O πολυπράγμων Σπύρος Mιχαλούλης απαντά σε ζητήματα που αφορούν τον επαγγελματικό προσανατολισμό και σε ερωτήματα που προβληματίζουν τους σημερινούς νέους και όχι μόνο. Είναι απόφοιτος του τμήματος Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, κάτοχος ΜSc από το Ε.Κ.Π.Α. Τον Σεπτέμβριο του 2004 ίδρυσε την Orientum – Σύμβουλοι Σταδιοδρομίας, μαζί με τον Νίκο Παυλάκο. Εδώ και δέκα χρόνια, συγγράφει μαζί με την ερευνητική ομάδα της Orientum, το βιβλίο “ΠΑΜΕ.. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ”, που εκδίδεται κάθε χρόνο. Επιπρόσθετα, πραγματοποιεί σειρά ομιλιών σε μαθητές και γονείς κάθε χρόνο, σε όλα τα μέρη της Ελλάδας, για θέματα εκπαίδευσης, επιλογής σπουδών και αγοράς εργασίας. Είναι μέλος του Συλλόγου Ελλήνων Συμβούλων Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Σ.Ε.Σ.Ε.Π.), μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Συμβουλευτικής και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΛ.Ε.ΣΥ.Π.) και μέλος του Board of Advisor της AIESEC στην Ελλάδα.
———————————————————————————————-
Με αφορμή την τελευταία σας παρουσίαση στο TEDX, συγκράτησα τον επίλογό σας. «Διαλέξτε κάτι που κάνει την καρδιά σας να χτυπά γρηγορότερα» και «να γίνετε τόσο καλοί, ώστε να μην μπορούν να σας αγνοήσουν» Steve Martin. Είναι αυτά που μπορούν να κάνουν έναν άνθρωπο επαγγελματικά επιτυχημένο και κατ’ επέκταση ευτυχισμένο;
Όταν μπει κάποιος στην αγορά εργασίας το 33% της καθημερινότητας του θα το περάσει δουλεύοντας. Βλέπουμε πολλούς ανθρώπους γύρω μας που δεν αγαπούν αυτό που κάνουν και έτσι σηκώνονται κάθε πρωί δυστυχισμένοι για να πάνε στη δουλειά τους. Αντίθετα, υπάρχουν και κάποιοι τυχεροί, οι οποίοι είτε γιατί έκαναν σωστές επιλογές είτε γιατί τους βοήθησε η εποχή, κάνουν κάτι που τους γεμίζει. Και όταν κάποιος κάνει κάτι που τον ενδιαφέρει, αρχίζει να δίνει ενέργεια σε αυτό και με έναν “μαγικό” τρόπο γίνεται όλο και καλύτερος.
Ως σύμβουλος επαγγελματικού προσανατολισμού και όχι μόνο τι θα απαντούσατε στην ερώτηση την οποία υποθέτω σας υποβάλουν πάντα οι μαθητές-νέοι. Ποια επαγγέλματα είναι περιζήτητα και επικερδή στην αγορά εργασίας;
Πολλές φορές κάνουμε το λάθος να ζητάμε από παιδιά 17 χρονών να επιλέξουν το επάγγελμα τους . Ένα παιδί στα 17 δεν μπορεί να επιλέξει επάγγελμα , μπορεί να επιλέξει μόνο ΣΠΟΥΔΕΣ. Πλέον, ζούμε σε μια αγορά εργασίας που αλλάζει συνεχώς. Για παράδειγμα, όταν κάποιος σπουδάζει Νομική δεν σημαίνει ότι θα γίνει και δικηγόρος. Υπάρχουν τόσες επαγγελματικές διέξοδοι που προσφέρονται στους αποφοίτους των Νομικών Σχολών, που είναι αδύνατο κάποιος σε αυτή την οι ηλικία να τις γνωρίζει ( δείτε και τη σχετική εικόνα). Στην εταιρία μας, την Orientum Σύμβουλοι Σταδιοδρομίας (www.orientum.gr) χρησιμοποιούμε μια φράση: “Ο κατάλληλος άνθρωπος στις κατάλληλες σπουδές”. Έχουν υπάρξει παιδιά που κάναμε μαζί τους επαγγελματικό προσανατολισμό και βρήκαμε ότι θα τους ταίριαζε μια σχολή που δεν ήταν και τόσο γνωστή. Όμως, όταν επέλεξαν να σπουδάσουν σε αυτή τη σχολή είδαμε ότι προχώρησαν και έκαναν εκπληκτικά πράγματα. Παρόλα αυτά, στην Ελληνική αγορά εργασίας θα μπορούσαμε να πούμε ότι υπάρχουν τομείς, οι οποίοι σήμερα φαίνεται να δίνουν πολλές εναλλακτικές στην αγορά εργασίας όπως, ο Τουρισμός, η Ναυτιλία, η Γεωπονία, η Πληροφορική, τα Χρηματοοικονομικά, η Ενέργεια, τα Παραϊατρικά επαγγέλματα (π.χ. εργοθεραπεία).
Με ποια κριτήρια κατά τη γνώμη σας, οι μαθητές δηλώνουν τις σχολές τους εν έτη 2017; Τι σας μαρτυρά η εμπειρία σας; Παρατηρείτε κάποια αλλαγή σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια; Εάν όντως την παρατηρείτε, πως την εξηγείτε;
Τα παιδιά και οι γονείς βλέπουν τη δυσκολία στην αγορά εργασίας και ψάχνουν σχολές οι οποίες θα προσφέρουν δουλειά. Παλαιότερα, οι οικογένειες έψαχναν σχολές που προσφέρανε θέσεις στον δημόσιο τομέα (π.χ. οι σχολές των παιδαγωγικών) ενώ δεν τις απασχολούσε τόσο το μέρος που θα σπουδάσει το παιδί. Τα τελευταία χρόνια λόγω της οικονομικής κρίσης τα πράγματα έχουν αλλάξει: το δημόσιο πλέον δεν δίνει θέσεις ενώ αρχίζουν να μπαίνουν και άλλα κριτήρια όπως, η πόλη που θα σπουδάσει το παιδί, το συνολικό κόστος των σπουδών, τα επαγγελματικά δικαιώματα που δίνουν οι σχολές, καθώς επίσης και οι εναλλακτικές που προσφέρονται. Όπως λέμε συχνά: το πρόβλημα τα προηγούμενα χρόνια ήταν τι βγαίνει κάποιος από κάθε μια σχολή, τώρα το πρόβλημα είναι το τι άλλο βγαίνει κάποιος από κάθε μια σχολή.
Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα κατηγορείται για τις απαρχαιωμένες υποδομές του, ο χώρος του σχολείου δυστυχώς, δεν καταφέρνει να ενημερώσει ενδελεχώς τους υποψηφίους για τις σχολές ΑΕΙ και ΤΕΙ, για το πρόγραμμα των μαθημάτων τους, για τα ακαδημαϊκά και επαγγελματικά δικαιώματα, για τον αντίκτυπο του πτυχίου της κάθε σχολής. Η άγνοια είναι αυτή που προκαλεί φόβο και οδηγεί σε λανθασμένη επιλογή;
Εάν κάποιο παιδί φύγει από τον τόπο διαμονής του για να σπουδάσει, η οικογένεια του θα ξοδέψει για 4 χρόνια περίπου 30 με 35 χιλιάδες ευρώ. Παρά το γεγονός ότι αυτό το ποσό είναι τεράστιο για τη σημερινή εποχή, υπάρχουν παιδιά και γονείς που επιλέγουν σχολές χωρίς να ξέρουν τα επαγγελματικά τους δικαιώματα και τις δυνατότητες που έχουν στην αγορά εργασίας. Ο κόσμος δεν γνωρίζει για παράδειγμα ότι τα ΤΕΙ Τουριστικών Επιχειρήσεων σου δίνουν τη δυνατότητα να ανοίξεις λογιστικό γραφείο ή ότι όλοι οι μαθητές της Γ λυκείου έχουν τη δυνατότητα να κάνουνε 2 μηχανογραφικά δελτία: ένα για τις σχολές της Ελλάδος και ένα για τα Δημόσια Πανεπιστήμια της Κύπρου.
Πως μπορούν οι μαθητές – νέοι να επιλέξουν το επάγγελμα που τους ταιριάζει, αποβάλλοντας το στερεοτυπικό μοντέλο επιλογής; Πως μπορούν να αποσπάσουν τις απαραίτητες πληροφορίες; Που μπορούν να απευθυνθούν;
Τα ενδιαφέροντα ενός παιδιού αρχίζουν να διαμορφώνονται στα μισά περίπου της Α’ λυκείου. Η Α’ λυκείου στην πραγματικότητα αποτελεί μια μεταβατική τάξη, όπου στο τέλος της ακαδημαϊκής χρονιάς, οι μαθητές καλούνται να επιλέξουν ομάδα προσανατολισμού. Την περίοδο αυτή, ο μαθητής αφενός έχει αποχωρήσει από το περιβάλλον του γυμνασίου κι έχει έρθει σε επαφή με τη νοοτροπία και τα μαθήματα του λυκείου, αφετέρου δεν έχει επιλέξει ακόμα κατεύθυνση οπότε έχει χρόνο να διερευνήσει τα ενδιαφέροντά του και να κάνει τη σωστή επιλογή. Φυσικά υπάρχουν και περιπτώσεις μαθητών που είναι σίγουροι για την κατεύθυνση που θέλουν να επιλέξουν, δεν μπορούν όμως να κατασταλάξουν στα τμήματα και τα επιστημονικά πεδία τα οποία τους ταιριάζουν περισσότερο. Οπότε, εκεί αποκτά νόημα να αναζητήσουν τις επιλογές τους και τα παιδιά της Β’ και Γ’ λυκείου. Τα παιδιά και οι γονείς είναι σημαντικό να απευθύνονται σε συμβούλους επαγγελματικού προσανατολισμού: Υπάρχουν διάφοροι δημόσιοι φορείς ( όπως τα ΚΕ.ΣΥ.Π) αλλά και ιδιωτικοί φορείς. Στον δικό μας οργανισμό την Orientum,τα ενδιαφέροντα ενός παιδιού μπορούμε να τα ανακαλύψουμε με τη χρήση ψυχομετρικών εργαλείων. Τα ψυχομετρικά εργαλεία στην πραγματικότητα είναι τεστ αυτο-αξιολόγησης, που βοηθούν τόσο το σύμβουλο όσο και τον αξιολογούμενο να ανακαλύψει τις κλίσεις, τα ενδιαφέροντα, τις ατομικές δεξιότητες και την προσωπικότητα του. Μέσω αυτής της καταγραφής των ατομικών ενδιαφερόντων, ο κάθε μαθητής ξεκινά να αντιλαμβάνεται τον εαυτό του κι από εκεί και έπειτα με την κατάλληλη καθοδήγηση ιεραρχεί τους στόχους του.
Η επιλογή του επαγγέλματος είναι ζωτικής σημασίας, αφού συμπληρώνει την προσωπικότητας μας, τον χαρακτήρα μας, εάν είναι λανθασμένη θα συνιστούσατε αλλαγή πλεύσης; Εσείς κάποτε την τολμήσατε και σας βγήκε σε καλό….
Φυσικά και θα πρέπει να τολμήσουμε. Η αγαπημένη μου παροιμία είναι «Όσο μακριά και εάν έχεις πάει σε έναν λάθος δρόμο, πρέπει να γυρίσεις πίσω»…
