Απόσπασμα από το βιβλίο “Οι χιονοστιβάδες του Σιλς-Μαρία”. Γεωλογία του Φρίντριχ Νίτσε
Εκδόσεις ΘΥΡΑΘΕΝ / Μετάφραση: Μαρία Θεοχάρη
Τα πάντα είναι προκαθαρισμένα: η ελεύθερη βούληση δεν υπάρχει
Η άρνηση της ελεύθερης βούλησης αποτελεί, μαζί με τον αθεϊσμό, τη βούληση για δύναμη και μονισμό, κεφαλαιώδες σημείο του νιτσεϊκού φιλοσοφικού συστήματος. Όπως θα δούμε, ούτε οι Στωικοί πίστευαν σ’ αυτό το μύθευμα, που κατασκευάστηκε από τους χριστιανούς για να αιτιολογήσουν το δόγμα τους. Στον χριστιανισμό, ελευθερία , ενοχή, ευθύνη, κολασιμότητα, είναι αλληλένδετες για να αιτιολογήσουν μια ηθική του αμαρτήματος και μια πολιτική της καταστολής του. Η Γένεσις είναι το γενεαλογικό βιβλίο αυτής της μεταφυσικής: στον Κήπο της Εδέμ, ο άνδρας και η γυναίκα, γράφει, δημιουργήθηκαν ελεύθεροι.
Ο Θεός απλά ζητά, και δεν είναι και λίγο αφού είναι το παν, από τον Αδάμ και την Εύα να μη γευτούν τον καρπό από το δέντρο της γνώσης: με άλλα λόγια τους ζητά να μην επιδιώξουν να μάθουν, δηλαδή να παραμείνουν αδαείς – και αυτό για να παραμείνουν ευτυχισμένοι. Πρόκειται για ένα εγκώμιο στη βλακεία που σε κάνει χαρούμενο και μια κριτική στην ευφυΐα που σε κάνει σοφό. Τι είναι λοιπόν μια ελευθερία όταν κάποιος δεν μπορεί να κάνει πλήρη και ελεύθερη χρήση της, αν όχι δουλεία; Αν οι άνθρωποι δημιουργήθηκαν ελεύθεροι αλλά δεν είναι δυνατή η ελεύθερη χρήση της ελευθερίας τους εναντίον του Θεού, εφόσον αυτή είναι καταδικαστέα, κολάσιμη, αυτό πάει να πει πως δεν υπήρχε ελευθερία! Στη χριστιανική μυθοπλασία, ο Θεός απαιτεί την υπακοή και απαγορεύει τη γνώση – αυτό είναι το νόημα της παραβολής της Γενέσεως.
Αντίθετα, όταν ο άνθρωπος δείχνει όχι ανυπακοή αλλά ότι ξέρει πως να υπάρχει και τι να κάνει χωρίς Θεό, τότε ο Θεός θυμώνει, εκδικείται, τιμωρεί. Αν ο άνθρωπος γευτεί τον καρπό από το δέντρο της γνώσης, τότε του αξίζει η τιμωρία. Είναι κάτι που έχει ξεκαθαριστεί από τις απαρχές κιόλας της ανθρωπότητας.
Μισέλ Όνφρε: Γεννήθηκε το 1959 στο Αρζαντάν της Νορμανδίας από αγροτική οικογένεια και ήρθε σε άμεση επαφή με τον χώρο των ιδεών στην εφηβεία του, όταν σε μια υπαίθρια αγορά της μικρής πόλης αγόρασε κάποια μεταχειρισμένα βιβλία των Νίτσε, Μαρξ και Φρόυντ. Σπούδασε φιλοσοφία.
Επιλογή αποσπάσματος Λίλα Κύρου
