Εικόνες της Αποκριάς αυτούσιες!
Σας παραθέτουμε αποσπάσματα από τον τοπικό τύπου τα οποία ανακαλύψαμε στο περιοδικό Καρναβάλι Κοζάνη 1983, σε σύνταξη Π. Μανδραβέλλη, Β. Τσιόκανου.
« Και φέτος η Αποκριά εορτάστηκε με αρκετή ζωηρότητα. Τα καρναβάλια υπήρξαν εφάμιλλα του παρελθόντος, το ίδιο δε και οι αποκριάτικοι χοροί.
Εκείνος από τους χορούς όμως που υπήρξε εξαιρετικά μεγαλοπρεπής ήταν ο δοθείς υπό του Δήμου εις την αίθουσα του Γυμνασίου, όσοι παρευρέθηκαν ομολογούν ότι πράγματι μόνο εις μεγαλοπόλεις μπορεί να ιδή κανείς τέτοιους χορούς, το αποκριάτικο κέφι διήρκεσεν μέχρι την Καθαρά Δευτέρα: στο πάρκο του Αγίου Δημητρίου γλετζέδες και μασκαρεμένοι διασκέδασαν θαυμάσια. Μετά την μεσημβρίαν μάλιστα είχε συναχθή εκεί όλη η Κοζάνη για να απολαύση τα καρναβάλια»
Εφημερίδα ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 15/2/1917
«Μ’ όλη τη μεγαλοπρέπεια άρχισεν από την παρελθούσα Κυριακή και συνεχίζεται μέχρι σήμερα ο εορτασμός των απόκρεω. Στα σπίτια, στα κέντρα, στας λέσχας, στους δρόμους, καρναβάλια. Καρναβάλια μαύρα, καρναβάλια άσπρα, καρναβάλια μουντζουρωμένα. Άλλοι μεμονομένοι, άλλοι παρέες γυρίζουν, τραγουδούν, χορεύουν, γλεντούν, όλοι καρναβάλια.! Τα μανδολίνα σε ημερήσια διάταξη. Το σερπαντέ, τα κομφετί μεγάλη κατανάλωση. Οι δρόμοι καταπλημμυρισμένοι κόσμου. Έκαμαν την εμφάνιση μ΄όλη την επισημότητα Ναύαρχοι… ξηράς με τενεκεδένια παράσημα, πασάδες με λείψανα ξεθωριασμένων στολών του χρόνου της υποδουλώσεως, διπλωμάται, θήλεις με κλακ, ημίψηλα. Σαρλώ της οθόνης, πλύστρες με κόπανους, χωριατοπούλες με γαιτάνια, απάχηδες με δίκοπες και μπουκάλες ρακιού, σατανάδες με κέρατα, νοσοκόμες παλλευκες, γιατροί με τσάντες και υποψήφιοι.. Δήμαρχοι. Τα καφενεία Καραβά, Σταμπούλη, η λέσχη Δημ. Υπαλλήλων, πληρή κάθε βράδυ. Χοροί, πανζουρλισμός. Η αίθουσα του κινηματογράφου στις δόξες της. Εκεί το εντευκτήριο όλων. Στο μεγάλο παρκέ με την πλήρη ορχήστρα χορός μετημφιεσμένων και μη. Εκεί έβλεπε κανείς να στροβιλίζονται στο Φοξ, ο Ναύαρχος με τη νοσοκόμα, ο γιατρός με την κολομπίνα, ο πιερότος με την πλύστρα, ο σατανάς με τον άγγελο, ο διπλωμάτης με τον απάχη, ο πρόξενος που με τα μαύρα έμοιαζε σαν κόρακας με τον πασά….»
Εφημερίδα Βόρειος Ελλάς 17/3/29
Την Κυριακήν και Δευτέραν επεσφραγίσθησαν αι εορταί του καρναβάλου εν τη πόλει μας δια της παρελάσεως την Κυριακής και βραβεύσεως των την Δευτέραν εν τη εξοχή του Αγίου Δημητρίου.
Την Κυριακήν απόγευμα κόσμος πολύ, είχε παραταχθή πέριξ της Κεντρικής οδού ενώ τα καρναβάλια είχον συγκεντρωθή εις την Πλατείαν Λασσάνη. Η επιτροπή αποτελούμενη εκ των κ.κ. Τέρπου Δημάρχου Κ. Τσιτσεκλικη, Δ. Πράασου, Δ. Καραλιβίνου, Σ. Θεοδοσιάδου, Γ. Ζωγράφου, Γ. Ρεπανά, Γ. Στέφου, Κ. Τσιώρα και Δ. Χασάπη, μετά των αρχών της πόλεως κατέλαβον ενωρίς θέσιν προ του Δημαρχείου.
Την 4ην ώραν ακριβώς προ της Επιτροπής και του παρατεταγμένου λαού από της Πλατείας του Λασσάνη μέχρι του Κινηματογράφου, παρήλασαν εν ευθυμία και υπό τους ήχους μουσικών εγχωρίων τα καρναβάλια. Το άρμα του Γ. Σαμ που εσατύριζε την αργούσαν Βουλήν και τους βουλευτάς εν τύπνω και και ονείροις, γαϊδαροι με νύφες και καπέλα, άγριοι (Καϊλαριώται). Φουστανελλάδες (Σιατιστείς), διάφοροι τύποι, μαχαραγιάδες, Σαρλώ, γρηές, βιολτζήδες, συμπεθερικό που πήγαινε να φέρη την νύφη, ρομπότ, γαμήλιος πομπή με τα όργανα, τα δώρα και τα στολισμένα κριάρια κ.α. Την παρέλασην έκλειε ομάς προσκόπων με στολάς μασκέ και επί ποδηλάτων. Γλέντι Κοζανίτικο εξ’ άλλου έγινε τη νύκτα στους Φανούς των συνοικιών ένθα ηκούσθησαν όλα τα παληά σατυρικά τραγούδια. Την Δευτέραν όλος ο κοσμάκης εξήλθεν εις τον Άγιον Δημήτριος ένθα η Επιτροπή ανεκοίνωσεν και τα αποτελέσματα της βραβεύσεως τα οποία είνε τα κατωτέρω!
Εφημερίδα ΒΟΡΕΙΟΣ ΕΛΛΑΣ 5/3/38
Η Κοζάνη ύστερα από τόσα χρόνια ξανάζησε τις μέρες αυτές την παλιά ευτυχισμένη εποχή και όλος ο κόσμος μικροί και μεγάλοι, άνδρες και γυναίκες, πτωχοί και πλούσιοι ερρίχτηκαν στο γλ΄ςντι της τρελλής Αποκριάς. Από της Τετάρτης, ότε η Πανδώρα έδωκε το σύνθημα και ο Δήμος εφωταγώγησε την πόλιν, μέχρι και των πρωινών ωρών της σήμερον παντού, σ’ όλα τα κέντρα στους δρόμους, στα σπίτια και τις γειτονιές δεν έβλεπε και δεν άκουγε κανείς παρά καρναβάλια, γλέντια και αποκρηάτικα τραγούδια. Η εβδομάς αυτή έδωκε την ευκαιρίαν στον περισσότερο κόσμο να ξεχάση κάθε στεναχώρια και σκοτούρα και να ριχθή με τα μούτρα στο γλέντι.
Το πατροπαράδοτον αυτό έθιμοςν, ξανάζησε και πάλιν παρά τας αντιδράσεις με όλην του την μεγαλοπρέπειαν…
Παρήλασαν Καϋ-μποϊδες, πολεμισταί πόντιοι εξ Αγ. Δημητρίου, νυφικές πομπές, καβαλάρηδες ο Μέγας Αλέξανδρος με το δόρυ του, προπαγανδισταί των Φανών των συνοικιών ¨Αλωνίων» και «Κεραμαριού» και πλειστά όσα άλλα μεμονωμένα ωραία καρναβάλια…. Το εσπέρας και από της 9.30 ώρας η αναφερθείσα επιτροπή περιήλθε τους Φανούς τους οποίους επεσκέπτετο αλληλοδιαδόχως πλήθος κόσμου για να ακούση τα πικάντικα αποκριάτικα τραγούδια.
Εκείνοι δε οι «Φανοί» οι οποίοι συνεκέντρωσαν τον περισσότερον κόσμον ήταν των συνοικιών Κεραμαριού και Αλωνιών.
Το γλέντι εσυνεχίσθη εις τα διάφορα κέντρα μέχρι των πρωϊνών ωρών…….
Εφημερίδα ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 8/3/54
…….Δέον να σημειωθή ότι υπό Αμερικανικών συνεργειών εκινηματογραφήθη η παρέλασις και ηχογραφήθησαν τα αποκρηάτικα τραγούδια….
Εφημερίδα ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 8/3/58
……Μηδέ των Γερμανών εξαιρουμένω οι οποίοι εργάζονται εις τα έργα της Πτολεμαϊδος και οι οποίοι καθ’ όλην την εβδομάδα τάφκιαναν γιαλιά-καρφιά!
Το περίεργος δε ήτο ότι οι ίδιοι έμαθαν και τραγουδούσαν τα αποκριάτικα τραγούδια της Κοζάνης καλύτερα από κάθε άλλον ξένον επισκέπτη……
Εφημερίδα ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 23/3/59
….. Δια να καταλάβη κανείς μέχρι ποίου σημείου έφθασε το γλέντι των συμπατριωτών μας αναφέρομεν απλώς ότι ο χαρτοπόλεμος και το κομφετί κατά τόνους κατηναλώθη. Εις τας αίθουσας των χορών ειδική υπηρεσία κάθε τόσο συγκέντρωνε το κομφετί και τις χάρτινες ταινίες ότι άλλης η κυκλοφορία των χορευτών και σερβιτόρων ήτο αδύνατος.
Εφημερίδα ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 23/3/60
Παρά το δριμύ ψύχος και την συνεχή χιονώπτωσιν, αι εορταστικαί των αποκρεώ εκδηλώσεις έσχον επιτυχίαν. Εδεινοπάθησαν φυσικά οι εκτελεσταί, αλλά εξ ίσου και οι συμπολίται μας και επισκέπται, όσοι είαν το θάρρος να παρακουλουθήσουν. Το χιόνι πάντως παρουσίασε μιαν όψιν, ένα ωραίον σκηνικόν, λευκού κομφετί εξ ουρανού πίπτοντος!….
…..Ο αριθμός των αρμάτων υπήρξε ικανοποιητικός η δε ποιότης αυτών αρκετά καλή. Εκτός των θεαματικών αρμάτων υπήρξαν και άρματα με δεικτική σάτυρα ως ο «Γιατρός Μοάρναρντ» και «Η Κοζάνη στην Α’ Εθνική» (παρίστανε μια χελώνα), το οποία άφησαν άριστας εντυπώσεις…..
Εφημερίδα ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 10/3/1968
Όσο κι αν θέλαμε το αντίθετο, δεν μπορούμε να πούμε πως οι φετινές λαογραφικές εκδηλώσεις των Αποκρεώ σημείωσαν την επιτυχίαν των προηγουμένων ετών. Λίγα άρματα, ένας μονάχα φανός, πολύ λιγώτεροι ξένοι, καμμία σχεδόν προβολή, υποτυπώδης οργάνωσις.
Εφημερίδα ΕΘΝΙΚΟΝ ΜΕΛΛΟΝ 27/2/69
Ανεπανάληπτο και ανεξάντλητο το Κοζανίτικο χιούμορ, στο αποκορύφωμα των αποκριάτικών εκδηλώσεων. Παλαιοί και νέοι με μια χιουμοριστική Κοζανίτικη έξαρση, χάρισαν σε χιλιάδες λαού που είχαν κατακλύσει ασφυκτικά τους δρόμους, μια «αλλιώτικη μέρα» μακρυά από τις σκοτούρες της καθημερινότητας.
Θερμά συγχαρητήρια αξίζουν, σ’ όσους μόχθησαν (έστω και την τελευταία στιγμή) για την αναβίωση των εκδηλώσεων, που ξεκίνησαν με πρωτοβουλία του εμπορικού συλλόγου και την πολλαπλή συμπαράσταση του Δήμου. Επειδή θα ήταν άδικο να παραλείψουμε κάποιον από τους συντελεστές των Εκδηλώσεων γι αυτό δεν αναφερόμαστε στις ομάδες ή στον καθένα ξεχωριστά….
Εφημερίδα ΧΡΟΝΟΣ Κοζάνης 16/3/81
