Ο Ντάριο και η Σαμπίνε Σβέρερ, μαζί με τα έξι τους παιδιά, είναι μια πραγματική οικογένεια Ελβετών Ροβινσώνων.
Το ζευγάρι έχει περάσει τα τελευταία 22 χρόνια ταξιδεύοντας ασταμάτητα με το ιστιοπλοϊκό του, προσθέτωντας στην οικογένεια νέα μέλη, μαζεύοντας εμπειρίες και προσπαθώντας να εκπαιδεύσουν τους ανθρωπους για το περιβάλλον, τη φύση και την κλιματική αλλαγή. Παράλληλα, οι Σβέρερ κάνουν έρευνες και προσπαθούν να μοιραστούν με τον υπόλοιπο κόσμο όλες τις λύσεις για τα πιεστικά θέματα του κλίματος που συνάντησαν στο δρόμο τους.
Το ταξίδι τους έχει πάρα πολλές στάσεις και δεν σταματά ποτέ. Ίσως δεν έχει και τελικό προορισμό, εκτός από έναν: Τη διατήρηση του πλανήτη.
Η οικογένεια Σβέρερ πέρασε το χειμώνα στο Λίνγκσιντετ της Νορβηγίας, μέσα στον Αρκτικό Κύκλο. Αυτήν την εποχή περιμένουν να δουν τον ήλιο ξανά μετά από τρεις μήνες σκοταδιού.
«Είδα το γραφείο μου να λιώνει»
Ο Ντάριο Σβέρερ εργαζόταν σαν ορειβατικός οδηγός στην Ελβετία, όταν κάποια στιγμή είδε το «γραφείο του», όπως αποκαλεί ο ίδιος τους παγετώνες, να λιώνει. Κατάλαβε ότι έπρεπε να κάνει κάτι. Μαζί με τη σύζυγό του, τη Σαμπίνε, συμφώνησαν να αφιερώσουν τέσσερα χρόνια της ζωής τους στην προσπάθεια να κάνουν τον κόσμο να ενδιαφερθεί για το κλίμα.
Η ιδέα ακούγεται απλή, αν και δεν είναι.
Θα ταξίδευαν σε όλες τις θάλασσες του πλανήτη και θα ανέβαιναν στις ψηλότερες βουνοκορφές όλων των ηπείρων, χρησιμοποιώντας μόνο την ανθρώπινη δύναμη και τις φυσικές πηγές ενέργειας. Μέσα απ’ αυτό το ταξίδι οι δύο τους ήθελαν να «ενώσουν» τις κλιματικές ζώνες και να συλλέξουν παραδείγματα οικολογικών λύσεων που θα έβρισκαν στο δρόμο τους.
Τα τέσσερα χρόνια πέρασαν. «Και τότε καταλάβαμε ότι απλώς δεν μπορούσαμε να σταματήσουμε», εξήγησε ο Ντάριο, ο οποίος είναι και κλιματολόγος.
Ίδρυσαν την οργάνωση ToptoTop.org, η οποία συνεργάζεται με τον ΟΗΕ, εθελοντές αλλά και διάφορα Πανεπιστήμια σε όλον τον κόσμο, δοκιμάζοντας κατά τη διάρκεια των ταξιδιών τους ανανεώσιμες τεχνολογίες και παρέχοντας στους επιστήμονες πολύτιμα στοιχεία και πληροφορίες.
Η μεγαλύτερη επένδυση είναι στα παιδιά
Τα ταξίδια τους, όμως, έχουν και εκπαιδευτικό στόχο: Έχουν επισκεφθεί πολλά σχολεία σε όλον τον κόσμο και έχουν μιλήσει σε περισσότερα από 150.000 παιδιά. «Αν εστιάσεις στα παιδιά και τους μιλήσεις για τις λύσεις, αυτή είναι η καλύτερη επένδυση που μπορείς να κάνεις για το μέλλον. Τα σημερινά παιδιά είναι εκείνα που κάποια μέρα θα διαμορφώσουν το παρόν και το μέλλον του πλανήτη», λέει ο Ντάριο.
Στις επισκέψεις αυτές, το ζευγάρι ζητάει από τα παιδιά να ζωγραφίσουν σε ένα κομμάτι χαρτί τις δικές τους προτάσεις για κλιματικές λύσεις. «Είναι εντυπωσιακό. Έχουμε δει καταπληκτικές ιδέες μέσα σ’ αυτά τα σχέδια», λέει ο Ντάριο.
Ανάμεσα στα σχολεία που έχουν επισκεφθεί είναι και ένα στη Σαχάρα, στο οποίο φοιτούν μόλις 12 παιδιά και στο οποίο η οικογένεια Σβέρερ ταξίδεψε μια εβδομάδα στην έρημο με ποδήλατα για να φτάσει. Κι άλλη μια εβδομάδα για να επιστρέψει.
Οι Σβέρερ έχουν οι ίδιοι έξι παιδιά, ηλικίας 4 έως 16 ετών, τα οποία ταξιδεύουν μαζί τους. Όπως λέει ο Ντάριο, τα παιδιά τους είναι τόσο εναρμονισμένα με τη φύση που μπορούν να «διαβάζουν» το πέταγμα ενός Άλμπατρος ή τον κυμματισμό της θάλασσας κι από αυτά να καταλαβαίνουν πολλά πράγματα για το φυσικό περιβάλλον.
«Ταβάνι μας είναι ο ουρανός και τοίχοι του σπιτιού μας ο ορίζοντας», λέει.
Οι Σβέρερ πιστεύουν ότι ο μοναδικός τρόπος να σώσεις τη φύση είναι να τη ζήσεις. Κανένα National Geographic ή Animal Planet δεν μπορεί να σε φέρει σε πραγματική επαφή με το φυσικό περιβάλλον, λένε, πρέπει να βγεις εκεί έξω και να το ζήσεις, να νιώσεις το χιόνι στο πρόσωπό σου, το νερό γύρω σου όταν κολυμπάς. Μόνο τότε θα καταλάβεις γιατί πρέπει να παλεύεις πάντα για μια καθαρή θάλασσα.
Τα παιδιά τους δημιουργούν πλέον τις δικές τους παρουσιάσεις για τα άλλα παιδιά στα σχολεία που επισκέπτονται.
Η 10χρονη Αλέγκρα διηγείται πολύ γλαφυρά τις εμπειρίες της από τα ταξίδια της οικογένειας, όπως τότε που είχαν δει μια πολική αρκούδα να κολυμπάει στα ανοιχτά και την έσωσαν με τη βάρκα του ιστιοπλοϊκού. Τα άλλα παιδιά τρελαίνονται ν’ ακούνε τέτοιες ιστορίες.
Παντού υπάρχουν λύσεις. Αρκεί να τις βλέπεις
Στα ταξίδια τους οι Σβέρερ έχουν δει πολλά και θαυμαστά, ανάμεσά τους και ανθρώπους που δεν έχουν καν τελειώσει το σχολείο να εφοαρμόζουν πρωτοπόρες λύσεις για το περιβάλλον.
Στο Βαουνάτου, τη νησιωτική χώρα που κινδυνεύει με εξαφάνιση από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, είχαν συναντήσει μια γυναίκα και την είχαν ρωτήσει πώς διατηρεί φρέσκα τα τρόφιμα χωρίς ψυγείο.
Τους έδειξε ένα πήλινο πιθάρι. «Αυτό είναι το ψυγείο μου», τους είπε. Το πιθάρι ήταν ενισχυμένο με διπλή στρώση πηλού. Οι δύο στρώσεις είχαν ένα μικρό κενό ανάμεσά τους και η γυναίκα έριχνε σε αυτό το κενό νερό. Το νερό εξατμιζόταν και το περιεχόμενο έμενε κρύο. Σαν ένα οικολογικό θερμός. Δεν είναι παράξενο. Φυσική είναι.
Οι ίδιοι λένε ότι έχουν συναντήσει χιλιάδες τέτοια παραδείγματα στα ταξίδια τους, πράγματα που κάνουν οι τοπικές κοινότητες αλλά ο υπόλοιπος κόσμος αγνοεί. Ένας από τους στόχους τους είναι να μοιράζονται όλα αυτά τα «μικρά» πράγματα με τον υπόλοιπο λόσμο, με την ελπίδα ότι κάποιοι μπορεί να τα εφαρμόσουν κι από «μικρά» να γίνουν «μεγάλα».
Οι άνθρωποι στην Πολυνησία και οι θαλάσσιοι ελέφαντες στα Γκαλάπαγκος
Πολλές από τις χώρες του κόσμου ζουν ήδη τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Οι νησιωτικοί πληθυσμοί του Ειρηνικού, για παράδειγμα, όπως οι Κούνα των νησιών Σαν Μπλας και οι Πολυνήσιοι.
Οι ίδοι έχουν σχεδόν μηδενικό ενεργειακό αποτύπωμα, όμως βλέπουν τον κόσμο τους να χάνεται και συχνά πλέον αναγκάζονται να αλλάξουν ακόμη και νησί, καθώς αυτό στο οποίο έμεναν βυθίζεται. Είναι μια απίστευτη αδικία που καταδεικνύει την ανισορροπία στον κόσμο που ζούμε.
Σε πολλά μέρη του κόσμου, αν όχι στα περισσότερα, τα ζώα δεν έχουν πολύ καλύτερη μοίρα. Οι Σβέρερ θυμούνται έναν θαλάσσιο ελέφαντα που διέσωσαν κάποτε στα νησιά Γκαλάπαγκος, από τα δύχτυια στα οποία ήταν πιασμένος.
Όταν έφυγαν για την Ανταρκτική, τους ακολούθησε κολυμπώντας επί έξι ώρες, μέχρι που κουράστηκε.
Εννέα χρόνια αργότερα επέστρεψαν στα Γκαλάπαγκος και έριξαν άγκυρα στο ίδιο μέρος. Λίγο αργότερα ο συγκεκριμένος θαλάσσιος ελέφαντας εμφανίστηκε και άρχισε να κολυμπάει γύρω από το ιστιοπλοϊκό τους προσπαθώντας ν’ ανέβει σε αυτό.
Μαθήματα για το μέλλον του πλανήτη
«Το σημαντικότερο που μπορείς να κρατάς μαζί σου δεν είναι τα μέρη ή τα αναμνηστικά, αλλά οι άνθρωποι και οι εμπειρίες», λέει ο Ντάριο Σβέρερ. «Οι περισσότεροι άνθρωποι βγάζουν φωτογραφίες τον πύργο του Άιφελ ή την Όπερα του Σίδνεϊ, αλλά αυτά θα μπορούσαν να τα δουν και στην τηλεόραση. Η πραγματική αξία είναι οι άνθρωποι που συναντάς και οι σχέσεις που χτίζεις μαζί τους».
Βιαζόμαστε, συμπληρώνει. «Είμαστε ένας πολιτισμός που βιάζεται πολύ, καταναλλώνει μανιακά εμπειρίες. Στην Αυστραλία είδαμε ανθρώπους που προσπάθησαν να επισκεφθούν όλην την ήπειρο σε δύο εβδομάδες. Όμως, μόνο αν μείνεις λίγο σε ένα μέρος και μιλήσεις με τους ανθρώπους, μόνο τότε θα καταλάβεις τι έχουν να σου πουν, πώς ζουν και γιατί ζουν έτσι. Πρέπει να γίνουμε πιο ελαστικοί, πρέπει να μάθουμε να αυτοσχεδιάζουμε και να μην έχουμε τόση ανάγκη τα αντικείμενα. Να μην είμαστε ανυπόμονοι και να κάνουμε μικρά βήματα. Νομίζω αυτά είναι τα εργαλεία μας για ένα βιώσιμο μέλλον».
22 χρόνια σε αριθμούς
120,000 ναυτικά μίλια στους ωκεανούς
600.000 κάθετα μέτρα ανάβασης σε βουνά όπως το Μον Μπλαν, το Έβερεστ και το Κιλιμάντζαρο.
25.000 χιλιόμετρα με ποδήλατο
65 τόνοι σκουπίδια που μαζεύτηκαν από τη φύση
*Μαρία Δεδούση – CNN Greece
