Ένας μικρός ορεινός σχηματισμός που συνορεύει με την ραχοκοκκαλιά της Πίνδου και αποδεικνύει, με τον πλούτο της βιοποικιλότητας που φιλοξενεί, ότι η άγρια ζωή εξαπλώνεται ακόμα και σε λιγότερο εντυπωσιακά ενδιαιτήματα. Η ετυμολογία του ονόματος προέρχεται από το Όρλυγξ-Όρλυγκας που πιθανώς πηγάζουν από τις λέξεις «όρος» και «λύγκας». Ο Όρλιακας είναι ένα χαμηλό βουνό στα δυτικά του νομού Γρεβενών. Βρίσκεται λίγο ανατολικότερα από την οροσειρά της Πίνδου και περιβάλλεται από πολλούς ποταμούς, μεγάλα ρέματα και ατέλειωτους δασωμένους λόφους.
Πολλοί θεωρούν ότι ο Όρλιακας συνεχίζει προς τα δυτικά και συμεριλαμβάνει και τα μικρότερα όρη Κερασιά και Λιάγκουνα, όμως ο όγκος του πρωταγωνιστεί ξεκάθαρα στην γύρω περιοχή. Το μέγεθος του φτάνει τα 15.000 στρέμματα, ενώ μαζί με την Λιάγκουνα φτάνει τα 35.000 στρέμματα. Η κατεύθυνση του είναι από τα ανατολικά προς τα δυτικά και το μήκος της κορυφογραμμής του φτάνει τα 4 χλμ. Στα δυτικά του υψώνονται η Βασιλίτσα και τα όρη του Λύγκου, στα νότια ορίζεται από τον ρου του ποταμού Περιβολιώτικου και στα βόρεια κοιτάει το όρος Τσούργιακα σβήνοντας ήρεμα στους λόφους που απλώνονται μέχρι το Βόιο όρος. Στα ανατολικά καταλήγει στον ποταμό Βελονιά (συνέχεια του Δοτσικιώτικου ποταμού) που ενώνεται στις ρίζες του βουνού με τον Περιβολιώτικο και σχηματίζουν τον μεγάλο Βενέτικο που φεύγει προς τα ανατολικά. Οι δύο ψηλότερες κορυφές του βουνού φτάνουν τα 1.453 και 1.432 μέτρα με την Λιάγκουνα πιο δυτικά να φτάνει τα 1.526 μέτρα.
Το βουνό αποτελείται από ασβεστολιθικά πετρώματα, αντίθετα με τους μεγάλους ορεινού όγκους που βρίσκονται κοντά του και αποτελούνται από οφιόλιθους. Εμβληματικό αξιοθέατο του βουνού είναι το φαράγγι της Πορτίτσας με το περίφημο πέτρινο γεφύρι που βρίσκεται στην κοιλάδα της Κανάβης στους πρόποδες του βουνού στα νότια, αλλά και το κοντινό φαράγγι της Λιάτισσας.
Ο Όρλιακας είναι ένας υπέροχος τόπος για εξερεύνηση καθώς το μικρό του μέγεθος και η μεγάλη ποικιλία των βιοτόπων δημιουργούν μια πλούσια και συμπυκνωμένη σε εικόνες φύση, ενώ οι κοιλάδες και τα φαράγγια των ποταμών που τον περιβάλλουν αποτελούν ιδανικό βιότοπο για κάποια σπάνια είδη της ορνιθοπανίδας. Παρά το μικρό του όγκο δεν είναι ένα «εύκολο» βουνό, κυρίως λόγω των γκρεμών και των απότομων πλαγιών που το περιβάλλουν. Είναι ενδεικτικό ότι το περπάτημα στο μονοπάτι προς την κορυφή είναι πιο εύκολο από το περπάτημα στην περιφέρεια, λόγω της ιδιαίτερα πυκνής βλάστησης που απλώνεται γύρω του και η οποία αποτελεί παράγοντα προστασίας για πολλά σπάνια είδη της πανίδας. Ο Όρλιακας πλέον περιλαμβάνεται στο διευρυμένο Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου.
Τα δάση στο βουνό είναι πυκνά και αποτελούνται από διάφορα είδη βελανιδιών -κυρίως μακεδονική δρυ- και πουρνάρια, ενώ στα ψηλότερα αναπτύσσονται μικρά δάση από μαυρόπευκα και έλατα. Τα ποτάμια σκεπάζονται από πλατάνια, ιτιές, φράξους και σκλήθρα, ενώ άλλα δέντρα της περιοχής είναι οι αγριοκερασιές, τα πυξάρια, τα σφενδάμια, οι φτελιές, οι φλαμουριές, οι οστρυές, οι γάβροι, τα πλατάνια, οι λεύκες, οι κρανιές, οι αγριοκουμαριές, αλλά και λίγα άτομα από οξιές.
Η ορνιθοπανίδα της περιοχής είναι πολύ πλούσια. Στην κορυφή της βρίσκεται ο σπάνιος ασπροπάρης. Ο πανέμορφος λευκός γύπας εξακολουθεί να εμφανίζεται περιστασιακά στις απότομες πλαγιές του βουνού και των φαραγγιών του. Εξίσου σημαντική είναι η παρουσία του μεγαλόπρεπου χρυσαετού που συχνά πετάει πάνω από τις κορυφές του Όρλιακα, ενώ ένα ακόμα σπάνιο αρπακτικό της περιοχής είναι το χρυσογέρακο. Άλλα αρπακτικά του βουνού είναι οι γερακίνες, οι φιδαετοί, οι σφηκιάρηδες, οι πετρίτες, τα ξεφτέρια, τα διπλοσάινα, τα σαΐνια και τα βραχοκιρκίνεζα. Είναι σημαντικό ότι στην περιοχή αναπαράγονται λίγα ζευγάρια μαυροπελαργών. Στα κάθετα βράχια κάνουν τις φωλιές τους οι μπούφοι, τα αγριοπερίστερα, οι τοιχοδρόμοι, τα βραχοχελίδονα, οι βουνοσταχτάρες, τα σπιτοχελίδονα και τα μιλτοχελίδονα. Στους ποταμούς κοινά είδη είναι οι σταχτοσουσουράδες, οι νεροκότσυφες, οι σταχτοτσικνιάδες, οι νυχτοκόρακες, οι ακτίτες, οι νεροκελάδες και οι αλκυόνες. Στα δάση ζούνε χουχουριστές, βαλκανικοί δρυοκολάπτες, μεσαίοι δρυοκολάπτες και πράσινοι δρυοκολάπτες. Άλλα είδη του βουνού είναι οι πετροπέρδικες, τα φασσοπερίστερα, οι φάσσες, τα τρυγόνια, οι κούκοι, οι κουκουβάγιες, τα γυδοβύζια, οι μελισσοφάγοι, οι δεντροσταρήθρες, οι δεντροκελάδες, οι τρυποφράχτες, οι θαμνοψάλτες, τα αηδόνια, οι φοινίκουροι, οι σταχτοπετρόκληδες, οι γαλαζοκότσυφες, οι τσίχλες, οι γερακότσιχλες, οι θαμνοτσιροβάκοι, οι μελωδοτσιροβάκοι, οι ψαθοποταμίδες, τα ψευταηδόνια, οι χρυσοβασιλίσκοι, οι δρυομυγοχάφτες, οι γαλαζοπαπαδίτσες, οι καστανοπαπαδίτσες, οι αιγίθαλοι, οι δεντροτσοπανάκοι, οι αετομάχοι, οι κίσσες, οι κάργιες, οι κόρακες, οι συκοφάγοι, τα λούγαρα, τα σκαρθάκια, οι κοκκοθραύστες, οι σταυρομύτες, τα σιρλοτσίχλονα και οι τσιφτάδες.
Τα αμφίβια αντιπροσωπεύονται από σαλαμάνδρες, φρύνους, πρασινόφρυνους, κιτρινομπομπίνες, γραικοβάτραχους και βαλκανοβάτραχους. Η ερπετοπανίδα περιλαμβάνει πολλά είδη, όπως μεσογειακές χελώνες, κονάκια, τυφλίτες, τρανόσαυρες, πρασινόσαυρες, σιλιβούτια, τοιχογουστέρες, σαύρες του Ταύρου, στεφανοφόρους, έφιους, σαπίτες, νερόφιδα, λιμνόφιδα, σαΐτες, αγιόφιδα, λαφιάτες του Ασκληπιού, σπιτόφιδα και κοινές οχιές. Ο Όρλιακας βρίσκεται στην περιφέρεια ιδιαίτερα σημαντικών περιοχών για τα μεγάλα θηλαστικά της χώρας μας τα οποία συχνά τον επισκέπτονται. Το βουνό, όπως φανερώνει και η ονομασία του, έχει συνδεθεί ιστορικά με την παρουσία του λύγκα, που όμως πλέον δεν ζει εδώ. Οι πυκνόφυτες, άγριες πλαγιές του βουνού προσφέρουν ιδανικό καταφύγιο για τις αρκούδες που είναι μόνιμες στη περιοχή. Συχνά εμφανίζονται λύκοι, ενώ η πανίδα των θηλαστικών συμπληρώνεται με αγριόγατους, ζαρκάδια, αγριόχοιρους, νυφίτσες, δεντροκούναβα, ασβούς, αλεπούδες, λαγούς, δασομυωξούς, δεντρομυωξούς και σκίουρους. Τέλος, στα ποτάμια, ιδιαίτερα στα πιο δύσβατα σημεία των φαραγγιών, ζούνε υγιείς πληθυσμοί από βίδρες.
