O πρώτος προσωπικός υπολογιστής – ένα, αρχικά, ακριβό μηχάνημα για λίγους, αλλά στην πορεία και μετά από μερικά χρόνια, ένα άκρως προσιτό εργαλείο για όλους, άνδρες, γυναίκες, παιδιά, νέους και ηλικιωμένους.
Ο ZX Spectrum του 1982 θεωρείται μέχρι και σήμερα ως ο «πατέρας» των home computers και των laptop που χρησιμοποιούμε σήμερα – για κάποιους 45άρηδες δε, είναι το πρώτο και ίσως το πιο αγαπημένο τους κομπιούτερ και αυτό που τους «έμπασε» στον κόσμο των υπολογιστών.
Ο εφευρέτης του, ο επινοητικός και φιλομαθής Κλάιβ Σινκλέρ, ο οποίος έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 81 ετών, δεν είναι μόνο αυτός που ουσιαστικά μας «επέβαλλε» τον σημερινό τρόπο ζωής μας (πριν από 40 χρόνια), αλλά πρωτύτερα είχε προχωρήσει σε μια σειρά από εξαιρετικά χρήσιμες (αλλά και λιγότερο χρήσιμες) εφευρέσεις και μηχανήματα.
Ο μικρός «μάγος» των gadgets
Ο Σινκλέρ γεννήθηκε το 1940 στο Ρίτσμοντ του Σάρεϊ και εξ απαλών ονύχων ανέπτυξε το πάθος του για τη δημιουργία συσκευών, εμπνεόμενος από τον «The Inventor», έναν χαρακτήρα στην παιδική σειρά του BBC «Toytown» που προβαλλόταν την δεκαετία του ‘50.
Μέχρι να ενηλικιωθεί, ο πανέξυπνος Σινκλέρ έφτιαξε ένα σύστημα επικοινωνιών για την κρυψώνα του που είχε στο δάσος δίπλα στο σπίτι του και ένα ραδιόφωνο μινιατούρα. Στο γυμνάσιο σχεδίασε ένα κύκλωμα για απλό ραδιόφωνο κι έπειτα ανέθεσε σε έναν ντόπιο τεχνίτη στο Σάρεϊ να φτιάξει DIY kits [τα ειδικά παιχνίδια «Φτιάξ’ το Μόνος σου»] που πωλούνταν μέσω περιοδικών.
Λίγο αφού έκλεισε τα 18 του χρόνια, ο μικρός εφευρέτης έγινε και συγγραφέας και έγραψε μια σειρά από μικρά βιβλία για το πώς μπορεί ο καθένας από εμάς να κατασκευάσει μικρές ηλεκτρικές συσκευές. Και στα 21 του χρόνια, το 1961, έφτιαξε τη δική του εταιρεία, την Sinclair Radionics. Το μέλλον (του) προμηνυόταν λαμπρό.
Οικονομικό κομπιουτεράκι τσέπης
Του πήρε σχεδόν 11 χρόνια, μέχρι το 1972, μέχρι να γίνει γνωστός σε όλη την Βρετανία. Τότε ήταν που σχεδίασε και κυκλοφόρησε ένα κομπιουτεράκι, το Sinclair Executive, το πρώτο κομπιουτεράκι τσέπης που, αν και όχι ιδιαιτέρως πρακτικό ή εξελιγμένο τεχνολογικά, εντούτοις ήταν οικονομικό και μπήκε σε εκατοντάδες χιλιάδες σπίτια ανά την βρετανική επικράτεια. «Ήθελε να κάνει τα πράγματα μικρά και φτηνά, ώστε να έχουν πρόσβαση σε αυτά οι άνθρωποι», δήλωνε προ ετών η κόρη του.
Η εμπορική του επιτυχία συνοδεύτηκε και από έναν ακόμη επίζηλο τίτλο: Το φημισμένο κομπιουτεράκι του κέρδισε το βραβείο σχεδίασης για την χρονιά εκείνη και κατόπιν μάλιστα εκτέθηκε μέχρι και στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΜΟΜΑ) της Νέας Υόρκης.
Στο προσκήνιο όλα πήγαιναν κατ’ ευχήν για τον Σινκλέρ, στο παρασκήνιο, ωστόσο, κάτι αρνητικό «έβραζε»: παντού έρχονταν νέα ότι τα προϊόντα του, όσο πρωτοποριακά και αν ήταν, αποδεικνύονταν αναξιόπιστα και μετά από λίγους μήνες εντατικής χρήσης χαλούσαν ή πάθαιναν βλάβες, με αποτέλεσμα η Sinclair Radionics να αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα και μάλιστα σε μια εποχή που ο όρος crisis management δεν ήταν ακόμη διαδεδομένος. Ήταν, άλλωστε, κάτι που παραδέχτηκε και ο ίδιος ο ιδρυτής της, ο οποίος τόνισε ότι «είμαι εφευρέτης. Δεν είμαι επιχειρηματίας από τη φύση μου. Όμως όλοι οφείλουμε να προσπαθούμε να είμαστε επαγγελματίες στη ζωή μας».
Το βάρος στους προσωπικούς υπολογιστές
Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 η εταιρεία του διαλύθηκε και ο Σινκλέρ μαζί με τον Κρις Κάρι έφτιαξαν από κοινού τη Sinclair Research.
Το 1980, παρουσιάστηκε το ZX80, ένας μικρός υπολογιστής που κόστιζε λιγότερο από 100 λίρες, ενώ ακολούθησε ο ZX81, που μπορούσε να «τρέξει» απλές εφαρμογές, όπως γράψιμο σαν να είσαι σε γραφομηχανή αλλά και μερικά παιχνίδια.
Ο Σινκλέρ το 1982 έκανε το όνειρο της ζωής του πραγματικότητα: Κατασκεύασε και λάνσαρε τον ZX Spectrum, έναν υπολογιστή οικονομικά προσιτό και με έγχρωμη οθόνη που πούλησε πάνω από πέντε εκατομμύρια κομμάτια μόνο στην Μεγάλη Βρετανία. Η επιτυχία του πρώτου προσωπικού υπολογιστή ήταν τόσο μεγάλη, ώστε το 1983 ο ίδιος έλαβε τον τίτλο του ιππότη από την ίδια την πρωθυπουργό, Μάργκαρετ Θάτσερ.
Τότε ήταν που άρχισαν τα διάφορα προβλήματα, με τον σερ Κλάιβ να μην είναι και ο ίδιος άμοιρος ευθυνών. Αποφάσισε να διοχετεύσει όλη του την ενέργεια και τα χρήματά του σε ένα νέο πρότζεκτ, το ηλεκτρικό όχημα Sinclair C5 που τελικά παρουσιάστηκε το 1985.
Και εκεί ήταν που τον πήρε η κάτω βόλτα: Το αυτοκίνητο, όσο πρωτοποριακό και αν ήταν για τότε (δεδομένου του πού βρισκόμαστε σήμερα με τα υβριδικά οχήματα), δεν έπαυε να μην είναι αποκύημα της εποχής του.
Είχε μικρή ταχύτητα, αδυνατούσε να ανεβαίνει έστω και σε χαμηλό υψόμετρο, ενώ δέχθηκε και αρνητικές κριτικές περί μη επαρκούς ασφάλειας του οδηγού του, γεγονός που απογοήτευσε τους αγοραστές και βύθισε τον ίδιο και την εταιρεία του σε οικονομικό τέλμα. Η πίεση της αποτυχίας αυτής είχε επίπτωση και στην προσωπική του ζωή, αφού μετά από είκοσι χρόνια γάμου, ο ίδιος και η σύζυγός του, Αν πήραν διαζύγιο.
Από την δεκαετία του ’90 και μετά, η ζωή του ήταν μια πραγματική καταστροφή, καθώς ποτέ του δεν ορθοπόδησε. Στην ουσία, «έτρωγε από τα έτοιμα» που είχε κερδίσει από τον Spectrum και βασικά, πέθανε φτωχός. Οχι «στην ψάθα» που λέμε, αλλά πάντως φτωχός.
Και παρόλο που σήμερα μνημονεύεται δικαίως ως ο «πατέρας» των personal computers, η κατάληξη έδειξε ότι, όσο σπουδαίος εφευρέτης και αν είσαι, αν δεν είσαι έστω επαρκώς καλός επιχειρηματίας και δεν σκέφτεσαι όλες τις πιθανές αρνητικές παραμέτρους του εγχειρήματός σου, η μοίρα δεν πρόκειται να σου χαριστεί.
Η ζωή του Σινκλέρ ας αποτελέσει παράδειγμα για όλους τους νέους, επίδοξους εφευρέτες.
