Το 2017 η Ειρήνη, ο Γιώργος και ο Κίκο ένωσαν τις δυνάμεις και δημιούργησαν παρέα το πρόγραμμα θεραπείας ΠΑΙ.ΖΩ. Τι είναι το ΠΑΙ.ΖΩ.; Eίναι ένα πρόγραμμα θεραπείας με τη βοήθεια ζώων το οποίο απευθύνεται σε παιδιά και σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και υλοποιείται εθελοντικά από τον μη κερδοσκοπικό κυναθλητικό όμιλο White Ghosts Dog Sports Club και τα μέλη του
Σήμερα , η ψυχολόγος Ειρήνη Κρυσταλλίδου, o εκπαιδευτή σκύλων Γιώργος Σέγκας, ο Κίκο και το νέο μέλος της ομάδας , η Λίνα, οι συνθεραπευτές τους έχουν πραγματοποιήσει αρκετές παρεμβάσεις σε δομές Ειδικής Αγωγής της περιοχής! Πιο συγκεκριμένα; Tο 2017 ξεκίνησε αφιλοκερδώς στο Ε.Ε.Ε.Ε.Κ (Ειδικό Εργαστήριο Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης) Κοζάνης ένα πιλοτικό πρόγραμμα για τους μαθητές του σχολείου. Ενώ ταυτόχρονα, πραγματοποιήθηκαν αρκετές ενημερωτικές ημερίδες για ενημέρωση του κοινού. Το 2018 εφαρμόστηκε ένα ειδικά σχεδιασμένο, με βάση τις ανάγκες των μαθητών, πρόγραμμα στο Ενιαίο Ειδικό Γυμνάσιο Λύκειο Κοζάνης όπου στόχος ήταν η εκπαίδευση των παιδιών ως… μικροί εκπαιδευτές των σκύλων θεραπείας! Το πρόγραμμα διήρκησε 5 μήνες και ολοκληρώθηκε με την απονομή διπλωμάτων βοηθού Εκπαιδευτή. Ταυτόχρονα, στις εγκαταστάσεις του Κυναθλητικού Ομίλου WhiteGhosts, υπό την εποπτεία του Γιώργου Σέγκα, πραγματοποιούνται επισκέψεις σχολείων από όλη την Ελλάδα για να πληροφορηθούν για το πρόγραμμα αλλά και να συμμετάσχουν σε δραστηριότητες ειδικά σχεδιασμένες με τους συνθεραπευτές μας, Κίκο και Λίνα. Από το 2019 μέχρι και σήμερα το πρόγραμμα εφαρμόζεται στο ΚΔΑΠ-ΜεΑ Πρότυπο σε εβδομαδιαία συχνότητα στο πλαίσιο ψυχοπαιδαγωγικών παρεμβάσεων.
Στο πλαίσιο του προγράμματος, μπορεί να τους πετύχετε κάπου στο δρόμο με τους ωφελούμενους να εξασκούνται στον οπτικοκινητικό συντονισμό, να προσπαθούν να μάθουν τα οδικά σήματα και να κινούνται στους δρόμους παρέα με τον Κίκο!
«Αν μας δείτε στο δρόμο, να είστε ευγενικοί και να μας δίνετε προτεραιότητα!» λέει η ψυχολόγος Ειρήνη Κρυσταλλίδου συνδημιουργός του προγράμματος θεραπείας ΠΑΙ.ΖΩ. και μας μίλησε για την εφαρμογή της θεραπείας, τον ρόλο του ζώου, την επίδραση της συντροφικότητας των ζώων στη ψυχική μας υγεία, τις ψυχοεκπαιδευτικές παρεμβάσεις με τη βοήθεια ζώων στο εξωτερικό, την άνευ όρων αποδοχή!
Η θεραπεία με τη βοήθεια ζώων -AnimalAssistedTherapy ή ΑΑΤ- στηρίζεται στο δεσμό μεταξύ ανθρώπου και ζώων και στα οφέλη που αυτός προσφέρει.
Η θεραπεία με την βοήθεια ζώων ορίζεται ως “στόχοκατευθυνόμενη παρέμβαση στην οποία ένα ζώο πληροί συγκεκριμένα κριτήρια, ως αναπόσπαστο μέρος της θεραπευτικής διαδικασίας”. Στην ΑΑΤ, ο ρόλος του ζώου είναι αναπόσπαστος για την παροχή βοήθειας κι έχει ως στόχο την αύξηση της γνωστικής, σωματικής, κοινωνικής και / ή συναισθηματικής ευεξίας των ανθρώπων που συμμετέχουν στη θεραπεία.
Εφαρμόζεται με τη βοήθεια ειδικά εκπαιδευμένων ζώων από επαγγελματίες με εξειδίκευση.
Πιο συγκεκριμένα, το ζώο πρέπει να πληροί συγκεκριμένα κριτήρια, τα οποία ταιριάζουν με τους θεραπευτικούς στόχους ενώ όλη η διαδικασία κατευθύνεται από έναν εξειδικευμένο επαγγελματία που παρέχει υπηρεσίες είτε σε ανθρώπους, είτε στον τομέα υγείας με εξειδίκευση και μέσα στο φάσμα του επαγγέλματός του. Η AAT περιλαμβάνει παιδαγωγικές, ψυχολογικές και κοινωνικές παρεμβάσεις με τη βοήθεια ζώων με στόχο τη διαχείριση προβλημάτων, όπως και προληπτικές παρεμβάσεις με στόχο την ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας και παρέχεται σε μια ποικιλία περιβαλλόντων, είτε ομαδικά είτε ατομικά.
Οι ψυχοεκπαιδευτικές παρεμβάσεις με τη βοήθεια ζώων είναι ευρέως γνωστές κυρίως στο εξωτερικό.
Διάφορα, ιδιαίτερα ενδιαφέροντα προγράμματα έχουν εφαρμοστεί στο εξωτερικό μεταξύ αυτών σε νοσοκομεία, οίκους ευγηρίας, σωφρονιστικά ιδρύματα και σχολεία. Η χρήση της ΑΑΤ στους ηλικιωμένους και τους ψυχιατρικά ασθενείς έχει επεκταθεί τόσο σε κέντρα ημερήσιας φροντίδας όσο και στις ιδιωτικές κατοικίες τους. Πρόσφατα και οι φυλακές έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούν τα ζώα, συμπεριλαμβανομένων των σκύλων, σε ένα θεραπευτικό πλαίσιο. Πιο συγκεκριμένα, σκύλοι θεραπείας έχουν εισαχθεί σε σωφρονιστικά ιδρύματα, ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, σε μια προσπάθεια να ενισχυθεί η ψυχολογική ευημερία και η αποκατάσταση των φυλακισμένων. Τέλος,σημαντικός είναι επίσης ο ρόλος των ζώων στη διδασκαλία και διευκόλυνση ανάπτυξης δεξιοτήτων σε ειδικούς πληθυσμούς. Ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα προγράμματα για την εξάσκηση της ανάγνωσης που έχουν αναπτυχθεί σε διάφορες χώρες του εξωτερικού.Σ’ αυτά τα προγράμματα η παρουσία του ζώου και ιδιαίτερα του σκύλου έχει ερευνηθεί και σχετίζεται με την ενίσχυση και βελτίωση της αναγνωστικής ευχέρειας των μαθητών. Το πιο γνωστό είναι το πρόγραμμα ReadingEducation Assistance Dogs (R. E. A. D.) που ξεκίνησε το 1999 στις ΗΠΑ.
Στην Ελλάδα ακόμη τα προγράμματα αυτά βρίσκονται σε εμβρυϊκό στάδιο καθώς η ένταξη των ζώων σε θεραπευτικό πλαίσιο γίνεται σε μια εθελοντική μη επαγγελματική βάση. Ωστόσο, το ενδιαφέρον του κοινού είναι πολύ μεγάλο καθώς οι παρεμβάσεις αυτές συνδυάζουν θεραπευτικά οφέλη και ευχάριστες στιγμές αλληλεπίδρασης με αγαπημένα ζώα.
Πλήθος ερευνών διερεύνησαν την επίδραση της συντροφικότητας των ζώων στη ψυχική υγεία των ανθρώπων.
Τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών έδειξαν ότι τα ζώα και ιδιαίτερα τα σκυλιά, μπορούν να συνεισφέρουν στην αντιμετώπιση στρεσογόνων γεγονότων στη ζωή των ανθρώπων όπως π.χ. πένθος ή διαζύγιο, στη μείωση του επιπέδου του άγχους, της μοναξιάς και της κατάθλιψης. Η πίστη του ζώου στον άνθρωπο και η ικανότητα του να προσφέρει άνευ όρων αγάπη είναι δύο σημαντικά χαρακτηριστικά, τα οποία προωθούν τα συναισθήματα της αυτοεκτίμησης και του αυτοσεβασμού στον άνθρωπο.
Επιπλέον, τα κατοικίδια ζώα και ιδιαιτέρως τα σκυλιά, μπορούν έμμεσα να συμβάλλουν στην ψυχολογική ευεξία, μέσω της διευκόλυνσης των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων μεταξύ των ανθρώπων. Για παράδειγμα, ο περίπατος με το σκυλί αυξάνει σε σημαντικά μεγαλύτερο βαθμό τις συνομιλίες με αγνώστους. Αυτή η συμβολή των σκύλων συντροφιάς είναι ιδιαίτερα εμφανής και χρήσιμη για τα άτομα με αναπηρίες, καθώς τα ζώα λειτουργούν ως ισχυροί κοινωνικοί καταλύτες, συμβάλλοντας στην εξομάλυνση των σχέσεων με άλλους ανθρώπους.
Τα ζώα θεραπείας είναι ζώα, κυρίως σκυλιά, τα οποία λαμβάνουν εκτενή εκπαίδευση, η οποία επεκτείνεται σε όλη την διάρκεια της ζωής τους.
Τα ζώα αυτά επισκέπτονται διάφορα περιβάλλοντα μαζί με τον χειριστή τους. Η κύρια εκπαίδευση τους περιλαμβάνει την ανοχή τους στα διάφορα ερεθίσματα διατηρώντας την ηρεμία τους και στόχος τους είναι να παρέχουν ψυχολογική θεραπεία σε άλλα άτομα πέρα από τους χειριστές τους. Αυτά τα ζώα πρέπει να έχουν σταθερή ιδιοσυγκρασία και φιλική, χαλαρή προσωπικότητα. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι λόγω της ενδελεχής εκπαίδευσης, της πιστοποίησης και των θεραπευτικών οφελων που παρέχει η θεραπεία με ζώα έχουν το ίδιο νομικό χαρακτηρισμό με τα σκυλιά υπηρεσίας. Η παρουσία τους επιτρέπεται σε όλους τους χώρους υπό την παρουσία των χειριστών τους .
Από τη άλλη, τα ζώα συναισθηματικής υποστήριξης προσφέρουν συναισθηματική υποστήριξη και δεν είναι απαραίτητο να υποβάλλονται σε εξειδικευμένη εκπαίδευση.
Κύριος στόχος είναι να παρέχουν άνεση και συναισθηματική υποστήριξη στα άτομα και μόνο με το να είναι παρόντα. Η προσφορά της συντροφικότητας και της άνευ όρων αγάπη μπορεί να είναι ακριβώς η σωστή υποστήριξη για να αντιμετωπίσουν καταστάσεις όπως η κατάθλιψη, η εξουθένωση ή το ψυχικό τραύμα. Επειδή δεν είναι κατάλληλα εκπαιδευμένα για την εκτέλεση εργασιών ή την εκτέλεση ειδικών καθηκόντων, δε θεωρούνται ζώα θεραπείας και δεν έχουν δικαίωμα πρόσβασης σε δημόσιους χώρους.
Θα έλεγα ότι τα ζώα και ιδιαίτερα τα σκυλιά έχουν δύο σημαντικές διαστάσεις:Ενός καλού ψυχοθεραπευτή, ενώ είναι άριστοι ακροατές και αποδέχονται άνευ όρων.
Παρατηρούν και προσαρμόζουν την συμπεριφορά τους πάνω μας, μας αποδέχονται χωρίς αξιολογικούς όρους και είναι εκεί για μας, χωρίς προϋποθέσεις. Η μεγαλύτερη δεξιότητα που θα πρέπει να αναπτύξει ένας ψυχοθεραπευτής διδάσκεται τόσο αβίαστα από τα ζώα: “Είμαι εδώ για εσένα, χωρίς προϋποθέσεις”. Τι μεγαλειώδες μάθημα; Και πραγματικά, πόσο παράδοξο να σου μαθαίνουν να είσαι άνθρωπος πλάσματα που δεν είναι καν ανθρώπινα!
Η ΟΜΑΔΑ ΜΑΣ
Η ομάδα εφαρμογής του προγράμματος ΠΑΙ.ΖΩ. αποτελείται από την Ψυχολόγο Ειρήνη Κρυσταλλίδου η οποία είναι υπεύθυνη εφαρμογής του προγράμματος, τον Γιώργο Σέγκα ο οποίος είναι υπεύθυνος εκπαίδευσης των σκύλων θεραπείας, καθώς και τον Κίκο, τον πρώτο τετράποδο συνεργάτης της ομάδας μας, ηλικίας πέντε ετών, ο οποίος εκπαιδεύεται ως σκύλος θεραπείας από δύο μηνών και την Λίνα η οποία είναι ο δεύτερος σκύλος θεραπείας, ράτσας Μπουλ Τεριέ και ηλικίας οκτώ ετών.
Στο πρόγραμμα συνδράμουν εθελοντικά μέλη του Ομίλου διαφόρων ειδικοτήτων (πληροφορικός, νοσηλευτικό προσωπικό, βοηθοί εκπαιδευτή σκύλων, βοηθοί ψυχολόγου, φωτογράφος, κ.α.) .
