Ένα πράγμα ακόμη που κάνει ένας εμψυχωτής είναι να χτίζει γέφυρες…
Ο εμψυχωτής δίνει θάρρος, κατανοεί και παρακινεί. Εφευρίσκει τρόπους άντλησης χαράς, απελευθέρωσης και κάθαρσης. Σχεδιάζει ανοίγματα, δρόμους και γέφυρες. Μεταδίδει ελπίδα και όραμα. Συνανθρωπίζεται χωρίς να επικρίνει ή να επιβάλει την ‘αυθεντία’ του.
Ο Βασίλης Μυριανθόπουλος είναι ο νέος μας Καλλιτεχνικός διευθυντής, ο οποίος μέσα σε μια τόσο δύσκολη συνθήκη έχει κληθεί να (καθ)οδηγήσει προγραμματικά, εκπαιδευτικά, ψυχολογικά, θεατρικά, έναν ζωντανό οργανισμό που όμως είναι σε αναστολή. Γεννήθηκε στον Πειραιά, έχει σπουδάσει θέατρο στη δραματική σχολή του Πέλου Κατσέλη και του Πειραϊκού Συνδέσμου, έχει παρακολουθήσει σεμινάρια του Richard Cislac και της Σχολής Le Coq, έχει μαθητεύσει στο εργαστήριο ζωγραφικής του Γιώργου Μπουρναζάκη και έχει σπουδάσει χορό με τους Ζουζού Νικολούδη, Γιάννη Μέτση και Konrad Bukes. Εργάζεται ως σκηνοθέτης, ηθοποιός, χορευτής, χορογράφος, στιχουργός και συγγραφέας και στόχος του πάντα είναι ένα θέατρο που έχει σχέση με το σώμα, το ρυθμό και την κίνηση. Από το 1992 μέχρι σήμερα, έχει σκηνοθετήσει έργα για θέατρο, μιούζικαλ, θεατροχορευτικές ομάδες, παιδικές παραστάσεις, μουσικές παραστάσεις και ταινίες μεγάλου μήκους.
Τα “προσωπικά”
Τη στιγμή που συλλαμβάνεις μια ιδέα βλέπεις χρώματα, ακούς ήχους, βλέπεις μορφές;
Βλέπω πρόσωπα, βλέπω περιβάλλον, ατμόσφαιρα, ακούω ήχο. Βλέπω την τελική μορφή και αυτό είναι αρκετά δύσκολο γιατί μετά πρέπει να υπηρετήσω την αρχική μου εικόνα. Φυσικά όμως, όλο αυτό είναι ζωντανό και διαμορφώνεται από τους συνεργάτες μου. Εγώ μπορεί να ξεκινάω από μια ιδέα , αλλά η διαμόρφωση μπορεί να οδηγήσει κάπου αλλού. Αυτό είναι το καλό που συμβαίνει με το θέατρο, τον κινηματογράφο και την τέχνη γενικότερα.
Μπορεί, διαβάζοντας κάτι , να ξέρω ποιο θα είναι το τέλος. Πως όμως φτάνω στο τέλος που επιθυμώ; Πως το επικοινωνώ με τους ανθρώπους δίπλα μου ώστε να φτάσουμε εκεί μαζί; Tο τέλος δεν είναι ίδιο με αυτό που έχω οραματιστεί. Όταν ξεκινούσα με την ιδιότητα του χορογράφου να κάνω μια πρόβα, είχα την χορογραφία στο κεφάλι μου . Με το που άρχιζα να δουλεύω με τους χορευτείς όμως, αυτοί καθόριζαν το αποτέλεσμα αφού ο καθένας προσέθετε μέσα στην χορογραφία τον εαυτό του. Το εγκεφαλικό που υπήρχε σε εμένα εξαρχής, γινόταν οργανικό.
Υπάρχει κάτι που να το έχεις ονομάσει ως το «απόλυτο» ;
Δεν υπάρχει για μένα απόλυτο σημείο. Το απόλυτο είναι ευκαιριακό, είναι της ημέρας και της στιγμής. Αισθάνεσαι όντως χαρούμενος όταν κατοχυρώνεις ένα σημείο που το θεωρείς απόλυτο αλλά ξέρεις πως αυτό θα οδηγήσει σε κάτι νέο. Όταν κλείνει ένα κύκλος , ανοίγει κάποιος άλλος, αυτό δεν σταματάει ποτέ.
Ένιωσες από την αρχή της πανδημίας πως απειλήθηκε η ύπαρξη της δουλειάς σου και πως ίσως χάνεις αυτό που σε συνδέει με τους άλλους;
Τα συναισθήματα και οι σκέψεις μου πέρασαν από σαράντα κύματα. Στην αρχή ήταν το πρακτικό του θέματος «Χάσαμε την δουλειά μας». Έπειτα ήταν το εσωτερικό «Χάνουμε τον εαυτό μας». Στο θέατρο , για παράδειγμα, κόπηκε το βασικό του κομμάτι, το δημιουργικό. Το θέατρο είναι μια τέχνη που βασίζεται στην επαφή, την επικοινωνία , την δημιουργία. Πως μπορεί να υπάρξει χωρίς τα βασικά του χαρακτηριστικά; Από αυτήν την άποψη, η δουλειά έχει πληγεί. Στην πρώτη καραντίνα είπα «A ωραία, ευκαιρία να συγκροτηθώ», στην δεύτερη καραντίνα δεν υπήρχε αυτό. Η δεύτερη, δημιούργησε ένα παράπονο του τύπου “Δεν μπορώ να πάω παραπέρα”. Ο καλλιτέχνης σε κάθε περίπτωση είναι ένα άτομο που πρέπει να αντιμετωπίσει τις δικές του ψυχολογικές διακυμάνσεις αλλά και την παρούσα κατάσταση. Ένα κομμάτι των ιδιοτήτων είναι πως πρέπει να εμψυχώσει άλλους ανθρώπους από την θέση του. Εκεί δημιουργείται μια σύγκρουση.
Πόσο έχεις ασπαστεί την λέξη εμψυχωτής:
Η εμψύχωση είναι και ο ρόλος του θεάτρου. ‘Όλοι μας εμψυχώνουμε και εμψυχωνόμαστε. O σκύλος σου είναι εμψυχωτής σου. Θα σε σύρει να τον πας βόλτα, θα σε βγάλει από ένα βύθισμα που πιθανόν να έχεις πέσει. Ακόμη και μια συνέντευξη, όπως αυτή, που σε βγάζει από την καθημερινότητα σου είναι μια εμψύχωση. Η εμψύχωση υπήρχε πάντα μέσα μου σαν κατάσταση. Πλέον έχω προσθέσει και χρησιμοποιώ πολύ και την λέξη.
Τι είναι αυτό που περισσότερο σε στενοχωρεί ή σε λυπεί περισσότερο την περίοδο αυτή;
Όταν διανύαμε την περίοδο της οικονομικής κρίσης πίστευα ότι αυτή η κατάσταση θα μας ενώσει. Θα ξαναμιλήσουμε με αυτούς που χάσαμε, θα βρούμε χρόνο. Σήμερα βλέπω, πως έχουμε κλειστεί στον εαυτό μας. Βλέπουμε ίσως τα πράγματα λίγο πιο εγωιστικά, δεν αναγνωρίζουμε ίσως πως ο διπλανός μας, έχει το ίδιο πρόβλημα με εμάς. Ίσως και μεγαλύτερο. Αυτό όμως που με ευχαριστεί είναι πως εκτιμήσαμε την υγεία μας. Συνειδητοποιήσαμε αυτό που έχουμε και αυτό που μας συμβαίνει. Το ξεχωρίσαμε.
Τα θεατρικά, κινηματογραφικά και “Θεμελιώδη”
Το θέατρο αντιγράφει την ζωή;
Εμπνέεται θα έλεγα από την ζωή. Μεταφράζει την ζωή. Η δύναμη του και η προέκταση του, είναι η μετάφραση, αν πάει να την αντιγράψει δεν θα κρατήσει. Το γεγονός ότι ο θεατής θα δει έναν χαρακτήρα σε μια παράσταση και θα σκεφτεί τον εαυτό του. Ο ήρωας που θα βρει την λύση που εσύ δεν μπορείς να βρεις. Το θέατρο δεν σου υπαγορεύει , δεν σου δίνει, σου δείχνει μια λύση.
Αν κάνεις ένα μικρό ταξίδι στο παρελθόν, στην πρώτη σου επαφή με τον χώρο του θεάτρου, τι θα έλεγες ότι ήταν αυτό που σου έκανε εντύπωση;
Θα σου πω μια σημαντική μου εκκίνηση. Η απόφαση που είχα πάρει σαν μαθητής ήταν πως θα ασχοληθώ με την ζωγραφική, όχι το θέατρο. Είχα τότε διαπιστώσει πως ενώ εγώ δημιουργώ ένα έργο, οι υπόλοιποι σπουδαστές και αφού εγώ είχα τελειώσει , στέκονταν απέναντι από το καβαλέτο και σχολίαζαν αυτό που έβλεπαν. Εκεί λοιπόν σαν δημιουργός έμενα σε μια γωνία , δεν μπορούσα να αμυνθώ ούτε για την πρόθεση μου ούτε και για το έργο μου. Το έργο πια, είχε την δική του ζωή και στεκόταν ανυπεράσπιστο.
Τυχαία κάποια στιγμή στο σχολείο, ανεβάσαμε ένα έργο και αναγκάστηκα επειδή υπήρχε μια έλλειψη να παίξω έναν ρόλο. Στην παράσταση αυτή κατάλαβα πως οι συνέπειες του ρόλου που παίζω είναι άμεσες και το κοινό εκείνη την ώρα είτε γελάει με τον ρόλο μου είτε δυσανασχετεί. Αυτό που παράλληλα αντιλήφθηκα ήταν πως αυτό μπορώ να το διορθώσω ώστε να τους αρέσει. Μπορούσα λοιπόν, να επέμβω στο έργο αυτό και να το καλυτερέψω. Κατευθείαν μου άνοιξαν δυο κόσμοι και λέω «Κοίτα να δεις». Στον ένα κόσμο οι συνέπειες είναι άμεσες και στον άλλο είναι έμμεσες. Έδωσα εξετάσεις και για τα δύο. Το σύμπαν ήταν ξεκάθαρο, η επιλογή ήταν το θέατρο.
Ο Τζωρτζ Μπέρναρντ Σω έγραψε πως η ποιότητα ενός θεατρικού έργου είναι η ποιότητα των ιδεών του. Συμφωνείς;
Ουσιαστικά μιλάμε για το πώς επικοινωνεί ένα έργο με τον κόσμο, το κοινό του. Σε όλα τα έργα, υπάρχει μια ποιότητα ιδεών που είναι στην κρίση του θεατή να πει αν αυτή είναι υψηλή ή χαμηλή. Ξεκίνησα πρόσφατα, να διαβάσω ένα έργο που μου έστειλαν. Η πρόθεση και η ιδέα του είναι πολύ καλή! Διαβάζοντάς το όμως, εγώ σαν Βασίλης δεν επικοινώνησα μαζί του, δεν συνδέθηκα. Θα πω όμως πως συμφωνώ.
Τι ψάχνεις σε ένα κείμενο;
Κάτι που να μου μιλάει, που το καταλαβαίνω και με καταλαβαίνει. Κάτι διαφορετικά κάθε φορά, ανάλογα με την στιγμή, την συνθήκη και την συγκυρία.
Αν σου ζητούσα να σκιαγραφήσεις με δυο κουβέντες το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης ποιες θα ήταν αυτές;
Το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης το ζω εκ των έσω για λίγους μήνες. Δεν θα μπορούσα να σου δώσω μια ολοκληρωμένη άποψη. Αυτή την στιγμή θα μπορούσα να μιλήσω μόνο συναισθηματικά. Κάθε περίοδος που πέρασε το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης ανήκει σε μια ιστορική στιγμή, έτσι δεν μπορώ να μιλήσω για το παρελθόν. Αυτό που σίγουρα καταλαβαίνω είναι πως υπάρχει μια προοπτική και αυτό με ενδιαφέρει απόλυτα στο να εξελίξω και να δουλέψω. Θέλω να δω ποσό μπορεί να ανθίσει.
Χρησιμοποιείς τη μαύρη κωμωδία για να αντιμετωπίσεις κοινωνικά
προβλήματα;
Απόλυτα! Συνήθως τα πράγματα που σε στεναχωρούν και σου ρίχνουν την διάθεση αν τα δεις από απόσταση και λίγο τα τραβήξεις μπορούν να γίνουν απολύτως κωμικά. Αυτό σε βγάζει κατευθείαν από το βάθος! Αν μπορείς και αυτοσαρκάζεσαι είσαι λιγάκι πιο χαλαρός!
Τα κοινωνικά
Πόσα πράγματα μπορούμε να δεχτούμε ως ‘κανονικά’ υπό συγκεκριμένες συνθήκες;
Τα πάντα. Εύκολα. Πριν πέντε χρόνια κάποια πράγματα θα σου φαινόταν περίεργα, πριν πενήντα χρόνια αδιανόητα, σήμερα τα ίδια μπορεί να φαίνονται φυσιολογικά. Κάθε εποχή έχει την κανονικότητα της. Κάποτε άνθιζε η επιθεώρηση, αυτό συνέβαινε γιατί κάτι που λάμβανε χώρα τον χειμώνα μπορούσε να σχολιαστεί το καλοκαίρι. Στην εποχή μας αυτό που συμβαίνει σήμερα, σε δέκα μέρες έχει παλιώσει, οι ρυθμοί είναι διαφορετικοί. Κάτι παρόμοιο γίνεται με την κανονικότητα. Νομιμοποιείς καινούργια πράγματα, πολύ πιο συχνά. Το ’80 παρακολουθούσαμε επιστημονικής φαντασίας ταινίες και λέγαμε «Ναι καλά», τώρα πια αυτό το ναι καλά, είναι παρωχημένο. Περίεργο ε;
Βρίσκεις αισιοδοξία στην νέα πανδημική πραγματικότητα;
Πάντα θα υπάρχει μια νέα κανονικότητα και μια νέα πραγματικότητα. Εσύ καλείσαι να επιλέξεις αν είσαι άνθρωπος της εποχής σου, αν εμμένεις σε αυτό που έχεις συνηθίσει ώστε να μην ξεβολευτείς ή αν προσπαθείς να δεις τι έρχεται μετά. Οι «κάθε φορά» νέες γενιές φέρουν κάτι καινούργιο. Εσύ, σαν άνθρωπος μπορεί να αισθάνεσαι κάθε φορά πως δικαιώνεσαι ή αδικείσαι, αυτό όμως είναι κάτι που αλλάζει επίσης κάθε φορά. Εξελίσσεται. Η αλλαγή μπορεί να είναι δύσκολη γιατί σε ξεβόλευε όμως αυτός αν το σκεφτείς είναι και ο νόμος της φύσης. Όλα Αλλάζουν. Η μέρα γίνεται νύχτα, ο χειμώνας καλοκαίρι. Πως μπορείς να παρέμβεις στη ζωή; H ζωή συμβαίνει.
Τα προγραμματικά
Τι ετοιμάζεις πως μπορείς να το αντισταθμίσεις;
Αν ήμασταν σε μια κανονική περίοδο, αυτήν την στιγμή θα τρέχαμε κάποιες παραγωγές και επίσης θα τρέχαμε σαν τους παλαβούς! Όσο δεν έχουμε την δυνατότητα για κάποια παραγωγή αυτό που θέλουμε είναι να οργανωθούμε. Την στιγμή αυτή που μιλάμε οργανώνεται όλο το περιεχόμενο του ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης από την αρχή του έως σήμερα. Έχουμε έτσι την πολυτέλεια να κάνουμε ένα ξεκαθάρισμα και μια αρχειοθέτηση ώστε να υπάρχει πρόσβαση σε ένα μεγάλο αρχείο, ανά πάσα στιγμή από οποιονδήποτε, οπουδήποτε. Αυτή είναι μια δουλειά βάσης που δεν θα γινόταν ποτέ, αν δεν υπήρχαν αυτές οι συνθήκες. Η προοπτική του γινόμαστε πιο σωστοί σαν οργάνωση, είναι ένα καλό χτίσιμο. Παράλληλα αναπτύσσουμε την επικοινωνία μας, με το κοινό που υπάρχει και προσπαθούμε να το πολλαπλασιάσουμε. Δημιουργούμε μια κοινότητα. Όταν πια ανοίξουμε, θα υπάρχουν τα θεμέλια ώστε να πάρουν μορφή όλα όσα προετοιμάζουμε με την ιδιωματική σκηνή, το ερασιτεχνικό θέατρο, την κεντρική, εφηβική και παιδική σκηνή κ.α
Την στιγμή που μιλάμε, θα έλεγα πως, ο ρόλος μας είναι περισσότερο εκπαιδευτικός παρά παραγωγικός. Εκπαιδευτικός και για μας που το δουλεύουμε από μέσα αλλά και για το κοινό μας.
Ποιο είναι εκείνο το κομμάτι του σχεδιασμού σας που θα θέλεις να υλοποιήσεις άμεσα; Ποιες είναι οι προτεραιότητές σου;
Θα ήθελα να λειτουργεί σαν ρολόι! Θεωρώ πως έχει γίνει ένας καλός σχεδιασμός. Ευχόμαστε για αρχή, να μπορέσουμε να τον πραγματοποιήσουμε. Αυτό που θα ήθελα να πετύχω αυτή την χρονιά είναι να καταφέρουμε και να λειτουργήσουμε όλα αυτά που δημιούργησε το ΔΗΠΕΘΕ στην πολύχρονη πορεία του και να προσπαθήσω να τα πολλαπλασιάσω. Έχουμε μια κεντρική σκηνή, μια παιδική σκηνή, μια ιδιωματική σκηνή, μια μέριμνα για ερασιτεχνικό θέατρο. Έχουμε το εκπαιδευτικό μας κομμάτι, με τα σεμινάρια. Τις επετειακές καταστάσεις. Κάποτε υπήρχε το stand up comedy, κάτι που θα ήθελα να ξαναδουλευτεί σαν φόρμα, όπως και την άγονη γραμμή, με τις παραστάσεις σε απομακρυσμένες περιοχές… Δίνουμε βαρύτητα στο ερασιτεχνικό και το επαγγελματικό τοπικό δυναμικό.
Κάτι νέο που θέλω να εισαγάγω είναι οι δράσεις του χορού. Ταυτόχρονα θα ήθελα να ενεργοποιήσω μια κατάσταση πιο φεστιβαλική , ίσως και σε σύμπραξη με το εξωτερικό. Ένα ακόμη κομμάτι που τρέχουμε και σχετίζεται με επαγγελματίες ηθοποιούς από την πόλη, είναι κάποιες παραστάσεις σε σχέση με το ’21 και τοπικούς μας ήρωες. Σχεδιάζουμε και προετοιμαζόμαστε για τα 25 χρόνια του ΔΗΠΕΘΕ με δράσεις διασυνοριακές.
Για το καλοκαίρι ετοιμάζουμε μια σεμνή περιοδεία με μια ωραία κωμωδία. Όλα αυτά είναι σε εξέλιξη και θα ανακοινωθούν σύντομα.
Η τέχνη γεφυρώνει τις αποστάσεις;
Η τέχνη είναι αυτό το δώρο που μας βγάζει από την καθημερινότητα μας και μας δείχνει το πραγματικό μας μέγεθος. Ακούμε την μουσική, βλέπουμε την ζωγραφική, γευόμαστε το θέατρο και τον χορό. Όταν είμαστε σε θέση να απολαμβάνουμε όλα αυτά σημαίνει ότι το μέγεθος μας γίνεται λιγάκι μεγαλύτερο, θυμίζοντας μας παράλληλα ποιοι πρέπει να είμαστε.
