Ο μισός παγκόσμιος πληθυσμός είναι πλέον “πολύ ευάλωτος” στις σκληρές και αυξανόμενες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και η “αδράνεια” των ηγετών για το κλίμα κινδυνεύει να μειώσει τις λίγες ευκαιρίες για ένα “βιώσιμο μέλλον” στον πλανήτη, προειδοποιεί ο ΟΗΕ. Η νέα έκθεση των ειδικών του ΟΗΕ για το κλίμα (Giec) που δημοσιοποιήθηκε σήμερα είναι σαφής: οι συνέπειες της υπερθέρμανσης που προκαλείται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες δεν έχει να κάνει μόνο με το μέλλον.
Ξηρασίες, πλημμύρες, καύσωνες, πυρκαγιές, διατροφική ανασφάλεια, λειψυδρία, ασθένειες, άνοδος της στάθμης της θάλασσας… Από 3,3 έως 3,6 δισεκ. άνθρωποι είναι ήδη “πολύ ευάλωτοι”, υπογραμμίζει η “σύνοψη για εκείνους που λαμβάνουν τις αποφάσεις” που διαπραγματεύθηκαν γραμμή τη γραμμή 195 κράτη μέλη στη διάρκεια αυτής της διαδικτυακής και κεκλεισμένων των θυρών συνόδου. Και δεν είναι παρά μόνο μια αρχή. Αν ο κόσμος δεν αποφασίσει πολύ γρήγορα να μειώσει δραστικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, θα βρεθεί αντιμέτωπος με έναν κατακλυσμό αναπόφευκτων και “μερικές φορές μη αναστρέψιμων” συνεπειών τις επόμενες δεκαετίες.
“Είδα πολλές επιστημονικές εκθέσεις στη ζωή μου, αλλά τίποτα που να συγκρίνεται με αυτήν”, δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, ο οποίος έκανε λόγο για “μια συλλογή ανθρώπινου πόνου και μια συντριπτική κατηγορία για την αποτυχία των ηγετών στη μάχη κατά των κλιματικών αλλαγών”. Δεινά που πλήττουν ακόμη περισσότερο τους πιο ευάλωτους όπως οι αυτόχθονες πληθυσμοί ή φτωχές χώρες, επιμένει η Giec. Από τα οποία όμως δεν θα γλιτώσουν ούτε οι πλούσιες χώρες όπως η Γερμανία με τις πλημμύρες ή οι Ηνωμένες Πολιτείες με τις πυρκαγιές το περασμένο έτος.
Η υπερθέρμανση “μας στοιχειώνει. Το να την αγνοούμε δεν είναι πλέον επιλογή”, δήλωσε Χανς-Ότο Πόρτνερ, συμπρόεδρος της ομάδας της Giec που ετοίμασε την έκθεση αυτή. Ενώ η θερμοκρασία του πλανήτη έχει αυξηθεί κατά μέσο όρο περίπου 1,1 βαθμό Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, η παγκόσμια κοινότητα δεσμεύθηκε το 2015 με τη συμφωνία του Παρισιού να περιορίσει την αύξηση της θερμοκρασίας αρκετά πιο κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου, αν είναι δυνατόν στον 1,5 βαθμό.
Στο πρώτο μέρος της αποτίμησής της που δημοσιοποιήθηκε τον περασμένο Αύγουστο, η Giec εκτιμούσε πως ο υδράργυρος θα έφθανε το κατώφλι του 1,5 βαθμού γύρω στο 2030, δέκα χρόνια νωρίτερα απ΄ό,τι υπολογιζόταν. Είχε αφήσει ωστόσο μια πόρτα ανοικτή, κάνοντας λόγο για μια πιθανή επιστροφή κάτω από τον 1,5 βαθμό μέχρι τα τέλη του αιώνα σε περίπτωση υπέρβασης.
Όμως το δεύτερο μέρος που δημοσιοποιήθηκε σήμερα –πριν από ένα τρίτο στις αρχές Απριλίου για τις λύσεις προκειμένου να μειωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου– υπογραμμίζει πως ακόμη και μια προσωρινή υπέρβαση του 1,5 βαθμού θα προκαλούσε νέες “μη αναστρέψιμες” ζημιές στα ευαίσθητα οικοσυστήματα, όπως οι πόλοι, τα βουνά και οι ακτές με ένα αποτέλεσμα ντόμινο στις κοινότητες όπου ζουν εκεί.
Και οι καταστροφικές συνέπειες θα αυξάνονται με “κάθε επιπλέον κλάσμα μονάδας υπερθέρμανσης”, από τον πολλαπλασιασμό των πυρκαγιών μέχρι την τήξη του περμαφρόστ.
Η έκθεση προβλέπει επίσης ότι θα εξαφανιστεί 3 έως 14% των χερσαίων ειδών ακόμη και με +1,5 βαθμό Κελσίου, και πως με ορίζοντα το 2050, περίπου ένα δισεκ. άνθρωποι θα ζουν σε παράκτιες ζώνες που κινδυνεύουν, σε μεγάλες παραλιακές πόλεις ή σε μικρά νησιά.
«Η προσαρμογή είναι κρίσιμη για την επιβίωσή μας», δήλωσε ο πρωθυπουργός της Αντίγκουα και Μπαρμπούντα Γκαστόν Μπράουν που προεδρεύει της Συμμαχίας μικρών νησιωτικών κρατών (AOSIS), καλώντας τις ανεπτυγμένες χώρες να τηρήσουν τη δέσμευσή τους για αύξηση της κλιματικής βοήθειας στις φτωχές χώρες, προκειμένου να προετοιμαστούν για τις προαναγγελλόμενες καταστροφές.
Η προσαρμογή
H έκθεση διαπιστώνει πως παρά κάποιες προόδους, οι προσπάθειες προσαρμογής είναι στην πλειονότητά τους “κατακερματισμένες, σε μικρή κλίμακα” και πως χωρίς αλλαγή στρατηγικής, αυτή η απόσταση ανάμεσα στις ανάγκες και αυτό που θα έπρεπε να γίνει κινδυνεύει να αυξηθεί ακόμη περισσότερο.
Όμως σε κάποιο σημείο, η προσαρμογή δεν είναι πλέον δυνατή. Ορισμένα οικοσυστήματα ωθούνται ήδη “πέρα από την ικανότητά τους να προσαρμοστούν” και άλλα θα τα ακολουθήσουν αν η συνεχιστεί η υπερθέρμανση, προβλέπει η Giec, υπογραμμίζοντας πως η προσαρμογή και η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα πρέπει να συμβαδίζουν.
Αντίθετα, “αν παραμείνουμε στις τωρινές δεσμεύσεις, οι εκπομπές αναμένεται να αυξηθούν σχεδόν 14% στη διάρκεια αυτής της δεκαετίας. Θα ήταν μια καταστροφή. Κάθε ευκαιρία να διατηρήσουμε τον στόχο του 1,5 βαθμού Κελσίου εν ζωή θα εξαλειφθεί”, είπε ο Αντόνιο Γκουτέρες, χαρακτηρίζοντας “ένοχες” τις χώρες με τις μεγάλες εκπομπές ρύπων “που βάζουν φωτιά στο μοναδικό σπίτι που έχουμε”. “Αυτή η παραίτηση ηγεσίας είναι εγκληματική.”
Παρά τις διαπιστώσεις αυτές, πολλά κράτη, κυρίως η Κίνα, η Ινδία και η Σαουδική Αραβία προσπάθησαν στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων να πετύχουν την απαλοιφή αναφορών στον στόχο του +1,5 βαθμού, δήλωσαν στο Γαλλικό Πρακτορείο διάφορες πηγές που συμμετείχαν στις συνομιλίες.
Η Συμφωνία της Γλασκώβης που εγκρίθηκε στη διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα COP26 στα τέλη του 2021 καλεί ωστόσο τα κράτη να ενισχύσουν τη φιλοδοξία τους και την κλιματική δράση τους έως την COP27 που θα διεξαχθεί στην Αίγυπτο τον Νοέμβριο, με την ελπίδα ότι δεν θα ξεπεραστεί το όριο. “Ας μην ξεχνάμε ένα πράγμα: είμαστε στο ίδιο σκάφος”, σχολίασε ο πρώην πρωθυπουργός του Τουβαλού Ενέλε Σοποάγκα. “Είτε θα του επιτρέψουμε να επιπλεύσει, είτε θα το αφήσουμε να βουλιάξει και θα πνιγούμε όλοι”.
*Naftemporiki.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
