Οι περισσότεροι από εμάς- εάν όχι όλοι-, έχουμε επισκεφτεί έστω μια φορά στην ζωή μας ένα μουσείο. Έχουμε θαυμάσει έργα τέχνης είτε δια ζώσης είτε διαδικτυακά, έχουμε ακούσει μουσική, έχουμε μάθει για μνημεία και ιστορικά τοπία, έχουμε διαβάσει βιβλία, έχουμε τραγουδήσει/χορέψει έναν παραδοσιακό τραγούδι/ χορό, έχουμε συμμετάσχει σε ένα εθιμικό δρώμενο, γνωρίζουμε λέξεις της τοπικής διαλέκτου, έχουμε θαυμάσει ένα φυσικό τοπίο, έχουμε πιει καφέ σε ένα παραδοσιακό καφενείο κοκ. Από την άλλη πλευρά ίσως έχουμε προβληματιστεί για κάποιες συνήθειες, παραδόσεις και συμπεριφορές που «αλλοιώθηκαν» σταδιακά.
Ποιος διαφυλάσσει και διαχειρίζεται όλα τα παραπάνω;
Η απάντηση εντοπίζεται στην επιστήμη της πολιτιστικής διαχείρισης, η οποία προορίζεται συστηματικά για να μην υπάρξουν περαιτέρω αλλοιώσεις αλλά να διατηρήσει την πολιτιστική κληρονομιά κάθε τόπου ώστε να διατίθεται αυθεντική στο ευρύ κοινό.
Αν και διεθνώς η επιστήμη της πολιτιστικής διαχείρισης (cultural management) αποτελεί έναν σαφή κλάδο, στην Ελλάδα ύστερα από δυο δεκατίες που διδάσκεται στα πανεπιστήμια αναζητά ακόμη την ταυτότητά της.
Η πολιτιστική διαχείριση με λίγα λόγια, είναι ένα ιδιαίτερο (ως προς το αντικείμενό της) πεδίο της Διοίκησης η οποία ορίζει κυρίως τις μεθόδους, πρακτικές και τεχνικές που ενδυναμώνουν τον πολιτισμό. Αποσκοπεί στη διασφάλιση της δυνατότητας στο ευρύ κοινό να γίνει κοινωνός πολιτιστικών ενεργειών και να δημιουργεί (μέσω της κατάλληλης υποδομής) τις προϋποθέσεις για καλλιτεχνικούς, κοινωνικούς, ψυχολογικούς και εκπαιδευτικούς στόχους του πολιτισμού. Παράλληλα, δεν αποσκοπεί στο κέρδος, αλλά στην προαγωγή της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Ο ρόλος της πολιτιστικής διαχείρισης είναι να καθορίζει και να σχεδιάζει πολιτιστικές πολιτικές, να ορίζει στόχους και να επιτυγχάνει την επίτευξή τους. Η αξιοποίηση των πολιτισμικών πόρων και αγαθών, η συστηματοποίηση και ταξινόμησή τους σε πολιτισμικό κεφάλαιο, η διεργασία όλων αυτών, προκειμένου να σχηματοποιηθεί τελικά το «πολιτισμικό αγαθό», αποτελούν αντικείμενα της διαχείρισης του πολιτισμού (Μπιτσάνη,2004).
Για την εφαρμογή των παραπάνω, είναι απαραίτητη η στελέχωση όλων των πολιτισμικών μονάδων και υπηρεσιών (ιδιωτικών και δημοσίων) από πτυχιούχους τμημάτων πολιτιστικής διαχείρισης. Σύμφωνα με το προσοντολόγιο του ΟΑΕΔ στην ειδικότητα ΠΕ Πολιτιστικής Διαχείρισης αντιστοιχούν οι πτυχιούχοι των σχολών: Διαχείρισης Πολιτισμικού Περιβάλλοντος και Νέων Τεχνολογιών ή Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών ή Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας ή Επικοινωνίας Μέσων και Πολιτισμού ΑΕΙ ή το ομώνυμο πτυχίο ή δίπλωμα Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (Ε.Α.Π) ΑΕΙ ή Προγραμμάτων Σπουδών Επιλογής (Π.Σ.Ε) ΑΕΙ της ημεδαπής ή ισότιμος τίτλος σχολών της ημεδαπής ή αλλοδαπής, αντίστοιχης ειδικότητας.
Οι πτυχιούχοι πολιτιστικοί διαχειριστές, είναι ικανοί να διαχειρίζονται με επαρκή και αξιόπιστο τρόπο όλες τις παραμέτρους που συντείνουν σε έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό σε χώρους, υποδομές, συνεργάτες, επικοινωνία, χρηματοδοτήσεις κλπ. ώστε η διεξαγωγή κάθε πολιτιστικής ενέργειας να υλοποιείται σύμφωνα με τις αρχές του σύγχρονου πολιτιστικού management, το δημόσιο συμφέρον και τις ανάγκες του κοινού στο οποίο απευθύνεται, χάρη στα ακαδημαϊκά τους προσόντα, τις εξειδικεύσεις, τις δεξιότητες κ.ά (Κόνσολα, 2006).
Είναι λοιπόν κατανοητό πως αποτελεί ανάγκη, η ορθή και δίκαιη διαχείριση του πολιτιστικού πλούτου, των πόρων και αποθεμάτων κάθε τόπου, να πραγματοποιείται από ειδικούς καταρτισμένους επιστήμονες για να αποφεύγονται τυχόν λάθη και αστοχίες που ίσως να στοιχίσουν στον πολιτισμό μας αλλά και σε όλους μας.
Φυσικά η συνεργασία με συναφείς κλάδους καθιστά εφικτή την βέλτιστη αποτελεσματικότητα των στόχων της πολιτιστικής διαχείρισης.
Πηγές:
Μπιτσάνη,Ε. (2004). Πολιτισμική διαχείριση και περιφερειακή ανάπτυξη: Σχεδιασμός πολιτιστικής πολιτικής και πολιτιστικού προϊόντος. Διόνικος: Αθήνα
Κόνσολα, Ντ. (2006). Πολιτιστική ανάπτυξη και πολιτική. Παπαζήσης: Αθήνα
