Η υπογονιμότητα αποτελεί ένα σύνθετο ιατρικό, ψυχολογικό και κοινωνικό πρόβλημα. Περίπου το 15% των ζευγαριών σε αναπαραγωγική ηλικία αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην επίτευξη εγκυμοσύνης και χρειάζονται ιατρική βοήθεια. Τα τελευταία χρόνια, η διαγνωστική διερεύνηση και η εξατομικευμένη θεραπευτική αντιμετώπιση των προβλημάτων γονιμότητας σημειώνουν τεράστια πρόοδο. Οι θεραπείες εξωσωματικής γονιμοποίησης επιτρέπουν καθημερινά σε εκατομμύρια ζευγάρια σε όλον τον κόσμο να αποκτήσουν ένα παιδί.
Συνέντευξη : Τάνια Ώττα
Συζητήσαμε με τον Ευάγγελο Γ. Παπανικολάου MD, PhD , Επίκουρο Καθηγητή Ανθρώπινης Αναπαραγωγής και Γυναικολογίας στο ΑΠΘ – Επισκέπτη Λέκτωρ στο Yale University για την πρόοδο στον τομέα της εξωσωματικής γονιμοποίησης και για τον τρόπο με τον οποίο πολλά ζευγάρια μπορούν να αποκτήσουν παιδί με καινούριες μεθόδους και εξατομικευμένες προσεγγίσεις.
Πως αντιμετωπίζουν τα νέα ζευγάρια το θέμα της εξωσωματικής γονιμοποίησης;
Τα ζευγάρια που μπαίνουν σε αυτή την διαδικασία σίγουρα έχουν τους ενδοιασμούς και την ανασφάλειά τους σχετικά με τη θεραπεία, την ασφάλεια και τις παρενέργειες των φαρμάκων, την αποτελεσματικότητα και σαφώς το κόστος, τα οποία εξαλείφονται με την κατάλληλη και εμπεριστατωμένη ενημέρωση και την υποστηρικτική θεραπευτική προσέγγιση.
Πόσες φορές μπορεί ένα ζευγάρι να υποβληθεί σε εξωσωματική γονιμοποίηση και ποια είναι τα ποσοστά επιτυχίας;
Ο στόχος της εξωσωματικής είναι η επιτυχημένη ωοθηκική διέγερση, η οποία μας εξασφαλίζει τον μέγιστο αριθμό εμβρύων για το ζευγάρι ούτως ώστε οι μετέπειτα κύκλοι, να είναι κύκλοι προετοιμασίας ενδομητρίου για την μεταφορά των εμβρύων στην μήτρα. Τα ποσοστά επιτυχίας εξαρτώνται κατά κύριο λόγο από την ηλικία της γυναίκας και αγγίζουν το 50-60% στις ηλικίες κάτω των 35.
Σε ποια ηλικία πρέπει να αρχίσει να απασχολεί μία γυναίκα το θέμα της γονιμότητας;
Η γυναικεία γονιμότητα σταδιακά ελαττώνεται μετά την ηλικία των 27 ετών, ωστόσο μειώνεται σημαντικά μετά την ηλικία των 35 ετών. Αν μία γυναίκα κάτω των 35 προσπαθεί συστηματικά με τον σύντροφό της για 1 χρόνο για εγκυμοσύνη χωρίς επιτυχία, θα ήταν θεμιτό να απευθυνθεί στον γυναικολόγο ή ειδικό ανθρώπινης αναπαραγωγής. Το χρονικό αυτό διάστημα μειώνεται στους 6 μήνες αν η γυναίκα είναι άνω των 35. Άνω της ηλικίας των 40 κάλο θα ήταν η διερεύνηση της υπογονιμότητας να είναι άμεση. Αν μία γυναίκα για οικονομικούς, επαγγελματικούς ή προσωπικούς λόγους επιθυμεί να διατηρήσει την γονιμότητά της για αργότερα στο μέλλον μπορεί να επιλέξει την κατάψυξη ωαρίων. Η θεραπεία αυτή λειτουργεί ως δικλείδα ασφαλείας και ιδανικά θα πρέπει να πραγματοποιείται πριν την ηλικία των 35 ετών.
Που οφείλεται η υπογονιμότητα σε ένα ζευγάρι;
Τα αίτια υπογονιμότητας φαίνεται να είναι ισομοιρασμένα στα δύο φύλλα. 40% των περιπτώσεων οφείλονται στη γυναίκα, 40% στον άντρα και το υπόλοιπο 20% αφορά και στους δύο ή σε άγνωστους μέχρι τώρα παράγοντες. Παθήσεις όπως το Σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών και η πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια επηρεάζουν την ωοθηκική λειτουργία και την ωοθυλακιορρηξία. Οι ενδομητρικές συμφύσεις, η φλεγμονή, το διάφραγμα, τα υποορογόνια ινομυώματα και οι πολύποδες μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά δημιουργώντας ένα αφιλόξενο ενδομήτριο περιβάλλον. Επιπλέον παθήσεις, όπως η ενδομητρίωση και η πυελική φλεγμονή, μπορούν να οδηγήσουν σε απόφραξη των σαλπίγγων, εμποδίζοντας τόσο την συνάντηση του ωαρίου και του σπερματοζωαρίου, όσο και την μεταφορά του γονιμοποιημένου ωαρίου στην μήτρα. Αντίστοιχα στον άντρα συγγενείς, χρωμοσωμικές και ορμονικές διαταραχές, τραυματισμοί, έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες, τοξικές ουσίες, φλεγμονώδεις παθήσεις μπορούν να οδηγήσουν σε διαταραχές εκσπερμάτισης αλλά και σε μειωμένο αριθμό (ολιγοσπερμία), μειωμένη κινητικότητα (ασθενοσπερμία) και παθολογική μορφολογία (τερατοσπερμία).
Σε ποιες εξετάσεις πρέπει να υποβληθεί η γυναίκα για να εκτιμηθεί η γονιμότητά της;
Μία γυναίκα που την απασχολεί η γονιμότητάς της θα πρέπει να απευθυνθεί στον γυναικολόγο της ή στον εξειδικευμένο στην ανθρώπινη αναπαραγωγή γυναικολόγο ούτως ώστε να διενεργηθεί ο κατάλληλος έλεγχος, που περιλαμβάνει την υπερηχογραφική αξιολόγηση της μήτρας και των ωοθηκών, την διενέργεια ορμονικού προφίλ την 3-5η μέρα του κύκλου και τον έλεγχο βατότητας των σαλπίγγων με την υστεροσαλπιγγογραφία. Στην φαρέτρα των χρήσιμων διαγνωστικών μέσων για την αξιολόγηση των ωοθηκικών εφεδρειών μιας γυναίκας έρχεται να προστεθεί και η εξέταση της ΑΜΗ (ΑντιΜυλλέριος ορμόνη), η οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί σε οποιαδήποτε μέρα του κύκλου.
Σε ποιες εξετάσεις πρέπει να υποβληθεί ο άνδρας;
Η βασική αξιολόγηση του συντρόφου περιλαμβάνει ορμονικό αιματολογικό έλεγχο και φυσικά την διενέργεια πλήρους ανάλυσης σπέρματος. Ο σύντροφος παρέχει το δείγμα, μετά από 3-5μέρες αποχής, το οποίο εν συνεχεία αξιολογείται με βάση την ποσότητα, την συγκέντρωση, την κινητικότητα και την μορφολογία του. Σε κάποιες περιπτώσεις ενδέχεται να χρειαστεί περαιτέρω διερεύνηση με διενέργεια εξετάσεων όπως Κατακερματισμός DNA Σπέρματος, Sperm FISH ή MiOXSYS test ( Μέτρηση Οξειδωτικού Στρες).
Ποιος είναι ο ρόλος της ψυχολογίας στο πρόβλημα γονιμότητας;
Η δυσκολία σύλληψης είναι μια ιδιαίτερη κατάσταση, που δεν μπορεί εύκολα ένα ζευγάρι να διαχειριστεί. H αποτυχία απόκτησης παιδιού επηρεάζει σε πολλά επίπεδα την ψυχολογία του ζευγαριού και την αντίληψη που έχει για την αξία του. Ακριβώς για το λόγο αυτό, προσπαθούμε να προετοιμάζουμε το κάθε ζευγάρι για τα στάδια και τα δεδομένα που θα ακολουθήσουν, ώστε να περιορίζουμε δυσάρεστες «εκπλήξεις» και να τους βοηθάμε να διαχειρίζονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, βήμα – βήμα τη θεραπεία τους. Τις μονάδες μας υποστηρίζουν εξειδικευμένοι ψυχολόγοι που είναι στη διάθεση των ζευγαριών μας, εφόσον και όποτε τους χρειαστούν.
Τις είδους ιατρικές υπηρεσίες προσφέρει το ιατρικό κέντρο Assisting Nature;
Για εμάς κάθε ζευγάρι έχει τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, το δικό του ιστορικό και σύμφωνα με αυτό σχεδιάζουμε την θεραπεία του. Οι μονάδες μας προσφέρουν όλο το φάσμα των θεραπειών αντιμετώπισης της υπογονιμότητας και τις πιο σύγχρονες εμβρυολογικές τεχνικές. Ανάλογα προσφέρουμε και εξειδικευμένες εξετάσεις διερεύνησης γυναικείας και ανδρικής υπογονιμότητας.
