Ο Κήπος των Παιδιών είναι ένα απογευματινό εργαστήρι για παιδιά και νέους σε ένα χωριό του Καϊμακτσαλάν, την Παναγίτσα! Τρία αδέρφια η Σαμάνθα, ο Ερμής και η Αγγελική Σαββάντογλου μαζί με μια ομάδα φίλων με κοινές ιδέες και όρεξη για δουλειά το 2012 ονειρεύτηκαν μια νέα παιδαγωγική.
Το πρώτο σχολείο και για τους ίδιους είχε να κάνει με την εξερεύνηση, την περιπέτεια και το παιχνίδι μέσα σε ένα πλούσιο οικοσύστημα. Αυτή ήταν και η εκκίνηση, οι όμορφες αναμνήσεις σε έναν εύφορο κήπο και τόπο συνάντησης. Αργότερα ταξίδεψαν τον κόσμο σπουδάζοντας με εστίαση στην εκπαίδευση, καλλιεργώντας παράλληλα μέσα τους την ιδέα της δημιουργίας ενός σχολείου που να θυμίζει τη δική τους εμπειρία μάθησης.
Η Σαμάνθα, η Αγγελική και ο Ερμής μας μιλούν για την εκκίνηση, τους πρώτους σπόρους, την στενή σχέση της εκπαίδευσης με τον πολιτισμό, την λυτρωτική επαφή με την φύση και μας καλωσορίζουν στον Κήπο των Παιδιών!
Η εκκίνηση
Με τη βοήθεια του συλλόγου γονέων του χωριού το 2012 ανακαινίσαμε το παλιό νηπιαγωγείο και το εξοπλίσαμε σιγά σιγά ακολουθώντας τις ιδέες και τις ανάγκες των παιδιών της περιοχής. Τέτοιοι χώροι υπάρχουν σε πολλά μέρη του κόσμου και μπορεί να έχουν σαν κοινό την διατήρηση των τεχνών που χάνονται μα διαφέρουν ακριβώς για το λόγο αυτόν. Κάθε τόπος διαμορφώθηκε με τις δικές του τέχνες και παραδόσεις, αυτές μελετάμε, προσπαθώντας να τις περνάμε στα παιδιά προσαρμοσμένες όσο γίνεται στο σήμερα.
Το εργαστήρι μας φτάνει χρονιά με τη χρονιά όλο και πιο κοντά στις αρχικές ιδέες των παιδιών. Δεν είναι πάντα εύκολο αλλά παρά τις δυσκολίες ως μικρή ομάδα χωρίς κεφάλαιο ή βοήθεια από κάποιο φορέα αποδείχθηκε το εξής: ο καθένας μπορεί να κάνει κάτι τέτοιο, αρκεί να υπάρχει μια ομάδα με κοινό σκοπό και όρεξη για δουλειά. Επίσης καταλάβαμε όσο περνούν τα χρόνια ότι το εγχείρημα αυτό αφορά τον καθένα: νήπια, παιδιά, νέους, ενήλικες και υπερήλικες, κανείς δεν αποκλείεται και όλοι έχουν με κάποιο τρόπο συμμετάσχει. Σήμερα έχουμε μια ωραία κουζίνα, εργαστήριο ξυλουργικής, θερμοκήπιο, έναν ωραίο κήπο – ζούγκλα, μουσικά όργανα και καλό παιδαγωγικό υλικό
Η σχέση εκπαίδευσης και πολιτισμού
Αυτό είναι κάτι που κρατάμε από την αρχή σαν ερώτηση μέσα σε κάθε τι που κάνουμε. Τι είναι χρήσιμο να διδάσκουμε και τι θα θέλαμε να μείνει σε αυτά τα παιδιά που αύριο θα είναι ενεργοί πολίτες αυτού του τόπου; Η απάντηση δεν είναι νομίζω κάτι προσωπικό. Προσωπικό είναι πάντα το πως διαλέγει ο καθένας να διδάξει κάτι, αλλά οι αξίες που πρέπει να καλλιεργηθούν είναι πάντα ίδιες με κεντρική ίσως το σεβασμό, στον τόπο και την ιστορία του και κατ επέκταση στο συνάνθρωπο. Πολιτισμός για μας είναι αυτό ακριβώς, η βαθιά γνώση του τόπου, της φύσης και των ανθρώπων και κάθε προσπάθεια να προστατευθεί και να φωτιστεί κάθε τι πολύτιμο. Κάθε τι που αξίζει να διατηρηθεί και να προσφερθεί στην επόμενη γενιά.
Ένας σπόρος μιας νέας παιδαγωγικής
Ένας σπόρος είναι δυστυχώς κάτι τόσο μικρό μέσα σε ένα οικοσύστημα. Μα δεν παύει να είναι σημαντικός για το σύνολο. Δεν έχουμε την ψευδαίσθηση πως αυτό που κάνουμε είναι κάτι παραπάνω από έναν σπόρο. Μα καμιά φορά θυμόμαστε όλα όσα κάναμε αυτά τα 10 χρόνια με τα παιδιά. Κάποια φαίνονται μέσα στους μεγαλύτερους μαθητές που έχουν πια φύγει για σπουδές και κάποια άλλα φαίνονται στους κήπους μας. Δέντρα που τα θυμόμαστε σαν σπόρους μέσα στα χέρια των παιδιών. Δεν είναι ίσως κάτι τόσο σημαντικό για το μέλλον της εκπαίδευσης μα ήταν για μια μικρή ομάδα παιδιών ως τώρα κι αυτό για μας είναι μια αρχή.
Η δομή και οργάνωση του Κήπου των Παιδιών –
Μια τυπική ημέρα
Μια τυπική μέρα στον Κήπο των Παιδιών ξεκινά και τελειώνει στον κύκλο: συζητάμε τι θέλουμε να κάνουμε και μοιραζόμαστε τις ιδέες μας στην αρχή. Μαγειρεύουμε και τρώμε όλοι μαζί στο τέλος. Τον υπόλοιπο μας χρόνο κάνουμε μουσική, ξυλουργική, χειροτεχνίες, κηπουρική, πολεμικές τέχνες, ιστορία και ιστορίες, εκδρομές στο βουνό, κατασκήνωση στο δάσος και πολλά ακόμη. Κάθε χρόνο προσθέτουμε καινούρια θέματα ή βλέπουμε τα ίδια με άλλη ματιά. Οι δραστηριότητές μας είναι συνδεδεμένες με τον κύκλο των εποχών και τη ζωή στο χωριό.
Έχουμε φτιάξει μια ΚΟΙΝΣΕΠ και χρησιμοποιούμε το κτίριο με τη στήριξη του χωριού και του δήμου.
Η επαφή με τη φύση σαν ενδυνάμωση-
Ελευθερία και εσωτερική πειθαρχία
Το βασικό μάθημα που παίρνουμε από τη φύση είναι ο ρυθμός. Παιδαγωγοί από πολύ νωρίς μελέτησαν αυτόν τον ρυθμό και προσπάθησαν να βρουν τον τρόπο να τον διδάσκουν στο παιδί. Ο τρόπος που μας διδάσκει η φύση δεν μπορεί να είναι μόνο θεωρητικός, ούτε η επαφή με φυσικά υλικά είναι αρκετή. Ένας συνδυασμός όλων αυτών φέρνει στο παιδί το βασικό που χρειάζεται σε κάθε στάδιο ανάπτυξης: υγεία.
Το να κατανοούμε τη φύση μέσω της επιστήμης αλλά και το να την παρατηρούμε από όλο και πιο κοντά μας δίνει μια διαφορετική ελευθερία. Ελευθερία να πιστέψουμε πως μπορούμε να καταφέρουμε τα πάντα αρκεί να μάθουμε να εξασκούμαστε σωστά. Αυτή η παρατήρηση δεν γίνεται μόνο από μια αίθουσα μα γίνεται βγαίνοντας έξω κάθε εποχή και συναντώντας από κοντά ζώα-φυτά-βράχια – τοπία σαν να ήμαστε ένα μέρος τους.
Το παιδί για να νιώσει ελεύθερο έχει ανάγκη να ανήκει κάπου. Ακούγεται παράξενο μα γίνεται. Προσπαθούμε να του μαθαίνουμε λοιπόν να ανήκει σε έναν θαυμαστό κόσμο. Αυτόν της φύσης, που έχει από μόνος του την πιο σοφή πειθαρχία. Νόμοι και κανόνες που είναι δίκαιοι και αξίζει να τους κάνει το παιδί δικούς του.
Δυσκολίες και επιβίωση
Κάθε δυσκολία που προκύπτει μας δίνει ώθηση να πάμε παραπέρα. Να αλλάξουμε τον τρόπο μας και να κάνουμε τη δουλειά μας κατάλληλη. Καταλάβαμε με τον καιρό πως μελετώντας την ιστορία του τόπου, ο παιδαγωγός μπορεί να καταλάβει όλο και περισσότερα για το πως πρέπει να διδάσκει και τι. Χωρίς αυτήν την κατανόηση είναι λες και μιλάς μια δική σου γλώσσα και απογοητεύεσαι που δεν γίνεσαι κατανοητός. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε έχουν πολλές φορές να κάνουν με τη δική μας μη προσαρμογή σε κάτι. Στο ρυθμό που γίνονται οι επισκευές σε ένα μικρό ορεινό χωριό, στο πόσο αργά αλλάζει η σχέση με τη φύση και γενικά στο ότι εγχειρήματα σαν αυτό δεν είναι ακόμα γνωστά στη χώρα. Υπάρχουν πολλές αξιόλογες προσπάθειες αλλά όλοι ήμαστε εκτός του επίσημου συστήματος εκπαίδευσης και ελπίζουμε να αλλάξει σύντομα αυτό.
Το εργαστήρι δεν έχει μηνιαία δίδακτρα. Όσα παιδιά μπορούν φέρνουν κάτι για τα υλικά.
Ο καθένας από μας κάνει μια άλλη δουλειά, το βασικό μας εισόδημα έρχεται από τις παραγωγές μας. Καλλιεργούμε φρούτα, λαχανικά και αρωματικά. Σύντομα θα έχουμε και προϊόντα που μεταποιούμε στο εργαστήρι με τους μεγαλύτερους μαθητές μας. Η ιδέα μας είναι ο χώρος αυτός σιγά σιγά να μπορεί να προσφέρει και θέσεις εργασίας κάθε εποχή σε όποιον θέλει να δουλέψει.
Ένα παιδί στον Κήπο-
Διαδικασία και πρόγραμμα
Οι γονείς μπορούν να είναι κι αυτοί κατά κάποιον τρόπο μέρος αυτού που κάνουμε. Είτε συμμετέχοντας στις δραστηριότητες, είτε διδάσκοντας κάτι που γνωρίζουν κι αγαπάνε.
Αυτό που κάνει τη διαφορά ίσως από άλλα εργαστήρια και πρέπει να γνωρίζει ο γονιός είναι οτι ήμαστε αρκετά έξω. Ακόμα και τους κρύους μήνες προσέχοντας πάντα τον εξοπλισμό μας και τις δυνατότητες της ομάδας. Το πρόγραμμα μας ανακοινώνεται στη σελίδα μας και επικοινωνούμε πάντα τηλεφωνικά με όσους έρχονται για πρώτη φορά για περισσότερες λεπτομέρειες.
Μελλοντικά σχέδια
Μέχρι τώρα τα εργαστήρια απευθύνονται στα παιδιά της περιοχής. Πριν δύο χρόνια λόγω της κατάστασης κάναμε μία παύση και το σχέδιο μας πια είναι να δεχόμαστε και μαθητές από πιο μακριά. Συνεργαζόμαστε με κάποια σχολεία και πανεπιστήμια από το εξωτερικό και ετοιμάζουμε τις εγκαταστάσεις μας ώστε να είναι κατάλληλες για τέτοιες επισκέψεις. Επειδή όλα γίνονται από μας παίρνουν πάντα περισσότερο χρόνο και αν και ήμαστε χρόνια στη φύση δεν έχουμε καταφέρει ακόμα να βρούμε τη συνταγή για το μαγικό ζωμό! Άρα αργά και σταθερά χτίζουμε τις ιδέες μας και περιμένουμε με χαρά όποιον θέλει να κουβαλήσει ξύλα ή να φτυαρίσει λίγη κοπριά! Δεχόμαστε κατά καιρούς και παιδαγωγούς ή φοιτητές για παρατήρηση ή κάποια σχετική εργασία. Ελπίζουμε σε λίγα χρόνια να μπορούμε να προσφέρουμε όλα όσα μάθαμε και μαθαίνουμε κάθε μέρα, ώστε οι επόμενοι να έχουν λιγότερες δυσκολίες και περισσότερο χρόνο για παιδαγωγική δουλειά.
Περισσότερα
spiresporo@gmail.com
