Ο Πεντάλοφος είναι το σημαντικότερο χωριό από τα Μαστοροχώρια της Περιφερειακής Ενότητας Κοζάνης. Βρίσκεται πάνω στο πέρασμα από την δυτική Μακεδονία στην Ήπειρο και αυτή η προνομιακή του θέση βοήθησε το χωριό να αναπτυχθεί στο παρελθόν. Η ανάπτυξη του χωριού στο παρελθόν είναι αποτυπωμένη στην εικόνα του.
Είναι σχεδόν εξ’ ολοκλήρου πετρόχτιστο χωριό: οι κάτοικοί του ήταν ξακουστοί χτίστες, οι οποίοι μάλιστα ανέπτυξαν και δική τους γλώσσα, τα κουδαρίτικα. Λόγω της πανέμορφης και με προσοχή στη λεπτομέρεια αρχιτεκτονικής του, σήμερα έχει ανακηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός.
Στην είσοδο του χωριού βρίσκεται το μνημείο της Γυναίκας της Πίνδου, ενώ η εκκλησία του Αγίου Αχιλλείου αποτελεί το παλαιότερο σωζόμενο κτίσμα στο χωριό (1742).
Η βόλτα στα λιθόστρωτα καλντερίμια ανάμεσα στα παλιά διώροφα και τριώροφα αρχοντικά του χωριού αποτελεί μοναδική εμπειρία.
Το παλιό όνομα του χωριού ήταν Ζουπάνι, ενώ η σύγχρονη ονομασία προήλθε από τους πέντε λόφους που περικλείουν τον οικισμό.
Σε μικρή απόσταση συναντάμε τα επίσης πανέμορφα χωριά Δίλοφο, Δασύλλιο και Καλλονή. Ανάμεσά τους κυλά το ποτάμι της Πραμόριτσας (παραπόταμος του Αλιάκμονα) και οι παραπόταμοί του, σε μια περιοχή που είναι φημισμένη για τα πολλά και όμορφα πετρογέφυρά της όπως για παράδειγμα αυτό της Μόρφης, της Σβόλιανης ή της Μαγέρης κοντά στο χωριό Δασύλλιο.
Ο Πεντάλοφος, εκτός από την ομορφιά του και τους τεχνίτες του, είναι επίσης γνωστός και για τις αφανείς ηρωίδες του πολέμου του 1940. Από αυτό το χωριό, που αποτέλεσε ορμητήριο του ελληνικού στρατού στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ξεκινούσαν φορτωμένες με πυρομαχικά οι γυναίκες της Πίνδου, για να βοηθήσουν στο αλβανικό μέτωπο τους Έλληνες στρατιώτες.
Σε όλες τις εορταστικές εκδηλώσεις στον Πεντάλοφο διαθέτουν μεγάλο ρόλο τα ήθη κι τα έθιμα των παλαιότερων γενεών.
Πότε να επισκεφθείς τον Πεντάλοφο
Πανηγύρι 8 Σεπτεμβρίου
Την ημέρα αυτή γιορτάζει ο Πεντάλοφος. Το πρωί γίνεται η Θεία Λειτουργία για τα γενέθλια της Θεοτόκου. Μετά την Εκκλησία ο Πολιτιστικός Σύλλογος μοιράζει εδέσματα και ακολουθούν χορευτικές εκδηλώσεις από τα χορευτικά τμήματα του Συλλόγου.
Καστανογιορτή
Στα μέσα Οκτώβρη- αρχές Νοέμβρη πραγματοποιείται η καθιερωμένη πλέον Καστανογιορτή με στόχο την εκμετάλλευση και ανάδειξη του κάστανου που είναι από τα τοπικά προϊόντα της περιοχής. Κατά τη διάρκεια της γιορτής μοιράζονται κάστανα σε όλες τις μορφές και τοπικά προϊόντα. Παράλληλα εμφανίζονται χορευτικά τοπικά αλλά και από τις γύρω περιοχές.
Απόκριες
Στις Απόκριες παλαιότερα άναβαν φωτιές από κέδρο σε όλες τις γειτονιές, τα οποία μάζευαν τα παιδιά. Στις μέρες μας γίνεται αναβίωση αυτού του εθίμου με το άναμμα της φωτιάς, η οποία λέγεται “καψαλιά”, στην κεντρική πλατεία.
Καθαρά Δευτέρα
Την ημέρα της Καθαράς Δευτέρας γίνεται αναβίωση του εθίμου με τα αερόστατα. Ομάδες ατόμων κατασκευάζουν αερόστατα με τον παραδοσιακό τρόπο, κάποια από τα οποία έχουν σατιρικό χαρακτήρα, σχολιάζοντας την επικαιρότητα. Παράλληλα προσφέρονται νηστίσιμα εδέσματα καθώς και η παραδοσιακή φασολάδα στην αίθουσα Βούγια από τις γυναίκες του Πολιτιστικού Συλλόγου.
Ετήσιος χορός καλοκαιριού
Κάθε καλοκαίρι την περίοδο του 15αύγουστου πραγματοποιείται στην πλατεία του χωριού, “Λόντζια”, ο ετήσιος παραδοσιακός χορός. Σε αυτόν παίρνουν μέρος όλα τα χορευτικά του Συλλόγου με τη συνοδεία τοπικών ορχηστρών.
Περισσότερες πληροφορίες εδώ
