Κείμενο: Κατερίνα Παπαστεργίου
Επισκεφτήκαμε το «Θεαγένειο» Νοσοκομείο, ένα από τέσσερα ειδικά αντικαρκινικά νοσοκομεία της χώρας που μετρά τρεις και πλέον αιώνες συνεχούς προσφοράς στη Θεσσαλονίκη. Γνωρίσαμε από κοντά την Κοινωνική Υπηρεσία του Νοσοκομείου και ενημερωθήκαμε τόσο για τον ρόλο της όσο και για την εξειδικευμένη βοήθεια που παρέχει στους ασθενείς και στις οικογένειες τους.
Κάνοντας μια σύντομη ιστορική αναδρομή, το Θεαγένειο υπήρξε «το Νοσοκομείο της Ελληνικής Ορθοδόξου Κοινότητας», που ονομάστηκε «ΧΑΡΙΣΕΙΟ» προς τιμήν του ευεργέτη του Θεαγένους Χαρίση, ο οποίος το 1863 άφησε με διαθήκη το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του στην Ελληνική Κοινότητα για το Νοσοκομείο.
Σήμερα, το Θεαγένειο καλύπτει ιατρικές ανάγκες των κατοίκων της Μακεδονίας, της Θράκης και της Θεσσαλίας και εκτός από το νοσοκομείο περιλαμβάνει το Κέντρο Προληπτικού Ελέγχου «Γεώργιος Γεννηματάς» καθώς επίσης λειτουργεί και την Κινητή Μονάδα που διεξάγει προληπτικό γυναικολογικό έλεγχο στη Μακεδονία, τη Θράκη και τη Θεσσαλία.
Το Θεαγένειο αναπτύσσεται συνεχώς ανανεώνοντας την υποδομή του όσον αφορά τον ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό του, έχοντας ως κύριο στόχο την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών. Διαθέτει επιστημονικό προσωπικό υψηλοτάτου επιπέδου δίνοντας έμφαση και στην εκπαίδευση των αυριανών ιατρών. Φιλοδοξεί να είναι ένα από τα κορυφαία νοσοκομεία στην παροχή υπηρεσιών υγείας.
Αφού συναντήσαμε την ομάδα των κοινωνικών λειτουργών, ρωτήσαμε όλα όσα μας ανησυχούν και μας προβληματίζουν, για τον τρόπο που χειρίζεται η ομάδα την κάθε περίπτωση του ασθενούς ξεχωριστά, πως διαχειρίζεται ο καρκίνος μαζί με την οικογένεια σε συνεργασία με τους ειδικούς και πόση μεγάλη σημασία έχει η ψυχή, η δύναμη και η επιμονή στην αντιμετώπιση του.
Ποιος είναι ο ρόλος των κοινωνικών λειτουργών στο αντικαρκινικό νοσοκομείο; Παίρνει άλλη υπόσταση εδώ;
Ο ρόλος του Κοινωνικού Λειτουργού σε ένα Νοσοκομείο και ιδιαίτερα σε ένα αντικαρκινικό Νοσοκομείο είναι πολυδιάστατος.
Ο Κοινωνικός Λειτουργός στο νοσοκομείο στηρίζει συναισθηματικά τους ασθενείς αλλά και τους συγγενείς για να μπορέσουν να αποδεχτούν την νέα κατάσταση στη οποία βρίσκονται βοηθώντας τους να εκφράσουν τα συναισθήματα, τους φόβους και τις αγωνίες τους.
Ενημερώνει τους ασθενείς για θέματα που αφορούν σε ασφάλειες, συντάξεις, επιδόματα και λοιπές παροχές των ασφαλιστικών ταμείων με ταυτόχρονη βοήθεια – αν χρειάζεται- για την συγκέντρωση των απαιτούμενων δικαιολογητικών.
Οι ανασφάλιστοι ασθενείς ενημερώνονται για τη δωρεάν νοσηλεία τους και τις παροχές που δικαιούνται.
Βοήθεια στους ασθενείς κατά την επιστροφή στο σπίτι τους για να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες διαμονής. Εισαγωγή σε δομές φιλοξενίας αν αδυνατεί το οικογενειακό περιβάλλον να τον φροντίσει ή αν ο ασθενής δεν έχει οικογενειακό περιβάλλον .
Ενημέρωση ασθενών και συνόδων για την λειτουργία του ξενώνα φιλοξενίας και περίθαλψης Καρκινοπαθών που στεγάζεται στην Πυλαία και λειτουργεί με την ευθύνη του Θεαγενείου και μπορεί να φιλοξενήσει ασθενείς που υποβάλλονται σε θεραπείες αλλά και τους συνοδούς τους. Επίσης, η Κοινωνική Υπηρεσία έχει αναλάβει τη λειτουργία ξενώνα του Θεαγενείου στον οποίο μπορούν να φιλοξενηθούν μόνο συνοδοί των ασθενών.
Βοήθεια των συνοδών σε αλλά πρακτικά θέματα π.χ. κατάθεση δικαιολογητικών που αφορούν στο ασθενή, παραπομπή σε άλλες υπηρεσίες.
Ποια είναι η διαδικασία που ακολουθείται από την στιγμή που ο ασθενής εισάγεται στο νοσοκομείο και ξεκινά την θεραπεία του;
Ο ασθενής εισάγεται στο Νοσοκομείο είτε για να χειρουργηθεί είτε για να υποβληθεί σε θεραπείες, χημειοθεραπείες ή ακτινοβολίες. Στην Κοινωνική Υπηρεσία απευθύνεται είτε ο ασθενής αυτοβούλως είτε μετά από παραπομπή από το προσωπικό, το γιατρό, τη νοσηλεύτρια, κ.α. Αν ο ασθενής μπορεί και θέλει επισκέπτεται το γραφείο, ή διαφορετικά τον επισκεπτόμαστε στο θάλαμo νοσηλείας. Οι συναντήσεις είναι συνήθως περισσότερες από μια και εξαρτώνται πάντα από τις ανάγκες του. Επίσης, εκτός από τους ασθενείς στο γραφείο μας απευθύνονται οι συγγενείς τους, οι οποίοι έχουν πολύ μεγάλη ανάγκη όχι μόνο για στήριξη αλλά και για βοήθεια σε πρακτικά θέματα που προκύπτουν από την ασθένεια.
Η ομάδα των κοινωνικών λειτουργών παρέχει ψυχολογική υποστήριξη τόσο στους ασθενείς όσο και στις οικογένειες τους. Πόσο εύκολη είναι η ανάληψη της κάθε περίπτωσης ξεχωριστά;
Οι ασθενείς και οι συνοδοί που απευθύνονται στην Κοινωνική Υπηρεσία εξυπηρετούνται άμεσα από τους Κοινωνικούς Λειτουργούς. Οι επισκέψεις στους θαλάμους των ασθενών είναι καθημερινές με σκοπό να εκφράσουν τις ανάγκες, τις δυσκολίες και τους προβληματισμούς τους. Ο κάθε ασθενής είναι ξεχωριστή – μοναδική προσωπικότητα και σαν τέτοια αντιμετωπίζεται.
Όταν υπάρχει ανάγκη για περαιτέρω διερεύνηση ή πιο εξειδικευμένη παρέμβαση, συστήνεται η παραπομπή τους στους ειδικούς επαγγελματίες ψυχικής υγείας, όπως στον ψυχίατρο ή στην ψυχολόγο του νοσοκομείου. Έτσι ώστε ο καθένας συμβάλει με την δική οπτική, στο να διαχειριστεί τόσο ο ασθενής όσο και ο συνοδός του με το καλύτερο δυνατό τρόπο την νέα κατάσταση.
Είναι επαρκής η επιστημονική ομάδα για να καλύψει τις ανάγκες όλων των ασθενών;
Όλοι οι ασθενείς που ζητάνε ψυχολογική και συναισθηματική υποστήριξη και απευθύνονται στους ειδικούς ψυχικής υγείας εξυπηρετούνται άμεσα. Στο γραφείο της Κοινωνικής Εργασίας υπάρχει πάντα Κοινωνικός Λειτουργός για να υποδεχτεί τους ασθενείς και τους συγγενείς που προσέρχονται. Υπάρχει άμεση ανταπόκριση στις παραπομπές από το προσωπικό του Νοσοκομείου και αφορούν τόσο εσωτερικούς όσο και εξωτερικούς ασθενείς μας .
Με την αύξηση του προσωπικού θα μπορούσαν να διευρυνθούν και ίσως να διαφοροποιηθούν οι δραστηριότητες του τμήματος μας εντός του νοσοκομείου όσων αφορά στην συχνότερη παρουσία στο πλευρό των ασθενών. Επίσης, και στην εκπόνηση άλλων προγραμμάτων που θα αφορούσε στην ενημέρωση και στην συναισθηματική τους αποφόρτιση ασθενών και συνοδών.
Ανάμεσα στις αρμοδιότητες σας υπόκειται και η διαμεσολάβηση με δημοσίους φορείς για την διευθέτηση διαφόρων ζητημάτων που αφορούν στους ασθενείς;
Αρχικά μέσα στο Νοσοκομείο συνεργαζόμαστε με όλο το ιατρικό , νοσηλευτικό και λοιπό προσωπικό για την καλύτερη εξυπηρέτηση των ασθενών, καθώς επίσης και με το γραφείο προστασίας δικαιωμάτων ληπτών υπηρεσιών υγείας στο όποιο μπορούν να απευθύνονται οι ασθενείς για να ενημερώνονται για τα δικαιώματα τους κατά την παραμονή τους στο Νοσοκομείο.
Στις αρμοδιότητες μας είναι επίσης και η διαμεσολάβηση σε άλλους δημόσιους φορείς για να επιλυθούν ζητήματα των ασθενών π.χ. το ΙΚΑ για την παράταση της ασφαλιστικής κάλυψης κάποιου ασθενή, τα Κέντρα Πιστοποίησης αναπηρίας για να εξεταστεί ο ασθενής και να πάρει ποσοστό αναπηρίας που θα το χρησιμοποιήσει για τη έκδοση σύνταξης ή για λοιπές παροχές. Επίσης, μπορεί να γίνει παραπομπή του ασθενή σε άλλη υπηρεσία π.χ. «Βοήθεια στο σπίτι» για να τον εξυπηρετεί όταν επιστρέφει στο σπίτι του. Εκτός από δημόσιους φορείς υπάρχει συνεργασία με ιδιωτικούς φορείς και ΜΚΟ προκειμένου να ενταχθούν στα προγράμματα τους.
Περιγράψτε μας μια τυπική μέρα της καθημερινότητάς σας. Πως καταφέρνετε να αποφορτιστείτε στο τέλος αυτής;
Μια τυπική μέρα στο γραφείο Κοινωνικής Εργασίας του Νοσοκομείου περιλαμβάνει συναντήσεις με ασθενείς που συνήθως δεν είναι με εισαγωγή στο Νοσοκομείο, οι οποίοι έρχονται για θεραπείες και ταυτόχρονα απευθύνονται στην Κοινωνική Υπηρεσία για να συζητήσουν θέματα που τους απασχολούν, να ενημερωθούν για τα δικαιώματα τους, για παροχές ταμείων και να ζητήσουν βοήθεια για να την τακτοποίηση και διεκπεραίωση διοικητικών διαδικασιών. Επισκέψεις στους θαλάμους των ασθενών που χρειάζονται βοήθεια από Κοινωνική Λειτουργό ή έχουν ανάγκη απλά μιας παρουσίας. Συνεργασία με φορείς για την καλύτερη εξυπηρέτηση των ασθενών. Τηλεφωνικές επικοινωνίες με άλλες υπηρεσίες για παραπομπές ασθενών. Αναζήτηση και συνεργασία με συνοδούς για την εξυπηρέτηση των ασθενών τους.
Η καθημερινή αποφόρτιση δεν είναι πάντα εύκολη. Με τα χρόνια εμπειρίας όμως αναπτύσσουμε τεχνικές για να μπορούμε να το ελέγχουμε. Η θετική εξέλιξη της πορείας ενός ασθενή ή το «ευχαριστώ» του για τη βοήθεια που δέχτηκε αποτελεί ηθική ικανοποίηση για τον Κοινωνικό Λειτουργό.
Λόγω της δουλειάς σας καθημερινά αντικρίζετε τον καρκίνο, αλήθεια μπορεί κανείς να συνηθίσει την μορφή του, την ύπαρξη του;
Η λέξη καρκίνος περικλείει πολλές προκαταλήψεις και έντονη συναισθηματική φόρτιση. Δεν πρέπει να μας τρομάζει αυτή η λέξη. Πρέπει να δούμε τον καρκίνο σαν μια ασθένεια που έχει δύσκολη αντιμετώπιση. Όλοι οι ασθενείς αντιμετωπίζουν δυναμικά τον καρκίνο τους και αναπτύσσουν ο καθένας το δικό του τρόπο διαχείρισης. Πολλές φορές ακούμε από ασθενείς που αναρωτιούνται, που βρίσκουν τόση δύναμη και αντιμετωπίζουν όλες τις δυσκολίες της ασθένειας.
Τις περισσότερες φορές δεν είναι μόνο ο καρκίνος αλλά και όλα τα άλλα προβλήματα που τον συνοδεύουν και συνεχίζουν να μας ευαισθητοποιούν. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις ασθενών, άσχετα από την εμπειρία μας, που μας αγγίζουν περισσότερο. Π.χ. μοναχικοί ασθενείς που χειρουργούνται και νοσηλεύονται χωρίς να έχουν κανένα συνοδό.
Έχετε καταφέρει να γίνετε σημαντικό κομμάτι της ζωής των ανθρώπων που παλεύουν την νόσο. Πως νιώθετε γι’ αυτό;
Το Θεαγένειο έχει γίνει κομμάτι της ζωής των ογκολογικών ασθενών. Οι επισκέψεις του ασθενή είναι πολύ συχνές. Όλο το προσωπικό του Νοσοκομείου προσπαθεί να βοηθήσει τους ασθενείς να αντιμετωπίσουν την δύσκολη κατάσταση που βιώνουν και να βγουν από αυτή όσο γίνεται πιο αλώβητοι. Βρίσκονται κοντά τους στις δύσκολες στιγμές τους και προσπαθούν να μειώσουν τον πόνο τους.
Σαν Κοινωνικοί Λειτουργοί αν καταφέρουμε να βοηθήσουμε τους ασθενείς να αντιμετωπίσουν μέρος των δυσκολιών που προκύπτουν στη ζωή τους και που σχετίζονται και επιβαρύνονται από τη ασθένεια αυτό αποτελεί για μας πολύ μεγάλη ικανοποίηση.
Οι Κοινωνικοί Λειτουργοί
Βάγια Καραμήτρου Προϊσταμένη
Τμημ. Κοιν. Εργασίας
Γλυκερία Κουρνιώτη
Κοιν. Λειτουργός
