Χτισμένη στην οροσειρά του Βαρνούντος, κοντά στη Φλώρινα, η Μονή του Αγίου Ευαγγελιστού Μάρκου αποτελεί εδώ και έναν και πλέον αιώνα τόπο συνάντησης των χριστιανών της περιοχής.
Ιδρύθηκε το 1864 από τον Μητροπολίτη Μογλενών Μελέτιο και αποτέλεσε κατά καιρούς καταφύγιο των αγωνιζόμενων Ελλήνων που μάχονταν για την ελευθερία. Κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα, στις εγκαταστάσεις της Μονής φιλοξενήθηκαν οπλαρχηγοί όπως και ο ήρωας Παύλος Μελάς.
Πολλά ήταν τα προβλήματα που αντιμετώπισε το μοναστήρι κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και της Κατοχής, ενώ περιορίστηκε σε μεγάλο βαθμό το έργο του. Επιπλέον, στα χρόνια του Εμφυλίου που ακολούθησε, το ιστορικό αυτό μοναστήρι οδηγήθηκε σε πλήρη μαρασμό, με τις μοναχές να αποχωρούν και τη μονή να καταστρέφεται από βομβαρδισμούς.
Το εκκλησάκι του Αγίου Μάρκου παρέμεινε ωστόσο όρθιο, έτοιμο να υποδεχθεί τους κατοίκους της Φλώρινας, οι οποίοι έσπευδαν για να προσευχηθούν και να ανάψουν ένα κεράκι.
Το μοναστήρι επέστρεψε σε περίοδο ακμής, καθώς πριν από περίπου 30 χρόνια επανιδρύθηκε με πρωτοβουλία του Μητροπολίτη Θεόκλητου, ενώ οι εγκαταστάσεις του αναβαθμίστηκαν. Στο Καθολικό έγιναν σημαντικές εργασίες, ενώ ο περιβάλλον χώρος εναρμονίστηκε πλήρως στο φυσικό κάλλος της περιοχής.
Στην Μονή φιλοξενήθηκε και πάλι γυναικεία αδελφότητα, με τις μοναχές να επιτελούν μέχρι και σήμερα ένα σημαντικό πνευματικό έργο.
