Ο Ιταλός συγγραφέας Μάριο Ντεσιάτι τιμήθηκε το 2022 με το σπουδαιότερο λογοτεχνικό βραβείο της Ιταλίας, το Premio Strega, για το μυθιστόρημά του «Ασυμβίβαστοι», ήρθε στη χώρα μας με αφορμή την ελληνική του έκδοση από τον «Κλειδάριθμο».
Ποιοι είναι οι πραγματικά «Ασυμβίβαστοι»; Ο συγγραφέας δημιούργησε μια δική του λέξη για να τους περιγράψει: «spartiati». «Ετσι αποκαλώ όσους η κοινωνία θεωρεί διαφορετικούς, αντικομφορμιστές, ίσως και τυχοδιώκτες. Στα μέρη μου στη Νότια Ιταλία, βάζουν και τους ανύπανδρους σε αυτή την κατηγορία ή τους απάτριδες. Για μένα είναι οι ασυμβίβαστοι, οι απελευθερωμένοι, που δεν νοιάζονται αν τους λένε διαφορετικούς, τυχοδιώκτες, απερίσκεπτους κι εγώ δεν ξέρω τι άλλο. Που δεν θέλουν να φέρουν πάνω τους ετικέτες» μας λέει.
«Ασυμβίβαστοι» είναι και ο τίτλος του τελευταίου του βιβλίου, που τιμήθηκε το 2022 με το σπουδαιότερο λογοτεχνικό βραβείο της Ιταλίας, το Premio Strega. Το μυθιστόρημα μόλις κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Κλειδάριθμος (σε μετάφραση Δήμητρας Δότση), ο νεαρός συγγραφέας (ο Μάριο είναι πολύ νέος) ήρθε στην Ελλάδα και μας τα είπε εξίσου απελευθερωμένα και «ασυμβίβαστα».
«Είμαι κι εγώ ένας απ’ αυτούς. Τους… άλλους. Που δεν ξέρουμε πού να τους κατατάξουμε. Είμαι ένα άτομο πέραν των συμβατικών στερεοτυπικών κατηγοριοποιήσεων. Βασικά, τα σιχαίνομαι όλα τούτα ενώ λατρεύω την απερισκεψία – θεωρώ πως είναι μια βαθιά πολιτική και ριζοσπαστική θέση. Αυτό είναι για μένα οι “spartiati”: οι ασυμβίβαστα απερίσκεπτοι (αν το λέω καλά στα ελληνικά, καθώς δεν ήξερα ούτε τη λέξη “ασυμβίβαστοι” και χάρηκα πολύ που την επέλεξε η μεταφράστρια, καθώς ήταν ακριβώς αυτό που ήθελα να δώσω ως έννοια). Παλαιότερα, όλοι αυτοί ήταν οι απόκληροι της κοινωνίας. Μιλάμε για μια τεράστια κατηγορία που δεν είχε πάντα ταξικά κριτήρια: οι γκέι, οι περίεργοι, οι τρελοί του χωριού, οι πλάνητες. Ακόμα και το να είσαι απλά νέος μπορεί να σε έβαζε σε αυτές τις κατηγορίες. Κάποτε το λέγαμε “χάσμα των γενεών”. Με την πρόοδο της επιστήμης και την παγκοσμιοποίηση, αυτό το χάσμα πλέον έχει αμβλυνθεί μεν, μετασχηματιστεί δε: ίσως δυσκολότερα πλέον ένας μεγαλύτερος σε ηλικία στραβοκοιτάζει έναν νεότερο άντρα που φοράει πολύχρωμα ρούχα, ωστόσο δεν ξέρουμε πώς θα συμπεριφερθεί αν είναι ο δάσκαλος των παιδιών του ας πούμε».
Ολη αυτή την παγκοσμιοποιημένη κοινότητα την περιγράφει με σύγχρονο και ταυτόχρονα βαθιά προσωπικό τρόπο ο Ντεσιάτι στο μυθιστόρημά του: «Οπως και ο ήρωάς μου, έτσι κι εγώ δεν είμαι το “κλασικό” πρότυπο άνδρα με το οποίο μεγάλωσα στη Μαρτίνα Φράνκα, μια μικρή πόλη της Νότιας Ιταλίας. Πηγαίνω ακόμη συχνά εκεί, αν και κυρίως μένω στη Ρώμη και στο Βερολίνο. Τώρα θα πάω στην Ινδία. Πλέον, έχω την πολυτέλεια, εξαιτίας της επιτυχίας των βιβλίων μου, να ταξιδεύω για να γράφω. Πάλι καλά…» μας λέει και γελάει.
Τρομερά προσηνής ο Μάριο Ντεσιάτι, νιώθει πολύ οικεία με τους Ελληνες, «ίσως επειδή είμαι από τη Ν. Ιταλία» μας λέει. «Καμία σχέση δεν έχει ο Βορράς με τον Νότο στη χώρα μου. Είναι ταξική η διαφορά, ως αποτέλεσμα πολιτικών αποφάσεων χρόνων. Αυτό όμως που με ανησυχεί είναι πως ακόμη και στον Νότο της Ιταλίας οι ακραία δεξιές και συντηρητικές θέσεις όλο και αυξάνονται. Οταν ο κόσμος έχει μόνο τα απαραίτητα για να ζήσει, αλλά θέλει κι άλλα (αυτά βλέπει, αυτά θέλει!) και δεν μπορεί να τα έχει κι όταν παράλληλα υπάρχει ένας διαρκής φόβος για τους μετανάστες, που θα έρθουν να μας κάνουν κακό, τότε δεν θέλει και πολύ να γίνεις συντηρητικός!».
«Το μυθιστόρημα φέρει βιωματικά στοιχεία. Τους ήρωές μου δεν τους χωράει ο τόπος, κι ας μην έφυγαν ποτέ από αυτόν. Εγώ βέβαια έφυγα. Αλλά στην Ιταλία, σπάνια συμβαίνει κάτι τέτοιο – είναι πολύ δύσκολο αν δεν έχεις τα οικονομικά μέσα. Ασε που στη χώρα μου, αν είσαι γύρω στα 40, θεωρείσαι μεσήλικας: πρέπει ήδη να έχεις πετύχει επαγγελματικά, να έχεις παντρευτεί, να έχεις παιδιά. Αν δεν συμβαίνει αυτό, τότε έχεις… τολμήσει! Τολμάω σημαίνει σπάω την κυρίαρχη σκέψη. Δεν με νοιάζει αν αυτό θα γίνει με επιτυχία. Δεν με νοιάζει καν πόσο θα διαρκέσει αυτή η επιτυχία. Με νοιάζει να συμβεί! Οι μορφές κυριαρχίας είναι πολλές αλλά έχουν πάντα το ίδιο αποτέλεσμα: την ατομική και κοινωνική πίεση.
Ωστόσο ο καθένας μας μπορεί να κολυμπήσει κόντρα σε αυτό το κύμα. Με ρίσκο βέβαια: το τίμημα είναι συνήθως ότι μένεις μόνος. Το θέμα, βέβαια, δεν είναι να αντέχει ο καθένας μόνος του τη μοναξιά του. Το θέμα είναι να τη μεταστοιχειώσουμε σε τέχνη ή, ακόμα καλύτερα, σε επικοινωνία. Στα μέρη μου, η λέξη “άνθρωπος” ταυτιζόταν με τη λέξη “χριστιανός” – καταλαβαίνεις για τι καταπίεση μιλάμε; Θέλουν να μιλήσουμε με αυτήν τη “διάλεκτο”; Ας μιλήσουμε: ο Χριστός είπε “αγάπα τον πλησίον σου”. Δεν όρισε το φύλο, το χρώμα, τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή τις πολιτικές επιλογές αυτού του πλησίον. Οπότε, ας μη μας τα πρήζουν πια! Ζήτω οι απερίσκεπτοι!».
Πηγή: efsyn.gr/ Νόρα Ράλλη
