Τι σχέση έχει η ράγα με την ποδηλασία;
Railbiking! Μια πρωτότυπη ιδέα αρκετά διαδεδομένη σε όλο τον κόσμο που ήδη μετρά αρκετά χρόνια και στην χώρα μας. Ποδηλασία λοιπόν, πάνω σε ράγες εγκαταλελειμμένων σιδηροδρομικών δικτύων του ΟΣΕ. Μια διασκεδαστική και ενδιαφέρουσα δραστηριότητα που σου δίνει την δυνατότητα να έρθεις σε επαφή με τη φύση και όχι μόνο. Μια συμφέρουσα λύση για τη διάσωση του ιστορικού σιδηροδρόμου. Ο συνδυασμός άθλησης και διασκέδασης είναι η κινητήρια δύναμη του εναλλακτικού τουρισμού και της τοπικής οικονομικής άνθησης. Μια ανάσα μακριά από την ρουτίνα της καθημερινότητας, η αίσθηση ζωντάνιας σε καθετί εγκαταλελειμμένο είναι μοναδική! Ο χώρος, η ιστορία του αλλά και τα άγρια και δυσπρόσιτα μονοπάτια του είναι μερικοί από τους λόγους που αξίζει να ζήσεις αυτή την ξεχωριστή εμπειρία! Συναντήσαμε τον Αρτέμιο Φιλάτοβ, λάτρη του ποδηλάτου και του σιδηροδρόμου και συζητήσαμε για το railbiking στην Ελλάδα, την μετατροπή εγκαταλελειμμένων σιδηροδρομικών γραμμών σε ποδηλατοδρόμους, τον ποδηλατοτουρισμό και τα τραινοποδήλατα!
Τι είναι το Railbiking; Πως γεννήθηκε η ιδέα;
Ο όρος Railbiking είναι η κωδική ονομασία για την ποδηλασία πάνω σε ράγες τρένου που συνήθως δεν χρησιμοποιούνται αν και υπάρχουν παραδείγματα οργανωμένων τουριστικών επιχειρήσεων που συνδυάζουν και τα δυο. Είναι μια σύνθετη urban-dictionary λέξη που βγαίνει από το «rail-ράγα και το biking ποδηλασία» . Η ιδέα του Railbiking in Greece δεν γεννήθηκε ξαφνικά όπως με τον Αρχιμήδη που βρήκε την λύση φωνάζοντας «Εύρηκα – Εύρηκα!». Η πρωτότυπη αυτή ιδέα αρχίζει από το 2005 με μια απροσδόκητη παρατήρηση του εγκαταλελειμμένου σιδηροδρόμου και έπειτα ακολούθησε πολύ έρευνα και πειραματισμοί ώστε αυτό τελικά να ωριμάσει σε ξεκάθαρο όραμα για την Ελλάδα. Ξεκίνησα από το μηδέν με βασικές θεωρίες της τεχνολογίας του σιδηροδρόμου και του ποδηλάτου χωρίς γνωστικό υπόβαθρο διότι το επάγγελμα μου είναι άσχετο με την μηχανολογία. Χρειάστηκε μεγάλος κόπος και πολλές θυσίες ώστε οι εικόνες της ποδηλατοδρεζίνας που τριγυρνούσαν στο μυαλό μου να γίνουν τελικά πραγματικότητα.
Τι σε ώθησε στην περιπέτεια της κατασκευής τραινοποδηλάτου και στην αναζήτηση μιας εναλλακτικής πρότασης που θα έδινε ζωή στους ανενεργούς σιδηρόδρομους;
Το εγκαταλελειμμένο τοπίο έχει μια ιδιαίτερη μαγεία γιατί κρύβει ιστορίες . Το δράμα που βιώνει ο ανενεργός ελληνικός σιδηρόδρομος αλλά και η ομορφιά του είχαν στιγματίσει το μυαλό μου. Είχα επισκεφτεί πολλές φορές εγκαταλελειμμένους χώρους για αναζήτηση εικόνων για φωτογράφιση. Η πρόσβαση ήταν δύσκολη ενώ το βάδισμα πάνω σε ράγες δεν ήταν και ότι πιο άνετο. Σκέφτηκα λοιπόν να διευκολύνω τον εαυτό μου με ένα χειροκίνητο όχημα πάνω στις ράγες και έτσι μου ήρθε η ιδέα να φτιάξω μια ποδηλατοδρεζίνα. Έπειτα από σχεδόν 11 χρόνια έφτασα σε ένα ικανοποιητικό αποτέλεσμα για το οποίο είμαι υπερήφανος. Δεν είμαι αργόστροφος αν σκέφτεστε αυτό, άπλα η έρευνα απαιτούσε πολλούς πόρους, χρόνο και χρήμα και δυστυχώς κανένας δεν βρέθηκε να με στηρίξει όλα αυτά τα χρόνια. Φυσικά μέσα σε αυτά τα χρόνια δεν ασχολήθηκα μόνο με την κατασκευή της ποδηλατοδρεζίνας αλλά και με την ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης πρότασης ως προς την αξιοποίηση του ανενεργού σιδηροδρόμου.
Με ποιον τρόπο μετατρέπονται οι εγκαταλελειμμένες σιδηροδρομικές γραμμές σε ποδηλατοδρόμους;
Πολύ ωραία ερώτηση με λογοπαίγνιο. Άλλο πράγμα είναι η μετατροπή και άλλο η μεταποίηση με την οποία διαφωνώ κάθετα. Εγώ θα χρησιμοποιούσα τον όρο επανάχρηση (upcycle). Ο τρόπος με τον οποίο οι εγκαταλελειμμένες σιδηροδρομικές γραμμές μετατρέπονται σε κάτι βιώσιμο είναι η «επανάχρηση» τους με τις λεγόμενες τουριστικές δρεζίνες. Το μόνο που απαιτείται είναι κάποιο ποσό αρχικής επένδυσης. Μια πρόκληση είναι η αδειοδότηση από των ΟΣΕ όπου αντιμετωπίζουμε πολλά προβλήματα.Η μεταποίηση από την άλλη του σιδηροδρόμου σε ποδηλατόδρομο για συμβατικά ποδήλατα ή καφετέριες αλλοιώνουν ριζικά την σύσταση και την ταυτότητα του χώρου ενώ ταυτόχρονα αποτελούν σπάταλη πόρων άλλα και έγκλημα κατά της βιομηχανικής κληρονομίας και ιστορίας. Το χειρότερο που έχω ακούσει είναι η καταστροφή της σιδηροτροχιάς για τοποθέτηση φωτοβολταϊκώνδηλαδή ηκαταστροφή της δημόσιάς μας περιουσίας και στο όνομα της αγοράς η τοποθέτηση μιας ξενόφερτης πανάκριβης τεχνολογίας .
Τι χρειάζεται κάποιος για να ξεκινήσει;
Για κάποιον που θέλει να φτιάξει την δική του ποδηλατοδρεζίνα θα χρειαστούν περίπου 500–700 ευρώ. Από τη μεριά μου ότι μπορώ να προσφέρω ως προς την τεχνογνωσία το προσφέρω απλόχερα. Αν κάποιος θέλει ακόμη και να επενδύσει υπάρχει το business plan με όλες τις λεπτομέρειες και τους σχεδιασμούς. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να επικοινωνήσει με το RailbikinginGreece στο railbiking@gmail.com ή στη σελίδα μας στο Facebook.
Ποια είναι τα θετικά και τα αρνητικά όσον αφορά τον σιδηροδρομικό ποδηλατοτουρισμό και τα τραινοποδήλατα ή ποδηλατοδρεζίνες;
Θεωρητικά ο ανενεργός σιδηρόδρομος δεν είναι εγκαταλελειμμένος άλλα ανενεργός και ανήκει στο δικαιοδοσία του ΟΣΕ. Είναι λίγες οι ράγες που υπάρχουν σε δημόσιο χώρο και μπορεί να κάνει κανείς με άνεση τις βόλτες πάνω σε ράγες. Στην ουσία η δράση μας έχει στοιχεία ακτιβιστικούαγώνα με σκοπό την διάσωση της βιομηχανικής κληρονομίας μέσα από μια βιώσιμη λύση. Έτσι κάθε φορά που πάμε είτε για εξόρμηση είτε για καταγραφή της κατάστασης των γραμμών το κάνουμε με την επιφύλαξη ότι υπάρχει δυνατότητα να μας διώξουν ανά πάσα στιγμή. Ένα κομμάτι που θέλει ιδιαίτερη προσοχή είναι τα επικίνδυνα σημεία όπως οι γέφυρες. Από την άλλη τα οφέλη από το railbiking είναι πολλά αφού αποτελεί έναν πολύ καλό τρόπο άσκησης . Με τις ποδηλατοδρεζίνες δίνεται η ευκαιρία και στα άτομα με αναπηρία να ασχοληθούν καθώς δεν χρειάζεται να κρατούν ισορροπία και μπορούν να κάνουν πετάλι με τα χέρια. Σε περίπτωση που τελικά στηθεί κάτι οργανωμένο το railbikingπιστεύουμε πως θα αποτελέσει ιδανική λύση στο πρόβλημα των εγκαταλελειμμένωνγραμμών του ΟΣΕ με πολύ θετικά αποτελέσματα ακόμα και για την τοπική οικονομία.
Έχεις κάνει railbiking στο ανενεργό σιδηροδρομικό δίκτυο της Κοζάνης;
Προσωπικά όχι όμως ένας φίλος της σελίδας δανείστηκε το ποδήλατο μου και παρουσίασε την ιδέα του Railbiking in Greece στους κάτοικους της Πτολεμαΐδας.
Τι αναζητούν οι ποδηλάτες του σιδηρόδρομου μέσα από αυτό το χόμπι;
Το χόμπι του σιδηροδρομικού ποδηλατοτουρισμού είναι πολύ διαδεδομένο σε όλο τον κόσμο. Η ποδηλασία πάνω σε ραγές τρένου είναι ο ιδανικότερος τρόπος για να έρθει κάποιος σε επαφή με το περιβάλλον και τη φύση. Το railbiking δίνει την δυνατότητα στους τουρίστες να γνωρίσουν το σιδηρόδρομο από τη σκοπιά των ιστορικών σιδηροδρομικών υπαλλήλων, να μάθουν για την ιστορία του και να έρθουν σε επαφή με την φύση. Η καινοτομία στην εναλλακτική εκμετάλλευση του σιδηροδρόμου ευαισθητοποιεί το ευρύ κοινό. Γενικά, οι ποδηλάτες του σιδηρόδρομου αναζητούν είτε μια διασκεδαστική και δραστήρια εμπειρία είτε μια χαλαρωτική εκδρομή στην εξοχή.
Ο σιδηροδρομικός ποδηλατοτουρισμός πιστεύεις πως είναι μια λύση για την διατήρηση της κληρονομίας του σιδηρoδρόμου;
Υπάρχει η πεποίθηση πως η πιο συμφέρουσα λύση στην περίπτωση του ελληνικού εγκαταλελειμμένουσιδηρόδρομου είναι η αξιοποίησή του με την κυκλοφορία των τουριστικών ποδηλατοδρεζίνων. Η πρόταση αυτή εξελίσσεται σε δυο κατευθύνσεις, από την μια ως τουριστικό προϊόν και από την άλλη ως μέσο μεταφοράς ή άθλησης για τους κατοίκους. Στη πρώτη περίπτωση προτείνεται η δημιουργία μιαςβιώσιµης επιχείρησης εναλλακτικού τουρισμού που θα ικανοποιεί τις σημερινές ανάγκες των τουριστών και των περιοχών υποδοχής προστατεύοντας και βελτιώνοντας τις προοπτικές για το µέλλον. Είναι σημαντική η ενσωμάτωση και η διαχείριση όλων των πόρων κατά τέτοιο τρόπο ώστε να πληρούνται οι οικονοµικές, κοινωνικές και αισθητικές ανάγκες ενώ παράλληλα να διαφυλάσσονται η πολιτιστική ακεραιότητα, οι ουσιαστικές οικολογικές διαδικασίες, η βιολογική πολυµορφία και τα έµβια συστήµατα. Στη δεύτερη κατεύθυνση εξετάζεται η δυνατότητα για την οικολογική μετακίνηση των πολιτών και τηνδιεξαγωγή αθλητικών δραστηριοτήτων ποδηλασίας πάνω σε ραγές τρένου. Από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα του ποδηλατικού τουρισμού με δρεζίνες είναι πως οι διαδρομές του τρένου είναι μοναδικήςομορφιάς καθώς δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν με αυτοκίνητο. Η χάραξη του δικτύου είναι τέτοια ώστε οι εικόνες που θα αντικρίσουν όσοι ταξιδέψουν στις ράγες με τα ειδικά ποδήλατα να είναι μοναδικές. Ακόμη, θα δουν από κοντά τα ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής κτίρια των σταθμών τα οποία θα μετατραπούν σε σταθμούς ενοικίασης ποδηλάτων σε χώρους εστίασης και σε καταλύματα για όσους θα ήθελαν να περάσουν μερικές ημέρες μακριά από την πόλη. Ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής, στο σχέδιο περιλαμβάνεται η ιδέα αυτές οι δραστηριότητες να συνδυαστούν με πεζοπορία και άλλες δραστηριότητες με στόχο την αύξηση του εναλλακτικού τουρισμού και την ανάπτυξη περιοχών .
Δημοσιευμένο στην έντυπη μορφή του Together Free Press n.24
