Ένα προϊόν που αναζητά τη θέση του στην αγορά
Ο αγροδιατροφικός τομέας της Ελλάδας παρουσιάζει σχετικά χαμηλή ανταγωνιστικότητα που οφείλεται στο υψηλό κόστος παραγωγής και διάθεσης των προϊόντων, τη χαμηλή, εν γένει, προστιθέμενη αξία στο προϊόν σε ποιότητα, συσκευασία, τυποποίηση και στην αδυναμία προώθησής του στις ξένες αγορές. Η μεταποίηση και εμπορία των αγροτικών προϊόντων είναι δράσεις οι οποίες προσδίδουν αυξημένη προστιθέμενη αξία στα αγροτικά προϊόντα.
Ο μεταποιητικός τομέας των αγροτικών προϊόντων στην Ελλάδα αποτελεί έναν από τους πιο δυναμικούς κλάδους της Ελληνικής οικονομίας. Παρόλα αυτά εμφανίζει μια έντονη διαφοροποίηση σε ότι αφορά τον αριθμό και το μέγεθος παραγωγής μεταξύ των μεγάλων και των μικρών επιχειρήσεων. Ένας συγκριτικά πολύ μικρός αριθμός επιχειρήσεων συγκεντρώνει ένα μεγάλο ποσοστό της παραγωγής και του μεριδίου της αγοράς. Αντίθετα, ένας πολύ μεγάλος αριθμός μικρών επιχειρήσεων παράγει το υπόλοιπο μικρό μέρος των μεταποιημένων γεωργικών προϊόντων στις αγροτικές περιοχές της χώρας. Οι επιχειρήσεις αυτές αν και υστερούν σε τεχνολογικό επίπεδο και επίπεδο καινοτομίας και νέων προϊόντων, συμβάλλουν σημαντικά στην απασχόληση στις αγροτικές περιοχές, στη διατήρηση των παραδοσιακών τροφίμων καθώς επίσης και στην ποικιλία διατροφής.
Όταν το design δίνει τη λύση
Ως βασικό στοιχείο διαφοροποίησης πλέον των προϊόντων, η συσκευασία, αποτελεί το μόνο μέσο που έρχεται σε άμεση επαφή με τον καταναλωτή και τον επηρεάζει συνεχώς. Διαμορφώνει την εικόνα του προϊόντος για τον υποψήφιο αγοραστή καθώς προβάλλει στοιχεία υποχρεωτικά από τη νομοθεσία αλλά και άλλα στοιχεία που τοποθετούν το προϊόν στην αγορά. Συνεπώς, μπορεί να αποτελεί και η ίδια το συγκριτικό πλεονέκτημα ενός προϊόντος. Εν τούτοις, παρά τη μεγάλη σημασία που της αποδίδεται τα τελευταία χρόνια κυρίως λόγω της διεθνοποίησης του εμπορίου, τα ελληνικά προϊόντα, υστερούν σημαντικά στη συσκευασία του τελικού προϊόντος.
Η οπτική ταυτότητα
Είναι πια προφανές ότι για το σχεδιασμό οπτικής ταυτότητας προϊόντος και την προώθηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων απαιτείται ο συντονισμένος και υψηλής ποιότητας σχεδιασμός των οπτικών ταυτοτήτων τους, ώστε να καλύπτουν τις σύγχρονες ανάγκες μαρκετινγκ. Επιπλέον σε πολλές περιπτώσεις απαιτείται η δημιουργία οπτικής ταυτότητας για προϊόντα ή ομάδες προϊόντων, ώστε κι αυτά με τη σειρά τους να καλύπτουν τις σύγχρονες απαιτήσεις στα μάτια των πελατών τους.
Η συσκευασία
Πολύ σημαντικό ρόλο παίζει και ο σχεδιασμός ετικετών και συσκευασιών για τα προϊόντα. Πρόκειται για μια ενέργεια με πολύ μεγάλη προστιθέμενη αξία, που με τη σειρά της μπορεί να δημιουργήσει ισχυρό αντίκτυπο κατά τη διάθεση στην αγορά. Μια καλή συσκευασία αναδεικνύει ένα προϊόν, προσελκύει τον καταναλωτή και τον επηρεάζει συνεχώς. Πέρα από την ποιότητα του προϊόντος καθαυτή, η συσκευασία είναι αυτή που θα επικοινωνήσει το μήνυμα μιας ετικέτας, θα προσελκύσει τον καταναλωτή και θα διευκολύνει την είσοδο σε αγορές, ενώ θα επικοινωνήσει και την υπευθυνότητα και συνέπεια της επιχείρησης, τόσο απέναντι στους καταναλωτές της όσο και απέναντι στους διανομείς της. Άλλωστε, μία καλή ετικέτα δεν μπορεί παρά να συνάδει και με μία καλή συσκευασία.
Πολυ σημαντικός παράγοντας ειναι και ο σχεδιασμός των τεχνικών προδιαγραφών. Η σωστή συσκευασία ενός προϊόντος δεν αφορά μόνο το τελικό προϊόν, αλλά όλη την αλυσίδα αξίας από την πρώτη ύλη μέχρι το τελικό προϊόν που φτάνει στον καταναλωτή. Γι’ αυτό και ο σχεδιασμός των τεχνικών προδιαγραφών για τα στάδια της συσκευασίας, του πακεταρίσματος και της στοίβαξης κρίνεται απαραίτητος, καθώς φροντίζει για την άριστη ποιότητα του προϊόντος που φτάνει στον τελικό καταναλωτή αλλά ελαχιστοποιεί και τον κίνδυνο ζημιάς για τον εξαγωγές λόγω αλλοίωσης του προϊόντος του από ανεπαρκή συσκευασία ή ελλιπούς αναγραφής πληροφοριών για το προϊόν που ποικίλουν από χώρα σε χώρα.
Ένα επιτυχημένο τοπικό προϊόν μόλις γεννήθηκε
Μία πολύ βασική ενέργεια που θα πρέπει να γίνεται είναι και η καταχώριση εμπορικών σημάτων. Τα οφέλη εξαρτώνται από τις βλέψεις του δικαιούχου του σήματος για την επιχείρησή του. Η ιστορία έχει δείξει ότι αυτοί που καταχωρούν τα σήματά τους έχουν μακρινές βλέψεις και επενδύουν στην επιχείρηση τους, προστατεύοντας τα δικαιώματα της επωνυμίας αυτής. Εάν το εμπορικό σήμα δεν είναι κατατεθειμένο και κατοχυρωμένο, είναι εκτεθειμένο στη διάθεση του οποιοδήποτε τρίτου να το αντιγράψει αυτούσιο ή σε παραλλαγή του και να το χρησιμοποιήσει στη δική του δραστηριότητα αποκλείοντας μελλοντικά τον αρχικό χρήστη. Η κατοχύρωση ενός εμπορικού σήματος προσδίδει επιπλέον κύρος στην επιχείρηση.
Η Δυτική Μακεδονία έχει την ευκαιρία
Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας με τη σειρά της ευνοείται από εγγενή γεωφυσικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά και μακρόχρονες παραδόσεις, που από μόνα τους, αν δεν αλλοιωθούν, καθιστούν τα τοπικά προϊόντα της μοναδικά. Ειναι επιβλεβλημένο να χαραχθεί μια στρατηγική δημιουργίας και προώθησης τοπικών προιόντων, κάνοντας χρήση της ποιοτικής διαφοροποίησης των προϊόντων στη βάση ιδιαίτερων τοπικών χαρακτηριστικών και πλεονεκτημάτων.
Εικόνες:
1) Συμμετοχή του Κέντρου Σχεδιασμού Προϊόντων και Συσκευασιών (www.cppd.eu) για το Ελληνικό Σήμα
2) Τοπικό Σήμα Ποιότητας Προϊόντων και Υπηρεσιών Δυτικής Μακεδονίας (WeMake) από το cppd.eu
3) Οπτική Ταυτότητα και Συσκευασία για «Οίνοι Σερβιών Κοζάνης –Ν. Γκατζάρας»
Heptahedron Studio
Α. Μανάβης, Κ. Σιργκάνης, Ν. Ευκολίδης, Π. Κυράτσης
