Ποια είναι τα ψυχικά εφόδια που θα μας βοηθήσουν να επιβιώσουμε σε δύσκολες καταστάσεις; Ένα βιβλίο μάς μυεί στη φιλοσοφία του Κιντσούγκι και μας παρουσιάζει τον πεντάλογο της ψυχικής ανθεκτικότητας, στον οποίο συμφωνούν εκπρόσωποι της ανατολικής φιλοσοφίας και ειδικοί της δυτικής σκέψης.
Πολλά έχουν γραφτεί κατά καιρούς ως συμβουλές σχετικά με τα εφόδια που πρέπει να έχει κάποιος, ώστε να αντέχει ψυχικά σε δύσκολους καιρούς. Αυτά τα εφόδια συνιστούν την ψυχική ανθεκτικότητα. Οι ειδικοί, αλλά και οι φιλοσοφικές σχολές τις περισσότερες φορές δεν δίνουν μια ομόφωνη απάντηση σε ερωτήματα όπως τι σημαίνει ψυχική αντοχή, ή ποια είναι τα χαρακτηριστικά ενός πραγματικά ανθεκτικού ψυχισμού.
Οι δυτικοί, περισσότερο ορθολογιστές, μιλούν για αυτοβελτίωση και συναισθηματική νοημοσύνη. Αγαπούν να παρουσιάζουν τα όσα «πρέπει» να «έχει» κανείς σε κουτάκια, σε αριθμημένα βήματα. Η ανατολική φιλοσοφία μιλάει με εικόνες, με σύμβολα, και εκφράζει την πίστη της στη ροή των πραγμάτων και στην αρμονική ένταξή μας σε αυτή.
Υπάρχουν συνταγές για την ψυχική ανθεκτικότητα;
Σε θεωρητικό επίπεδο, μικρή σημασία θα είχαν όλα αυτά, αν δεν ερχόταν μια πραγματικά δύσκολη συγκυρία στη ζωή μας να ταρακουνήσει τον τρόπο που σκεφτόμαστε και ζούμε. Επειδή όμως αυτή πάντα έρχεται, παραμένει ισχυρή η ανθρώπινη ανάγκη για μια αποτελεσματική στάση ζωής, που να μας βγάζει νικητές στα δύσκολα.
Υπάρχουν άραγε συνταγές επιτυχίας; Ενδεχομένως όχι. Ίσως ο κάθε άνθρωπος να βρίσκει τη δική του στον δρόμο. Πλην όμως, αν θέλουμε να εντοπίσουμε μία, έστω και σε θεωρητικό επίπεδο, αυτή θα ήταν η «συνταγή» που προτείνει η Andrea Lohndorf στο βιβλίο της «Κιντσούγκι. Η ομορφιά της ατέλειας».
Η συγγραφέας, που ασχολείται με την Ανατολική Φιλοσοφία και την Ψυχολογία, επιχειρεί στο βιβλίο αυτό να συνθέσει ένα πραγματικό σετ ψυχικής επιβίωσης. Έναν βασικό εξοπλισμό από εργαλεία ψυχικής αντοχής, που ναι μεν βασίζονται στην ιαπωνική κοσμοθεωρία, είναι όμως εξίσου αποδεκτά και από τη δυτικότροπη σκέψη. Πρόκειται για ωφέλιμες πνευματικές διδασκαλίες, που έχουν δοκιμαστεί στο πέρασμα του χρόνου. Η αποτελεσματικότητά τους έχει εν μέρει αποδειχτεί και από επιστημονικές έρευνες.
Τι είναι το Κιντσούγκι;
Όσα προτείνει η συγγραφέας από τη φιλοσοφία του Κιντσούγκι είναι προσωπική της επιλογή, αλλά στην πλειονότητά τους συστήνονται και από τους δυτικούς ψυχολόγους. Με την κυριολεκτική του έννοια, το Κιντσούγκι είναι μια καλλιτεχνική μέθοδος επισκευής κεραμικών αντικειμένων. Σημαίνει «χρυσή ένωση» ή «χρυσή επιδιόρθωση». Είναι κάτι ριζωμένο στο πνεύμα της ιαπωνικής κοσμοθεωρίας και έχει να μας διδάξει πολλά για την ομορφιά της ατέλειας.
Ένα από τα πιο ουσιαστικά πράγματα που μας μαθαίνει είναι η αποδοχή. Το να μην ενδίδουμε στην αντίσταση που προκύπτει αυθόρμητα μέσα μας σε καιρούς κρίσης, αλλά να αποδεχόμαστε την κατάσταση, πιστεύοντας στα θετικά που έχει να μας προσφέρει.
Τα 5 εργαλεία που οδηγούν στην ψυχική ανθεκτικότητα
Ποια είναι τα απαραίτητα «εργαλεία» ψυχικής αντοχής; Τι θα πρέπει να έχει καθένας μας στις προσωπικές του αποσκευές για να αντέξει στα δύσκολα, να επουλώσει τα τραύματά του και να εξελιχθεί;
1. Αποδοχή και αυτοσυμπόνια
Η αποδοχή είναι το ακριβώς αντίθετο του «γιατί σε μένα». Σημαίνει να παύεις να αντιστέκεσαι ψυχικά σε ό,τι συμβαίνει και να κάνεις μέσα σου χώρο για κάτι θετικό. Με την αυτοσυμπόνια μαθαίνουμε να φροντίζουμε αληθινά τον εαυτό μας. Να μην τον επικρίνουμε. Η αποδοχή και η αυτοσυμπόνια μάς χαρίζουν συναισθηματική σταθερότητα.
2. Ενσυνείδηση, σιωπή και απλότητα
Η ενσυνείδηση είναι η προθυμία να αποδεχτούμε όσα μας συμβαίνουν. Η κατάκτησή της μοιάζει με άσκηση διαλογισμού: όταν έρχονται σκέψεις, αισθήσεις ή συναισθήματα, τα αφήνουμε να μας προσπεράσουν. Με αυτή την εξάσκηση, μπορούμε να την επιτύχουμε σταδιακά. Η σιωπή μάς γαληνεύει. Η απλότητα βάζει σε τάξη το πνεύμα μας. Μας προσφέρει διαύγεια να πάρουμε σημαντικές αποφάσεις.
3. Προσωπικό νόημα ζωής
Στην ιαπωνική φιλοσοφία ονομάζεται Ικιγκάι και σηματοδοτεί τον λόγο που αξίζει να ζούμε. Μην σκεφτείτε κάποιο μεγαλεπήβολο όραμα. Ικιγκάι είναι το προσωπικό μας πάθος, η ενασχόληση που αγαπάμε, που μας κάνει να ξεχνιόμαστε και μας δημιουργεί μια αίσθηση ροής. Θα μπορούσε να είναι η κηπουρική, το εργόχειρο, το παιχνίδι με μικρά παιδιά, αλλά και το ίδιο μας το επάγγελμα.
4. Ενεργητικότητα
Στις περιόδους που η σκληρή πραγματικότητα μάς παραλύει, καλό είναι να θέτουμε μικρούς, κλιμακωτούς στόχους, που μπορεί να αφορούν απλά, καθημερινά πράγματα. Το να σηκωνόμαστε το πρωί, να τρώμε τακτικά, να κάνουμε τις δουλειές του σπιτιού είναι πράγματα πολύ χρήσιμα. Ξεκινήστε με το μικρότερο βήμα που μπορείτε να κάνετε, έστω κι αν είναι απλώς να περπατήσετε μέσα στο σπίτι. Φροντίστε όμως να το κάνετε καθημερινά.
Ακόμη και το ελάχιστο βήμα θέτει το πνεύμα σε κίνηση. «Δεν έχει σημασία πόσο αργά προχωράς. Αρκεί να μη σταματάς», έλεγε ο Κομφούκιος. Όταν τα βήματά μας είναι μικρά, δεν ενεργοποιούνται και οι πιθανές αντιστάσεις του φόβου.
5. Σύνδεση και συνύπαρξη με τους άλλους
Ο καλύτερος τρόπος να εξοπλιστούμε για τους καιρούς κρίσης είναι να έχουμε χτίσει εγκαίρως έναν στενό κύκλο από δικούς μας ανθρώπους. Εξίσου σημαντικό εφόδιο για τον ψυχισμό είναι η προσφορά. Όσο περισσότερο υποστηρίζουμε τους άλλους, τόσο μεγαλύτερη αίσθηση ικανοποίησης χαρίζουμε στον εαυτό μας. Το αίσθημα του ανήκειν σε μια κοινότητα, το να νιώθουμε «όλοι μαζί» απέναντι σε κάτι, είναι εν τέλει σπουδαίο. Έχει παρατηρηθεί πως η αίσθηση του ανήκειν είναι τόσο έντονη ανάμεσα στους ανθρώπους που βιώνουν από κοινού μια καταστροφή, ώστε μετά την καταστροφή φτάνουν να την αναπολούν.
ow.gr
