Η τοξική θετικότητα είναι η θετική σκέψη στα χειρότερα της.
Σημεία κλειδιά:
- Η τάση «good vibes only» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μετατρέπεται σε τοξική θετικότητα.
- Η ώθηση σε μονο θετικά “vibes” μπορεί να κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται ανεπαρκείς, ντροπιασμένοι και απομονωμένοι.
Κουραστήκατε με τα «θετικά vibes μόνο» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης; Υπάρχει πάντα αξία σε μια θετική προοπτική, αλλά όταν είναι «αποκλειστική», γίνεται τοξική. Τοξική θετικότητα είναι η άρνηση ή η ελαχιστοποίηση των αρνητικών συναισθημάτων και η αντιμετώπιση της στενοχώριας με κοινοτοπίες και ψευδείς διαβεβαιώσεις παρά με ενσυναίσθηση.
Μην μπερδεύετε την τοξική θετικότητα ως θετική ψυχολογία ή με θετική νοοτροπία. Τοξική θετικότητα είναι η λανθασμένη πεποίθηση ότι η «θετική σκέψη» πρέπει να εφαρμόζεται σε όλες τις εμπειρίες πόνου, ταλαιπωρίας ή δυσκολιών.
Η “καλή πρόθεση” είναι συχνά μια δυσλειτουργική προσέγγιση για τα συναισθημάτα που μπορεί να κάνει τα πράγματα χειρότερα. Η τοξική θετικότητα μπορεί να προκαλέσει αισθήματα αποσύνδεσης και αποξένωσης από εκείνους τους «θετικούς» ανθρώπους που σας δίνουν συμβουλές, επειδή σε περίπτωσεις υποδηλώνει ότι αυτό που νιώθετε είναι «λάθος» και πρέπει να κατασταλεί.
Όπως είπε ο Carl Jung, «αυτό στο οποίο αντιστέκεσαι όχι μόνο επιμένει, αλλά μεγαλώνει σε μέγεθος».
Τα αρνητικά συναισθήματα είναι μέρος της θετικής ψυχολογίας
Η θετική ψυχολογία δεν αρνείται τα αρνητικά συναισθήματα. Είναι μέρος της ζωής. Η θετική ψυχολογία αποκαλείται μερικές φορές η επιστήμη της ευτυχίας, αλλά είναι κάτι πολύ περισσότερο από αυτό. Είναι η επιστημονική μελέτη του τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι και οι κοινότητες αναπτύσσονται και ευδοκιμούν.
Περιλαμβάνει τη μελέτη των θετικών συναισθημάτων, αλλά προϋποθέτει ότι οι άνθρωποι θέλουν ουσιαστικές και ικανοποιητικές ζωές και διερευνά τους τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι μπορούν να επιτύχουν αυτούς τους στόχους—συμπεριλαμβανομένης της αντιμετώπισης των δύσκολων και άβολων πραγμάτων στη ζωή.
Εξετάζει πώς οι άνθρωποι αναπτύσσουν και χτίζουν ανθεκτικότητα, συναισθηματική ρύθμιση, ευημερία και αίσθηση σκοπού.
Η θετική ψυχολογία περιλαμβάνει την εξέταση των τρόπων με τους οποίους μπορούμε να ενισχύσουμε τα δυνατά μας σημεία, να χτίσουμε αξίες και να καλλιεργήσουμε την ικανότητα να χειριζόμαστε προκλήσεις.
Το να νιώθεις καλά είναι υπέροχο, η θετική ψυχολογία δεν αφορά όμως μόνο το «να νιώθεις καλά».
Η θεωρία του αυτοκαθορισμού (SDT) είναι μια θεωρία του ανθρώπινου κινήτρου και της προσωπικότητας. Αν και προτάθηκε πριν από την εμφάνιση της θετικής ψυχολογίας ως πεδίο, είναι ένα ιδανικό παράδειγμα της θεωρίας στο πεδίο της θετικής ψυχολογίας (Sheldon & Ryan, 2011). Το SDT είναι ένα συνεκτικό και εμπειρικά υποστηριζόμενο πλαίσιο για την κατανόηση της βέλτιστης λειτουργίας.
Η SDT προτείνει ότι οι άνθρωποι παρακινούνται να εκπληρώσουν τρεις έμφυτες ανάγκες: την αυτονομία, την ικανότητα και την κοινωνική σύνδεση, οι οποίες είναι κρίσιμες για την επίτευξη της βέλτιστης ανάπτυξης και λειτουργίας.
Η τοξική θετικότητα υπονομεύει και τις τρεις ανάγκες. Η άρνηση των αρνητικών συναισθημάτων ενός ατόμου ακυρώνει την εμπειρία του, υπονομεύει την αυτονομία και την ικανότητα του και το απομακρύνει από την κοινωνική υποστήριξη.
Οι θετικοί αφορισμοί και οι επιβεβαιώσεις μπορεί να είναι χρήσιμοι για να ξεπεραστούν οι αρνητικές σκέψεις και οι προσωπικές αμφιβολίες. Η ευγνωμοσύνη και η εκτίμηση μπορούν να αυξήσουν τα θετικά σας συναισθήματα αλλά η καταστολή κάθε αρνητικότητας – είτε σε συναισθήματα είτε σε πληροφορίες – δεν οδηγεί σε θετικά αποτελέσματα.
Υπάρχουν φορές που η άρνηση μπορεί να είναι μια προστατευτική ικανότητα αντιμετώπισης για να δώσει σε κάποιον την ευκαιρία να αποδεχθεί τις δύσκολες συνθήκες, αλλά όχι ως μια σταθερά. Η άρνηση αναγνώρισης των αρνητικών συναισθημάτων ή των δυσκολιών εμποδίζει τους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν τη θλίψη, την απώλεια, την απογοήτευση, το άγχος και την αβεβαιότητα, τα οποία, με τη σειρά τους, μπορούν να βλάψουν την ψυχική και σωματική υγεία αυξάνοντας το άγχος και την κατάθλιψη.
Η τοξική θετικότητα είναι μια τεχνητή πρόσοψη.
Ενόψει μιας πανδημίας, της συνεχιζόμενης πολιτικής διχόνοιας, του πολέμου και τη φρίκη ενός πυροβολισμού σε σχολείο, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η ώθηση των «θετικών vibes» προκαλεί αντίθετα αποτελέσματα.
Τα θετικά συναισθήματα μας επηρεάζουν σωματικά και ψυχικά με τρόπους που όχι μόνο βελτιώνουν τη διάθεση, αλλά υποστηρίζουν την καλύτερη σωματική υγεία.
Η άρνηση των αρνητικών συναισθημάτων έχει το αντίθετο αποτέλεσμα. Το να αποκρίνεσαι με μια γενικά θετική στάση σε όλα μπορεί να είναι πολύ παθητικό-επιθετικό. Όχι μόνο ακυρώνει τη βιωμένη εμπειρία ενός άλλου ατόμου, αλλά επίσης δημιουργεί πίεση για συμμόρφωση με έναν ανέφικτο και ανθυγιεινό στόχο.
Η τοξική θετικότητα μπορεί να κάνει χειρότερη μια δυσάρεστη εμπειρία. Αντί να λάβουν υποστήριξη οι άνθρωποι νιώθουν ενοχές και ντροπή που δεν είναι πιο «θετικοί» και νιώθουν ακόμα πιο ανίσχυροι, αφού δεν μπορούν να αλλάξουν το πώς νιώθουν.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης—ιδιαίτερα το Instagram—ενισχύουν την επιθυμία να παρουσιάσει κανείς τον καλύτερο εαυτό του. Είναι σαν να ντύνεσαι για ένα πάρτι 24 ώρες το 24ωρο.
Προτού αφήσετε οποιονδήποτε από τους Influencers της θετικότητας να σας κάνει να νιώσετε άσχημα, θυμηθείτε ότι συχνά έχουν οικονομικές ατζέντες όπως χορηγίες και πωλήσεις προϊόντων.
TikTok: Μια αχτίδα ελπίδας ή μια από τα ίδια;
Μερικές πρόσφατες μελέτες που για το το TikTok διαπίστωσαν ότι τρεις στους τέσσερις χρήστες του TikTok ένιωσαν ότι θα μπορούσαν να είναι περισσότερο ο εαυτός τους στο TikTok (Flamingo Group 2020; Nielsen, 2021).
Σχεδόν το 90 τοις εκατό των χρηστών TikTok που ρωτήθηκαν είπαν ότι αφιέρωσαν χρόνο για να διαβάσουν σχόλια σε βίντεο, γεγονός που μπορεί να εξηγήσει γιατί το 60 τοις εκατό από αυτούς ανέφεραν ότι αισθάνονται μια αίσθηση κοινότητας ενώ βρίσκονταν στην εφαρμογή. Η δημιουργία περιεχομένου, η λήψη σχολίων και η αίσθηση ότι ανήκουν σε μια κοινότητα ελέγχει τα πλαίσια SDT για αυτονομία, ικανότητα και κοινωνική σύνδεση.
Το κλειδί μπορεί να είναι η αυθεντικότητα, η οποία εξομαλύνει την έκφραση τόσο των θετικών όσο και των αρνητικών συναισθημάτων και εμπειριών.
*psychologytoday.com
