Δεδομένα: όσα ξέρω
Εξετάσεις που σηματοδοτούν το τέλος της σχολικής ζωής.
Εξετάσεις που σηματοδοτούν την εισαγωγή στα ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας.
Εξετάσεις που καθιερώθηκαν το 1964 με την ονομασία «Εισιτήριες Εξετάσεις» και πραγματοποιήθηκαν το Σεπτέμβριο του ίδιου έτους από την κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου. Το 1980 μετονομάστηκαν σε «Πανελλήνιες Εξετάσεις» και λίγο αργότερα, το 1983, σε «Γενικές Εξετάσεις»: επρόκειτο για το γνωστό σύστημα με τις «δέσμες μαθημάτων». Από το 2000 έως σήμερα ονομάζονται «Πανελλαδικές Εξετάσεις».
Όπως και να ονομάζονται πάντως, αποτελούν μια ψυχοφθόρα διαδικασία για όλους τους εμπλεκόμενους(κυρίως τους μαθητές, αλλά και τους γονείς τους και τους καθηγητές) Ένα πραγματικό τεστ αντοχής, κάτι σαν «Ιερά Εξέταση»..
Πρόσωπα σφιγμένα, ζορισμένα, μάτια που συχνά πυκνά βουρκώνουν, δακρύζουν, κλαίνε, λέξεις που δε βγαίνουν εύκολα. Οι αισθήσεις υπολειτουργούν ή δυσλειτουργούν:
• τα μάτια δε βλέπουν όσα έβλεπαν – εστιάζουν ΜΟΝΟ στο στόχο, στον ένα και μοναδικό…
• τα αυτιά δεν ακούν όσα άκουγαν- αφουγκράζονται μόνο τους χτύπους της καρδιάς που χτυπά δυνατά, καθώς αγωνιά διαρκώς…
• το στόμα δε γεύεται όσα γευόταν – η ΜΟΝΗ γεύση που κυριαρχεί είναι πικρή, στυφή … της πιθανής αποτυχίας
• τα χέρια δεν αγγίζουν όπως άγγιζαν- ψηλαφούν ΜΟΝΟ το επιφανειακό, το επιδερμικό. Το βιβλίο, το τετράδιο, το στυλό και το μολύβι…
• η μύτη δε μυρίζει όσα μύριζε- οσφραίνεται ΜΟΝΟ τον φόβο…
Ζητούμενα-ερωτήματα: όσα αγνοώ
Μια τρίωρη εξέταση μπορεί να κρίνει το παρελθόν αλλά και το μέλλον ενός μαθητή;
Ποια είναι η απαραίτητη προϋπόθεση της επιτυχίας; η τύχη; η ικανότητα; ο προγραμματισμός; όλα αυτά μαζί; ή τίποτα από αυτά;
Και αν αποτύχεις; Θα ξαναπροσπαθήσεις του χρόνου;
Και αν επιτύχεις; Θα αποκατασταθείς επαγγελματικά;
Μπορεί ένας 17χρονος –μία 17χρονη να σηκώσει όλο αυτό το φορτίο; Αξίζουν τελικά τόσοι κόποι και θυσίες;
Και αν τελικά οι Πανελλαδικές δεν είναι ο «σωστός» τρόπος, τότε ποιος είναι ο ενδεδειγμένος;
Τι είναι τελικά γνώση και πώς αυτή αποκτιέται;
Πού βρίσκεται η ουσία της εκπαίδευσης; Πού είναι η ανθρώπινη επαφή; Το καθαρό βλέμμα; Οι ευωδιαστές μυρωδιές; Οι ωραίες γεύσεις; Χάνονται και θυσιάζονται στο βωμό του συμφέροντος; Ποιου άραγε; του ατομικού; της ατομικής επιτυχίας;
Ποιος είναι ο σκοπός του εκπαιδευτικού μας συστήματος; η δημιουργία «μεμονωμένων μαχητών» και όχι μιας καλά οργανωμένης ομάδας; Σκοπός μας είναι να προβάλλουμε και να επιβάλλουμε το συνεχή και σκληρό ανταγωνισμό και όχι τον υγιή συναγωνισμό;
Τελικά, τι είδους κοινωνία θέλουμε; Τι είδους πολίτες; Τι είδους μαθητές;
«Οδηγίες προς ναυτιλομένους»:
• Δεν είναι ένας απλός αγώνας ταχύτητας, αλλά ένας πραγματικός μαραθώνιος
• Οπότε, οργανώστε κατάλληλα το χρόνο σας και κατανείμετε σωστά τις δυνάμεις σας-σωματικές, πνευματικές και ψυχικές.
• Μην αναλώσετε τις δυνάμεις σας τους πρώτους μήνες. Το ταξίδι είναι μεγάλο και απαιτητικό. Μια πραγματική Οδύσσεια, που μακάρι να έχει για όλους σας ευτυχή κατάληξη, αλλά ούτως ή άλλως, όπως λέει και ο Καβάφης «το ταξίδι είναι αυτό που μετράει». Άλλωστε, πολλές φορές η αποτυχία διδάσκει περισσότερα από την επιτυχία!
• Ξεσπάστε … για να μην σπάσετε!!
• Εκτονωθείτε … για να τονωθείτε!
• Γελάστε και κλάψτε … γιατί το πιο πιθανό είναι πως όλα στη ζωή είναι …για γέλια και για κλάματα!!
Εν κατακλείδι:
Εδώ και πολλά χρόνια βλέπω μαθητές της Τρίτης Λυκείου να έρχονται αντιμέτωποι με το «τέρας των Πανελλαδικών Εξετάσεων». Κάποιοι λυγίζουν και σπάνε, κάποιοι αντέχουν, κάποιοι με εκπλήσσουν θετικά αλλά και κάποιοι αρνητικά.
Είναι ένα πραγματικό τεστ κόπωσης και αντοχής, μια ενδοσκόπηση, που βοηθά τους μαθητές να γνωρίσουν καλύτερα κάποια κομμάτια του εαυτού τους. Όρια, αντοχές, δυνατότητες, ικανότητες αποκαλύπτονται μπροστά τους. Ίσως αυτό να είναι το μεγαλύτερο πλεονέκτημα των Πανελλαδικών⋅ το ότι προετοιμάζουν τους μαθητές γι’ αυτό που θα ακολουθήσει, που θα είναι ακόμη πιο δύσκολο και επίπονο: να αντιμετωπίσουν την ίδια τη ΖΩΗ, με τα καλά και τα κακά της!
