Ένας όμορφος ορεινός όγκος στο κέντρο της Δυτικής Μακεδονίας που ξεχωρίζει για την σπάνια χλωρίδα των κορυφών αλλά και την μόνιμη παρουσία στα πιο χαμηλά πολλών μεγάλων θηλαστικών. Η ονομασία Άσκιο προέρχεται από το γεγονός ότι πρόκειται για ένα βουνό χωρίς πολλά δέντρα στο μεγαλύτερο μέρος του, είναι δηλαδή «χωρίς ίσκιο», ενώ συχνά αναφέρεται και Σινιάτσικο από την ονομασία της ψηλότερης κορυφής του.
Το Άσκιο όρος απλώνεται στο μέσο του νομού Κοζάνης και βρίσκεται στο κέντρο μια αλυσίδας ορεινών όγκων που κινούνται λίγο πιο ανατολικά από την οροσειρά της Πίνδου και ενώνουν τους νομούς Καστοριάς, Κοζάνης και Γρεβενών. Στα βόρεια το βουνό συνδέεται με το Βίτσι μέσω του περάσματος της Κλεισούρας και στα νότια με τον Βούρινο μέσω του περάσματος της Μπάρας. Στα ανατολικά τού βρίσκονται η κοιλάδα της Εορδαίας και η πόλη της Κοζάνης και στα δυτικά η κοιλάδα του ποταμού Αλιάκμονα χωρίζει το βουνό από το όρος Βόιο. Η κατεύθυνση του Άσκιου είναι από τα βόρεια προς τα νότια και το μήκος του φτάνει τα 33 χλμ. Η φυσιογνωμία του διαμορφώνεται από ήπιες κορυφογραμμές που δημιουργούν πολλά ορεινά οροπέδια και κοιλάδες. Ψηλότερη κορυφή είναι το Σινιάτσικο, ή αλλιώς Σημείο (2.111 μ.) στο κέντρο του ορεινού όγκου και ακολουθούν ο Μαέστρος (1.843 μ.), το Σαΐνι (1.833 μ.), ο Σκάκος (1.824 μ.), ο Άγιος Παντελεήμων (1.703 μ.), το Μουρίκι (1.699 μ.), η Κορφούλα (1.651μ.), η Σκάρπα (1.624 μ.), το Πυροφυλάκιο (1.594 μ.), η Μαγούλα Μακρυγιάννη (1.538 μ.) και ο Πύργος (1.517 μ.). Τα πετρώματα του βουνού εναλλάσσονται από σχιστολιθικά σε ασβεστολιθικά, ενώ δεν υπάρχουν σημαντικές πηγές και ρέματα πέρα από τον όμορφο ρέμα του Μυρίχου στα νοτιοδυτικά που καταλήγει στον Αλιάκμονα, τον Μπεκρεβένικο που καταλήγει στη Βεγορίτιδα, τον Τρανό Λάκκο το ρέμα Αρβανίτη και τον Πόρρο. Πάνω από το χωριό Νάματα βρίσκεται και το μικρό αλλά περίφημο σπηλαιοβάραθρο της Δρακότρυπας που η λαϊκή παράδοση το έχει ζώσει με πολλούς θρύλους. Ο πιο γνωστός από αυτούς αναφέρει ότι στη σπηλιά ζούσε ένας δράκος που κρατούσε τα νερά και ανάγκαζε τους κατοίκους να θυσιάζουν ένα ζωντανό για να κατευνάσουν το θυμό του. Κοντά στην Εράτυρα και σε υψόμετρο 1.120 μ. βρίσκεται και το σπηλαιοβάραθρο της Αγιότρυπας με διάδρομο 150 μέτρων και μια μικρή λίμνη. Το Άσκιο είναι ένα βουνό που περιβάλλεται από πολλά παραδοσιακά χωριά από τα οποία ξεκινούν ενδιαφέροντα μονοπάτια που μπαίνουν στα δάση και φτάνουν μέχρι τα ατέλειωτα υποαλπικά λιβάδια και τις κορυφές.
Η πόλη της Γαλατινής
Η Γαλατινή είναι μια ορεινή όμορφη πόλη χτισμένη σε υψόμετρο 1000 μ. Η Γαλατίνη είναι το μεγαλύτερο χωριό του Δήμου Ασκίου με περισσότερους από 2000 κατοίκους, σε μια εκκεντρική και συμπαγή δομή.
Η Γαλατίνη κατοικείται από τα αρχαία χρόνια, όπως τεκμηριώνεται από τον αρχαιολογικό χώρο ”Καστρέλλι”. Οι κάτοικοι είναι γουναράδες, όπως στην πόλη της Σιάτιστας. Ένα από τα πιο γνωστά έθιμα αυτής της περιοχής είναι ο «Χορός της Ρόκας» την τρίτη μέρα μετά το Πάσχα, που συμβολίζει την αναχώρηση των ανδρών για να εργαστούν ως οικοδόμοι σε ξένες χώρες.
Το χωριό Εράτυρα
Η Εράτυρα, η παλιά ”Σέλτζα”, είναι χτισμένη αμφιθεατρικά στους πρόποδες του Σινιάτσικου σε μια πολύ ιδιαίτερη τοποθεσία. Η Εράτυρα είναι γνωστή για τα αρχοντικά της και την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στη μέση του χωριού, με τον μοναδικό ξύλινο ναό της και τις παλιές εικονογραφήσεις αγίων. Οι ιστορικοί αναφέρονταν στην αρχαία Εράτυρα ως μια από τις μεγαλύτερες πόλεις της Αρχαίας Ελιμίας στη Μακεδονική περίοδο. Το σπήλαιο της Εράτης (γνωστής ως ”Τρίπα”) βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα του χωριού, στη θέση ”Αλεπότρυπες”. Το βουνό είναι γεμάτο από μικρές ή μεγάλες σπηλιές και τρύπες, μεγάλα σκαλίσματα που δημιουργήθηκαν από το σπάσιμο των κορυφών των σπηλαίων.
Το χωριό Σισάνι
Το Σισάνι, γνωστό για την παραγωγή φασολιών, βρίσκεται στην κοιλάδα που σχηματίζει το Σινιάτσικο και το Μουρίκι όρη. Ένα μικρό ποτάμι διαρρέει το χωριό που ονομάζεται Μύριχος. Οι συσσωρευμένες λεύκες που κυριολεκτικά περιέβαλαν το χωριό είναι εξαιρετικά όμορφες. Το νέο φράγμα του Σισανίου χάρισε στην περιοχή μια τεχνητή λίμνη που κόβει την ανάσα.
Το χωριό Νάματα
Βρίσκεται σε υψόμετρο 1320 μ. στις πλαγιές του Σινιάτσικου. Το χωριό έχει ατομικά ορεινό χαρακτήρα με γραφικά σπίτια και εξαιρετικό κλίμα. Τα Νάματα αποτελούν το κοντινότερο χωριό στην κορυφή του βουνού και η θέα είναι μοναδική.
