Στο χειμερινό ηλιοστάσιο θα βρεθεί ο Ήλιος τα ξημερώματα της Παρασκευής (22/12), σημαίνοντας και την επίσημη έναρξη του χειμώνα στο βόρειο ημισφαίριο στο οποίο ανήκει και η Ελλάδα.
Από το θερινό ηλιοστάσιο τον Ιούνιο, οι μέρες έχουν μικρύνει και οι νύχτες έχουν μεγαλώσει στο βόρειο ημισφαίριο. Αλλά αυτό πρόκειται να αντιστραφεί.
Το πώς λειτουργούν τα ηλιοστάσια —μαζί με την εαρινή και φθινοπωρινή ισημερία— γοητεύει τους ανθρώπους επί σειρά αιώνων. Έτσι και το χειμερινό ηλιοστάσιο, όπου η επιστήμη αναμειγνύεται «παντρεύεται» με τις αρχαίες παραδόσεις σε όλο τον κόσμο.
Ηλιοστάσια και ημισφαίρια της Γης
Το χειμερινό ηλιοστάσιο σηματοδοτεί τη συντομότερη ημέρα του χρόνου και τη μεγαλύτερη νύχτα στο βόρειο ημισφαίριο, όταν ο ήλιος εμφανίζεται στην πιο νότια θέση του, ακριβώς πάνω από τον Τροπικό του Αιγόκερω.
Το φαινόμενο αυτό «αντιστρέφεται» στο νότιο ημισφαίριο, όπου ζει μόνο το 10% περίπου του παγκόσμιου πληθυσμού. Στις χώρες αυτές συγκαταλέγονται η Αργεντινή, η Μαδαγασκάρη, η Νέα Ζηλανδία και η Νότια Αφρική.
Εκεί, το ηλιοστάσιο του Δεκεμβρίου σηματοδοτεί τη μεγαλύτερη μέρα του χρόνου και την αρχή του καλοκαιριού.
Πότε ακριβώς συμβαίνει το χειμερινό ηλιοστάσιο;
Το ηλιοστάσιο συνήθως – αλλά όχι πάντα – σημειώνεται στις 21 Δεκεμβρίου.
Η ημερομηνία μπορεί αλλάζει κατά μία ημέρα κάθε χρόνο, επειδή το ηλιακό έτος (ο χρόνος που χρειάζεται για να εμφανιστεί ξανά ο ήλιος στο ίδιο σημείο όπως φαίνεται από τη Γη) δεν αντιστοιχεί ακριβώς στο ημερολογιακό μας έτος.
Σε ποιες περιοχές γίνεται περισσότερο αντιληπτό το φαινόμενο;
Το φως της ημέρας μειώνεται δραματικά όσο πιο κοντά βρίσκεστε στον Βόρειο Πόλο.
Για παράδειγμα στην στη Σιγκαπούρη μετά βίας μπορούν να παρατηρήσουν τη διαφορά, με το φως της ημέρας να διαρκεί μόλις εννέα λεπτά λιγότερο από ό,τι έχουν κατά το θερινό ηλιοστάσιο. Η ημέρα διαρκεί 12 ώρες.
Η ημέρα στο Παρίσι από την άλλη διαρκεί οκτώ ώρες και 14 λεπτά.
Η διαφορά είναι πιο έντονη στο Όσλο της Νορβηγίας, όπου ο ήλιος θα ανατείλει στις 9:17 π.μ. και θα δύσει στις 3:11 μ.μ., με αποτέλεσμα ο Ήλιος να φωτίζει τον ουρανό της σκανδιναβικής πόλης λιγότερες από έξι ώρες.
Οι κάτοικοι του Nome της Αλάσκας θα στερηθούν ακόμη περισσότερο το φως του ήλιου. Μόλις τρεις ώρες και 54 λεπτά θα διαρκέσει το φως της ημέρας.
Ακόμη και οι τρεις αυτές ώρες είναι αρκετές, καθώς οι κάτοικοι του κόλπου Prudhoe στην Αλάσκα δεν θα δουν ούτε μια ακτίνα ηλιοφάνειας.
