άμεσης και ουσιαστικής στήριξης. Κακά τα ψέματα, η Δυτική Μακεδονία είναι η μόνη Περιφέρεια της χώρας όπου δε βρέχεται από θάλασσα, άρα στην ουσία δεν έχει καλοκαιρινό τουρισμό. Σε μερικούς μήνες από τώρα θα έρθει και πάλι το όμορφο ελληνικό καλοκαίρι. Σε ολόκληρη την επικράτεια, έστω και συγκρατημένα λόγω πανδημίας, οι τοπικές κοινωνίες θα πάρουν και πάλι τις οικονομικές ωφέλειες του καλοκαιρινού τουρισμού που ελπίζουμε να ενισχυθεί για φέτος και λόγω των εμβολίων που πρέπει αναμφίβολα να κάνουμε όλοι. Στη Δυτική Μακεδονία όμως δεν υπάρχει αυτό το χαρακτηριστικό. Υπάρχει ο ορεινός τουρισμός, όμως για εμάς που γνωρίζουμε τι συμβαίνει στον χώρο αυτό, ξέρουμε ότι και για φέτος είχε ανύπαρκτη κίνηση και τα προβλήματα είναι τεράστια. Λόγω αυτών των οικονομικών συνθηκών που επιβαρύνει σε τεράστιο βαθμό η πρόωρη απολιγνιτοποίηση, συνυπολογίζοντας και τις οικονομικές συνέπειες της πανδημίας και του πενταμήνου lock down, δημιουργείται ένα μείγμα που εκτός από την αναμφίβολα δύσκολη θέση που φέρνει όλους εμάς ως πολίτες και επιχειρηματίες στην περιφέρεια μας, ταυτόχρονα δημιουργεί και ένα πολιτικό όπλο στη φαρέτρα του κ. Περιφερειάρχη, όπου του δίνει το δικαίωμα να πιέζει την κυβέρνηση αλλά και να απευθύνεται επίσης στην Ευρώπη περισσότερο από ποτέ. Άλλωστε το πράττουν αποτελεσματικά, άλλες Περιφέρειες στη χώρα μας, με σαφώς καλύτερο οικονομικό περιβάλλον από εμάς. Είναι καθήκον του κ. Κασαπίδη να το πράξει, να ακολουθήσει το παράδειγμα άλλων συναδέλφων του περιφερειαρχών και δυστυχώς τα χρονικά περιθώρια στενεύουν πολύ και ως προς την εξέλιξη της απολιγνιτοποίησης αλλά και ως προς τις επόμενες εκλογές όπου θα έχουμε σε δυο χρόνια. Η αρχή για την Περιφερειακή Αρχή σίγουρα δεν ήτανε η προσδοκώμενη και ήδη έχουμε φτάσει στο μέσο της θητείας της. Εύχομαι για το καλό όλων μας έστω την ύστατη στιγμή να τα καταφέρει. Προέχει η οικονομική διάσωση του τόπου μας, προέχουν οι πολίτες της Περιφέρειας και στην κατεύθυνση αυτή δεν χωρούν προσωπικές πολιτικές. Όταν θα έλθει ο χρόνος, θα μας δοθεί η ευκαιρία να κάνουμε ταμείο, να κάνουμε τις επιλογές μας. Τώρα προέχει να βάλουμε πλάτη όλοι μαζί, για την Κοζάνη, για την Πτολεμαΐδα, για την Καστοριά, για τα Γρεβενά, για τη Φλώρινα, για όλη τη Δυτική Μακεδονία. Αυτό είναι που προέχει.
