Κείμενο: Αμέρισσα Γιαννούλη, Οικονομολόγος, Ακτιβίστρια (amerissa.giannouli@gmail.com)
Φωτογραφίες: Mariusz Michalik
Καθημερινά αντιμετωπίζουμε πολλαπλών μορφών προκλήσεις. Το περιβάλλον μας, η κοινωνία, η φύση, η οικονομία, η πολιτική, ο κόσμος όλος βρίσκεται σε σύγχυση. Προσπαθούμε να προσαρμοστούμε από τη μία, αλλά και να συμμετέχουμε και να αλλάξουμε την καθημερινότητά μας από την άλλη. Θέλουμε να διαμορφώσουμε μια κοινωνία που μας εκφράζει και αναζητάμε διεξόδους από αυτά που λαϊκιστή «τρώμε στη μάπα». Μια από αυτές τις διεξόδους είναι η συναντήσεις μας με άλλους ανθρώπους και η δημιουργία σχεδίων για την επίτευξη κοινών στόχων. Αναζητάμε λύσεις για ένα καλύτερο και βιώσιμο μέλλον για όλους. Τέτοιες λύσεις προσπαθούν να βρουν οι «Δράστες της Μετάβασης» ή όπως λέγεται το ευρωπαΪκό πρόγραμμα στα Αγγλικά «ActorsofTransition».
Πολλοί με ρωτάνε με τι ασχολούμαι αυτόν τον καιρό και τι είναι το Actors of Transition. Κάθε φορά προσπαθώ να τους εξηγήσω ότι λαμβάνω μέρος σε ένα έργο που χρηματοδοτείται από το Erasmus+ και έχει να κάνει με τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη…. μετά-ανάπτυξη. Ας αποκαλέσω καλύτερα αυτόν τον όρο στα αγγλικά «post-growth» που ακούγεται και πιο σέξι.
Αφού αφιερώσω κανένα δεκάλεπτο για να εξηγήσω επαρκώς τι είναι το Erasmus+, τι είναι η βιώσιμη ανάπτυξη και τι είναι το post-growth, καταλήγω στο ότι «είναι ένα πρόγραμμα που μου άλλαξε τη ζωή». Κάπου εκεί χάνω τον ακροατή και επανερχόμαστε σε συζητήσεις για την κατάσταση στην Ελλάδα, το μέλλον το αβέβαιο, τη ζωή και το αν θέλω να φάμε κεφτεδάκια ή μακαρόνια με κιμά.
Σήμερα επιλέγω να ξεκινήσω διαφορετικά την εξήγησή μου και να πω ότι οι Αctors of Transition είναι μια ομάδα υπέροχων ανθρώπων από τη Γερμανία, τη Σερβία, την Ελλάδα, την Ισπανία, τη Μολδαβία, τη Πολωνία, αλλά και την Κίνα! Μια ομάδα με κοινές αξίες και προβληματισμούς, παρόμοια οράματα και όνειρα για ένα καλύτερο μέλλον. Μαζί ξεκινήσαμε ένα δημιουργικό ταξίδι με γνώμονα τη βιώσιμη ανάπτυξη και το post-growth. Το ταξίδι μας αποτελείται από τέσσερα μέρη και βαδίζουμε ήδη στο τρίτο του.
Στο πρώτο μας μέρος ,συναντηθήκαμε και μοιραστήκαμε τις εμπειρίες και τους πόθους μας για κοινωνική αλλαγή στη Γερμανία, συγκεκριμένα στο χωρίο Trebnitz. Μέναμε σε ένα υπέροχο κάστρο (ναι, ναι, κάστρο φίλοι μου!) το οποίο λειτουργεί ως εκπαιδευτικό κέντρο πολιτικών και πολιτιστικών θεμάτων. Η Γερμανία και η Πολωνία έχουν συνάψει διεθνείς συμφωνίες για συνεργασία και προγράμματα ανταλλαγών. Θα ήθελα να σας πω περισσότερα για το όμορφο κάστρο του Trebnitz αλλά δυστυχώς κάθε πληροφορία ήταν στα άπταιστα Γερμανικά και Πολωνικά. Γλώσσες που δεν κατέχω ούτε στο ελάχιστο.
Περάσαμε εκεί μια εβδομάδα συζήτησης, συνεχούς επικοινωνίας, δράσεων και συναντήσεων με φορείς και πρόσωπα της γερμανικής κουλτούρας και πραγματικότητας. Ακόμα, γνωρίσαμε και εμπνευστήκαμε από το εναλλακτικό Βερολίνο, ταξιδέψαμε σε ένα αυτοδιοικούμενο χωριό, το Quetzdölsdorf (σας προκαλώ να το προφέρετε), τρώγοντας και πίνοντας σε ατμόσφαιρα αλληλεγγύης, βλέποντας το ηλιοβασίλεμα.
Μέσα από τις καθημερινές δραστηριότητες και συζητήσεις, αναγνωρίσαμε κοινωνικό-οικονομικές και πολιτικές προκλήσεις στο πολιτισμικό περιβάλλον μας και ανταλλάξαμε ιδέες για το πώς να τις αντιμετωπίσουμε. Όμως πέρα από το ότι κατανοήσαμε τους περιορισμούς της οικονομικής ανάπτυξης και εξοικειωθήκαμε με τις έννοιες της βιωσιμότητας και του post-growth, μάθαμε τους ίδιους μας τους εαυτούς καλύτερα, ξεπερνώντας τα όρια μας.
Μέσα σε μια βδομάδα, ήρθαμε πιο κοντά και αναπτύξαμε σχέσεις εμπιστοσύνης και φιλίας. Σίγουρα σε όλο αυτό βοήθησε και η άφθονη γερμανική μπύρα και οι νύχτες μας δίπλα στη φωτιά! Ήταν θαυμάσιο το πως μέσα σε λίγο χρόνο πιστέψαμε περισσότερο στον εαυτό μας και στις αξίες μας για να συνεχίσουμε στο δεύτερο μέρος του ταξιδιού μας που ήταν η ανάπτυξη ενός δικού μας έργου. Ένα έργο που ο καθένας μας, ατομικά ή μη, ξεκίνησε ήδη να εφαρμόζει στη χώρα του ως το τρίτο μέρος του ταξιδιού μας.
Το δεύτερο μέρος μας βρίσκει στην Πολωνία στο Διεθνές Κέντρο Νεολαίας στο Kreisau. Ένα ιστορικό μέρος, στο οποίο την περίοδο της Ναζιστικής περιόδου, μια ομάδα αντιστασιακών συναντήθηκε εκεί για να σχεδιάσει ένα δημοκρατικό μέλλον για την Ευρώπη. Γύρω στο 1989, με γερμανική και πολωνική πρωτοβουλία αποφασίστηκε ότι νέοι άνθρωποι από όλη την Ευρώπη θα έρχονται και θα συναντιούνται στο κέντρο.
Σ’ αυτό το χώρο λοιπόν, συναντηθήκαμε να δουλέψουμε για την ανάπτυξη του έργου μας. Ανταλλάξαμε απόψεις, μάθαμε για επιτυχημένα έργα και καλές πρακτικές από άτομα της ομάδας και εν τέλη επισκεφτήκαμε το πανέμορφο Wroclaw.
Σε αυτό το μέρος του ταξιδιού μας γίναμε περισσότερο δημιουργικοί, εξερευνήσαμε πιθανούς κινδύνους για το μέλλον του έργου μας, δώσαμε συμβουλές ο ένας στον άλλον και μάθαμε να δείχνουμε αλληλεγγύη σε περιπτώσεις συναισθηματικής φόρτισης. Να ναι καλά το πρωινό τζόκινγκ, η γιόγκα, η μεσημεριανή siesta και η βραδινή σάουνα!
Στο τρίτο μέρος του ταξιδιού δυστυχώς έπρεπε η ομάδα μας, την οποία θεωρώ δεύτερή μου οικογένεια, να χωριστεί και να επιστρέψει ο καθένας μας στη χώρα του. Είμαστε σχεδόν καθημερινά σε επικοινωνία και ανυπομονώ να βρεθούμε ξανά στο τέταρτο μέρος του ταξιδιού μας στη Μολδαβία. Εκεί θα παρουσιάσουμε την πρόοδο του έργου μας και τυχόν μελλοντικές μας δράσεις. Δεν θεωρώ ότι αυτό θα είναι το τέλος του ταξιδιού γιατί πιστεύω ότι είναι η αρχή για μια ουσιαστική σχέση και συνεργασία ανθρώπων που δεν έχουν να χωρίσουν απολύτως τίποτα.
Όταν συστάθηκε η ομάδα, ο στόχος ήταν η προσωπική μας ανάπτυξη, η δραστηριοποίησή μας στην κοινότητα που ζούμε έτσι ώστε να ενδυναμώσουμε τις δημοκρατικές αξίες και να έρθουμε σε επαφή με βιώσιμες εναλλακτικές. Ο στόχος πραγματοποιήθηκε και με το παραπάνω!
Είμαι ειλικρινά πολύ χαρούμενη και τυχερή που έλαβα μέρος σε όλες τις στιγμές προβληματισμού και συνειδητοποίησης, χαράς, διασκέδασης και συγκίνησης. Έμαθα να σκέφτομαι με διαφορετικό τρόπο, καθώς και να μην εγκαταλείπω τα όνειρά μου και τις αξίες μου.
Τώρα θα αναρωτιέστε τελικά τι είναι βιώσιμη ανάπτυξη και τι post-growth. Βιώσιμη ανάπτυξη είναι η ανάπτυξη σε αρμονία με την κοινωνία, τη φύση και της οικονομία. Το post-growth αναφέρεται στο τι μπορούμε να κάνουμε όταν οι πόροι μας είναι περιορισμένοι και εμείς αγωνιζόμαστε για μια πιο δίκαιη, δημοκρατική, αλληλέγγυα κοινωνία και κοινωνική οικονομία. Αυτοί είναι οι Actors of Transition, βιώσιμοι και έτοιμοι να ξεπεράσουν τους περιορισμούς!
Στα ακόμα καλύτερα που έρχονται… Ραντεβού τον Σεπτέμβρη!
