Ο Πατρίκ Μοντιανό, Γάλλος λογοτέχνης με καταγωγή από τη σεφαραδίτικη οικογένεια των Μοντιάνο, εκδίδει το έτος 2014 το μυθιστόρημά του “Για να μη χάνεσαι στη γειτονιά” που πραγματεύεται, όπως και το σύνολο του έργου του, την πάλη με τον χρόνο, την ιστορία, τη μνήμη και τη λήθη. Το ίδιο έτος λαμβάνοντας το βραβείο της Σουηδικής Ακαδημίας, γίνεται κατά σειρά ο δέκατος πέμπτος Γάλλος που βραβεύεται με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Σύμφωνα με τη δήλωση του γραμματέα της Σουηδικής Ακαδημίας, κατά την ημέρα της απονομής, ο Μοντιανό βραβεύεται “για την τέχνη της μνήμης με την οποία περιέγραψε τα πλέον ασύλληπτα ανθρώπινα πεπρωμένα”.
Από που έρχεται όμως αυτό το πανύψηλο όμορφο αγόρι, με το αφηρημένα θλιμμένο βλέμμα που το 1967 σε ηλικία είκοσι ενός ετών γράφει το πρώτο του μυθιστόρημα με τον διφορούμενο τίτλο “ La place de l’etoile” – Η πλατεία του αστεριού, το εκδίδει την επόμενη χρονιά και τιμάται τον ίδιο χρόνο με το βραβείο Ροζέ Νιμιέ και αργότερα με το Φενεόν. Απαντά ο ίδιος το 2004 με τη συγγραφή του βιβλίου του “Ένα Πεντιγκρί” που αποτελεί αποστασιοποιημένο , αυστηρό αυτοβιογραφικό κείμενο των πρώτων είκοσι χρόνων της ζωής του: “ Γεννήθηκα στις 30 Ιουλίου 1945 , στη Μπουλόν -Μπιγιανκούρ , στην οδό Μαργκερίτ 11 , γιος ενός εβραίου και μιας Φλαμανδής που γνωρίστηκαν στο Παρίσι, τον καιρό της Κατοχής. Γράφω Εβραίος, παρόλο που αγνοώ τι σήμαινε πραγματικά η λέξη για τον πατέρα μου, όμως εκείνη την εποχή το έγραφαν στις ταυτότητες. Σε περιόδους μεγάλης αναταραχής συμβαίνουν συχνά αναπάντεχες συναντήσεις κι αυτός είναι ο λόγος που δεν αισθάνθηκα ποτέ νόμιμος γιος , πόσο μάλλον κληρονόμος” .
Μετά την πάροδο των χρόνων που περιγράφονται στο “΄Ενα πεντιγκρί” και με το κλίμα που διαφαίνεται στην επιλογική παράγραφο του βιβλίου.. “ Εκείνο το βράδυ, αισθάνθηκα ανάλαφρος για πρώτη φορά στη ζωή μου. Η απειλή που κρεμόταν πάνω μου όλα αυτά τα χρόνια, που με κρατούσε σε διαρκή αγωνία, διαλύθηκε μέσα στον αέρα του Παρισιού. Άνοιξα πανιά πριν βυθιστεί το σαρακοφαγωμένο σκαρί. Ήταν καιρός, ο Μοντιανό ξεκινά τη λογοτεχνική συγγραφή με τη στήριξη του δασκάλου του και συγγραφέα Ρεϊμόν Κενώ και ολοκληρώνει στο 21ο έτος της ηλικίας του το πρωτόλειο “ La place de l’etoile” , με πρωταγωνιστή έναν Εβραίο συνεργάτη των Γερμανών κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής στη Γαλλία. Το βιβλίο εκδίδεται την επόμενη χρονιά, το 1968, του απονέμεται το βραβείο Roger Nimier, σε μια πολυτελή τελετή στο φημισμένο ξενοδοχείο Meurice του Παρισιού, εν μέσω των εξεγέρσεων του Μάη του ‘68 . Το γεγονός περιγράφεται εκπληκτικά στο βιβλίο -ντοκουμέντο της Πολίν Ντρεφύς “Γεύμα στα οδοφράγματα” όπου μας δίνεται η περιγραφή του νεαρού τιμώμενου: “ Aυτός ο πανύψηλος μελαχρινός νεαρός, που μοιάζει με σαστισμένη γαζέλα, πρέπει να είναι ο βραβευμένος συγγραφέας που όλοι περιμένουν. Με δυο λόγια, τον είχαν ενημερώσει για το παρουσιαστικό του προσκεκλημένου τους, πολύ νέος, πολύ αδύνατος, μελαχρινός, με μακρύ μαλλί μέχρι τους ώμους. Μάλλον ντροπαλός. Σίγουρα φτωχός. Στον επίλογο του βιβλίου μέσω της μυθιστορηματικής πλοκής γίνεται αναφορά στο ιστορικό μέρος του αριστουργηματικού βιβλίου του Πατρίκ Μοντιανό “ Ντόρα Μπρούντερ”.
Με την ιστορία ζωής της Ντόρας Μπρούντερ, ο Μοντιανό ήρθε σε επαφή μέσω μιας αγγελίας αναζήτησης που διάβασε τυχαία το 1989 ..”Σε μια παλιά εφημερίδα, την Παρί Σουάρ με ημερομηνία 31 Δεκεμβρίου 1941, έτυχε να σταθώ σε μια στήλη της τρίτης σελίδας “ Από χτες μέχρι σήμερα” . Στο κάτω μέρος της διάβασα “ ΠΑΡΙΣΙ , Αναζητείται νεαρή κοπέλα με το όνομα Ντόρα Μπρούντερ , 15 ετών , 1,55 ύψος, πρόσωπο ωοειδές , μάτια γκριζοπράσινα , σπορ παλτό γκρι, πουλόβερ μπορντό, φούστα και καπέλο μπλέ σκούρο, αθλητικά παπούτσια καφετιά. Στείλτε οποιαδήποτε πληροφορία στον κ. και στην κ. Μπρούντερ, λεωφόρος Ορνανό 41, Παρίσι”. Με κίνητρο την αγγελία αυτή αποφασίζει να αναζητήσει, μέσα από αρχεία και δημόσια έγγραφα, την ιστορία και την κατάληξη της νεαρής εβραίας που χάνεται μια νύχτα του Δεκέμβρη του ‘41 στο κατεχόμενο από τους Ναζί, Παρίσι, για να καταλήξει σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης όπου χάνονται τα ίχνη της δια παντός . Ο Μοντιανό αποφασίζοντας να τη σώσει από τη λήθη και την άγνοια, τα καταφέρνει περίφημα δια μέσου του συγγράμματος του που προσέδωσε τεράστια φήμη στο γεγονός και στάθηκε λόγος και αφορμή να δοθεί το όνομα “Ντόρα Μπρούντερ” , στο δρόμο του Παρισιού, όπου η νεαρή διέμενε προσωρινά με τους γονείς της και από όπου χάθηκαν τα ίχνη της .
Με την τύχη ενός άλλου νεαρού ατόμου κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής στη Γαλλία ασχολείται και το έργο του “Λακόμπ Λυσιέν”, που γράφτηκε ως σενάριο για την ομότιτλη ταινία του Λουί Μαλ, σε συνεργασία μαζί του και είναι η ιστορία ενός έφηβου αγροτόπαιδου που στη διάρκεια της κατοχής, θέλοντας να βιώσει την περιπέτεια και αδυνατώντας μέσα στην απειρία του να διακρίνει την έννοια της ηθικότητας, βρίσκεται εμπλεκόμενος σε αντιφατικές καταστάσεις που τον ωθούν στα όρια σύγκρουσης του καλού με το κακό. Στο τελευταίο μεταφρασμένο στα ελληνικά έργο του “Ναρκωμένες αναμνήσεις” που γράφτηκε το 2017, μετά τη λήψη του βραβείου Νόμπελ, ο Μοντιανό επιστρέφει στο πάγιο θέμα της λογοτεχνικής του ενασχόλησης, στην αναζήτηση της μνήμης και στην εμπλοκή των ιστορικών γεγονότων στις προσωπικές ιστορίες ζωής των απλών καθημερινών ανθρώπων που βιώνουν την ύπαρξη τους παγιδευμένη μέσα στη ροή της ιστορίας.
Υ.Γ . Δεκαπέντε βιβλία του Πατρίκ Μοντιανό έχουν μεταφραστεί και κυκλοφορήσει στα ελληνικά από το 1987 έως και το 2018. Η χαμένη γειτονιά, Οδός σκοτεινών μαγαζιών, Άνθη ερειπίων, Το άρωμα της Υβόννης, Κυριακές του Αυγούστου, Στο cafe της χαμένης νιότης,΄Ηταν όλοι τους τόσο καλά παιδιά, Ντόρα Μπρούντερ, Η βίλα της θλίψης , Νυχτερινό ατύχημα, Η μικρή Μπιζού, Για να μη χάνεσαι στη γειτονιά, Λακόμπ Λυσιέν, Ένα πεντιγκρί, Ναρκωμένες αναμνήσεις. Αναμένεται από τον εκδοτικό οίκο Πόλις, η έκδοση του πρώτου μυθιστορήματος του La place de l’etoile -Η πλατεία του Αστεριού.
