«Ζω, περιστρέφομαι. Είμαι κι εγώ σαν τον πυρήνα της Γης. Περιστρέφομαι κι αλλάζω χρώματα, γωνίες και ταχύτητες. Είμαι ο φλοιός της. Είμαι το χώμα που ανακατεύεται. Τη μία είμαι τρύπες βαθιά μέσα της, την άλλη είμαι βουνά ξερά και τώρα ανθίζω, είμαι καταπράσινες δασύτριχες πλαγιές. Ψηλώνω και φυτρώνω. Είμαι ο μαύρος λιγνίτης μέσα της. Είμαι ο θυμός μου. Είμαι έτοιμος να ανάψω φωτιά και να φωτίσω κάθε καινούργιο κύτταρό μου. Να κατακάψω ότι με εμποδίζει. Μέσα στις φλέβες μου κυλούν ορμητικά ποτάμια».
Άγγελος Νίτσας και Ελένη Ευθυμίου
Με την θεατρική παράσταση που έχει τον τίτλο «Και άλλαξε το δέρμα της η γη», η ομάδα Νέων του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κοζάνης, ταξιδέψε στην Αθήνα μετά από πρόσκληση της Εναλλακτικής Σκηνής της Λυρικής και ενθουσίασε το κοινό. Πρόκειται για μια μουσική παράσταση σε σκηνοθεσία της Ελένης Ευθυμίου, όπου δεκαέξι έφηβοι με την καθοδήγηση έμπειρων καλλιτεχνών, ερεύνησαν, συνέλεξαν ιστορίες, έγραψαν κείμενα για το πιο σημαντικό στοιχείο ταυτότητας του τόπου: την ενέργεια. Ζωντανά επί σκηνής βρίσκεται το μουσικό σύνολο που συνοδεύει τους έφηβους ηθοποιούς. Οι έφηβοι αποτύπωσαν στο χαρτί την εμπειρία μιας ξενάγησης σε ένα εγκαταλειμμένο χωριό ή σε ένα ορυχείο, κατέγραψαν δημιουργικά συνομιλίες με ανθρώπους της περιοχής, «φωτογράφισαν» τον τόπο τους. Τα κείμενα προέκυψαν μέσα από δημιουργικές ασκήσεις και αυτοσχεδιασμούς και αποτέλεσαν το πρωτότυπο υλικό για τη σύνθεση του τελικού κειμένου της παράστασης. Σε αυτό, η ιδέα της γης που μεταβάλλεται διαρκώς συνδέεται με τις αλλαγές στο σώμα ενός εφήβου.
Για την έρευνα στο συγκεκριμένο πρότζεκτ το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κοζάνης συνεργάστηκε με την ομάδα αρχαιολόγων, μουσειολόγων και ξεναγών της ομάδας «Κρατήρας». Αξίζει να σημειωθεί ότι η παράσταση είναι το αποτέλεσμα ενός πολύμηνου εκπαιδευτικού προγράμματος, μια συνεργασία του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κοζάνης και της Εναλλακτικής Σκηνής της Λυρικής. Η παράσταση θα παρουσιαστεί τον Σεπτέμβριο στην Αίθουσα Τέχνης του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κοζάνης.
Καλλιτεχνική Διεύθυνση/Υπεύθυνη Τμήματος Εφήβων: Ελένη Δημοπούλου
Σκηνοθεσία: Ελένη Ευθυμίου
Δραματουργική επεξεργασία: Σοφία Ευτυχιάδου
Μουσική: Ορέστης Γούμενος
Σκηνικά-κοστούμια: Ευαγγελία Κιρκινέ
Κίνηση-χορογραφίες: Τάσος Παπαδόπουλος
Φωτισμοί: Richard Antony
Μουσική διδασκαλία: Νίκος Βαλταδώρος, Δημήτρης Ζαχαράκης
Συνεργασία στην έρευνα: Ομάδα «Κρατήρας»
Βοηθός σκηνοθέτη: Σοφία Αντωνίου, Μαρία Κολτσίδα
Φωτογραφίες από τις πρόβες: Σοφία Αντωνίου
Παίζουν: Κατιάννα Γκαραβέλλα, Ευαγγελία Ζαγκοντίνου, Μαίρη Ζαχαράκη, Ασπασία Καραγιάννη, Δέσποινα Καραγιάννη, Γιάννης Κουτσοσίμος, Κωνσταντίνος Κράλλιας, Σοφία Κύρινα, Κωνσταντίνα Ματιάκη, Ηλίας Μόσχογλου, Γιώργος-Ζήσης Μπιλιώνης, Έλενα Μπούρου, Άγγελος Νίτσας, Θεοδώρα Τσεγγενέ, Μαρία Χελά, Χρυσοβαλάντω Χριστοφορίδου.
Μουσικοί:
Νίκος Βαλταδώρος – τρομπέτα
Νίκος Ίτσκος – τρομπέτα
Φώτης Τύπας – τρομπέτα
Χριστόδουλος Αναγνωστόπουλος- κόρνο
Δημήτρης Ζαχαράκης – κρουστά
Γιώργος Μαδίκας – κρουστά
Βιβή Τζούκα – πιάνο
Η συνεργασία με τον Κρατήρα…..
Μία από τις βασικές στοχεύσεις του Κρατήρα ήταν και είναι ο σχεδιασμός ενός ολοκληρωμένου ξεναγικού προγράμματος με θέμα τη δραστηριότητα στον τομέα της ενέργειας στη Δυτική Μακεδονία. Ο ίδιος ο Κρατήρας άλλωστε γεννήθηκε κάπου εκεί, στα λιγνιτωρυχεία της Μαυροπηγής. Όταν κληθήκαμε από την Ελένη Δημοπούλου να συζητήσουμε για πιθανότητες συνεργασίας με το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης και μας παρουσιάστηκε η ιδέα του μεγάλου αυτού σχεδίου, αντιληφθήκαμε πως πέρα από τιμή για εμάς να συμμετέχουμε σε αυτό το εγχείρημα, ήταν και μια σημαντική ευκαιρία να στήσουμε μια σειρά ξεναγήσεων/περιηγήσεων που θα κάλυπταν την ανάγκη για μια ουσιαστική επαφή της ομάδας εφήβων αλλά και των συντελεστών της παράστασης με το αντικείμενο.
Τα ταλαντούχα αυτά παιδιά, ήρθαν σε επαφή με τα ορυχεία, με την τέφρα, με τα εντυπωσιακά μηχανήματα, με τα υδροηλεκτρικά φράγματα και με το ιδιαίτερο βιομηχανικό περιβάλλον. Είδαν την ασύλληπτη αυτή μεταβολή του περιβάλλοντος σε όλη του την έκταση. Μίλησαν με κατοίκους των χωριών που πρόκειται να μετακινηθούν, με εργαζόμενους της ΔΕΗ. Επισκεφτήκαμε χωριά που ερήμωσαν και ζωντανά χωριά που πρόκειται να ερημώσουν. Έγινε φωτογραφική τεκμηρίωση και προσπαθήσαμε να αποκαλύψουμε πτυχές ενός τεράστιου κεφαλαίου που και εμείς δεν το αντιλαμβανόμαστε επαρκώς στο σύνολό του.
Για τους Δυτικομακεδόνες η λιγνιτική δραστηριότητα και με ότι αυτή συνεπάγεται είναι ζητήματα που δεν προκαλούν, ίσως, ιδιαίτερη εντύπωση. Ένας επισκέπτης, που δεν έχει την εικόνα της έκτασης του φαινομένου, πιστεύουμε πως θα έβλεπε αυτό το περιβάλλον και αυτές τις μεταβολές με τρομερό ενδιαφέρον ίσως και με κάποιο δέος. Ο Κρατήρας θα επιχειρήσει να επαναλάβει το ιδιαίτερα δύσκολο αυτό ξεναγικό πρόγραμμα, καθώς νιώθουμε την ανάγκη να αποκαλύψουμε τις πτυχές της βιομηχανικής κληρονομιάς του τόπου μας σε ένα ευρύτερο κοινό.
Το ζήτημα της ενέργειας στη Δυτική Μακεδονία και το μέλλον του τόπου σε σχέση με την οικονομική και κοινωνική συγκυρία σε αυτή τη στιγμή της μετάβασης είναι ένα πολύ δύσκολο και καυτό θέμα. Υπάρχουν πολλές απόψεις και έχει δημιουργηθεί μια έντονη πολεμική στη σφαίρα της δημόσιας συζήτησης αλλά και στο πεδίο των πολιτικών συσχετισμών. Αξίζει να γίνει μια παύση και να ακούσουμε αυτά τα τρομερά παιδιά, το μέλλον αυτού του τόπου και να το δούμε μέσα από τα μάτια τους. Είμαστε περήφανοι για αυτό το σπουδαίο έργο που παράχθηκε με την καθοδήγηση των εξαίρετων συντελεστών του ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης. Είμαστε περήφανοι για τα παιδιά αυτά. Τα σώματα και οι χαρακτήρες των εφήβων βρίσκονται σε μια μετάβαση. Το ίδιο και η περιοχή.
Με τα μάτια των νέων….
Κείμενα της παράστασης
“Εκείνο που το ξέχασαν | Κείμενο και Φωτογραφία: Γιώργος-Ζήσης Μπιλιώνης, 17 ετών
Εμένα με ξέχασαν εδώ. Δεν χωρούσα στο αμάξι μαζί με όλα τα άλλα πράγματα. Κι έτσι με ξέχασαν εδώ. Μου είχε υποσχεθεί πώς θα γυρνούσε να με πάρει. Κι όμως, όταν ξαναήρθε, πήρε τα παράθυρα, τα τελευταία έπιπλα, κάτι τούβλα και χαλάσματα. Εμένα πάλι με ξέχασε. Απέναντί μου είναι το μεγάλο παράθυρο. Κενό και ανοιχτό. Όταν βρέχει μουσκεύομαι, όταν έχει ήλιο μαζεύω υγρασία, όταν φυσάει κρυώνω, όταν σηκώνεται σκόνη, γίνομαι γκρι. Μέχρι και ο χρόνος με έχει ξεχάσει εδώ. Και κάθομαι να κοιτώ το μαύρο να πλησιάζει.
Αυτό δεν με ξέχασε φαίνεται. Πώς γίνεται να πετάς τις στιγμές που πέρασες με κάποιον και να τον αφήνεις πίσω; Να απαρνιέσαι ό,τι έχεις ζήσει και να προχωράς για άλλα; Να ξεχνάς τα παλιά; Να αγνοείς αυτό που σε αγαπάει; Είναι δύσκολο να σε ξεχνούν. Ήδη οι ραφές μου άρχισαν να χαλαρώνουν. Και τώρα περιμένω το μαύρο. Αργά και υπομονετικά.”
Τα παπούτσια του τόπου μου | Γιάννης Κουτσοσίμος, 15 χρονών
Δε θέλω να θυμάμαι εκείνη τη μέρα . Ήταν μια μέρα πόνου, θρήνου και δακρύων. Πολύ δύσκολες ώρες ίσως και οι πιο δύσκολες της ζωής μου. Άνθρωποι έκλαιγαν μπροστά από τα σπίτια τους κοιτάζοντας ψηλά ψάχνοντας μια απάντηση για το μεγάλο κακό που τους είχε βρει. Πολύ δύσκολο να χάνεις το σπίτι σου, το σπίτι που έφτιαξες μονός με κόπους και ιδρώτα και τώρα πια να αναγκάζεσαι να το αφήσεις. Όταν φεύγαμε πάνω μας ο ουρανός μουντός έτοιμος να βρέξει , κοιτούσα γύρω μου άνθρωποι θλιμμένοι με δάκρια στα μάτια. Κοίταξα λίγο ακόμα, κάποια στιγμή είδα έναν ηλικιωμένο να μας κοιτάζει με απογοήτευση που φεύγουμε πίσω από τα κάγκελα της αυλής του . Γιατί το έκανε αυτό; Μάλλον γιατί αυτός θα έμενε εκεί, μέχρι τα μηχανήματα να φτάσουν στην αυλή του, που και τότε δεν ξέρω αν θα τα παρατούσε. Καθώς μαζεύαμε τα τελευταία πράγματα αφήσαμε όλοι μας τα παπούτσια εκεί, εκεί που περπάτησαν για πρώτη τους φορά, εκεί που έτρεξαν για πρώτη τους φορά αλλά τώρα πια εκεί που θα σαπίσουν για πάντα. Εκεί στον τόπο τους.
Κατιάννα Γκαραβέλλα, ετών 17
Κάθε χρόνο το πρώτο σαββατοκύριακο του φθινοπώρου, όλο το χωριό παρέα πηγαίνουμε στο δάσος του Αγίου Δημητρίου την αρχή της καλλιέργειας. Οι κάτοικοι του χωριού είχανε μαζευτεί στο ίδιο σημείο που γιορτάζουμε κάθε χρόνο. Όπως πάντα όλοι είχαν φέρει από κάτι, «Έτσι για το καλό» έλεγαν. Χορεύαμε και τραγουδούσαμε τα παραδοσιακά τραγούδια και χορούς του χωριού μου. Τρέχαμε από εδώ ,γελούσαμε από εκεί, τέλος λαχανιασμένοι πια αλλά γεμάτοι ενέργεια ξαπλώναμε παρέα στα κόκκινα φύλλα που είχαν πέσει από τα φυλλοβόλα δένδρα του δάσους. Τα δένδρα ήταν ψηλά, πολύ ψηλά με πυκνό φύλλωμα , τα περισσότερα φύλλα είχαν ένα πορτοκάλι χρώμα άλλα πιο έντονο άλλα πιο απαλό, άλλα πάλι ήταν πράσινα αλλά αν τα παρατηρούσες καλύτερα θα έβλεπες πως και εκείνα είχαν αρχίσει να κιτρινίζουν στις άκρες τους. Τα κλαδιά ήταν μεγάλα, σκούρα και ογκώδη σαν χέρια ενός πανύψηλου ανθρώπου που σε έπαιρνε αγκαλιά τις κρύες νύχτες του χειμώνα για να μην κρυώνεις. Ανακάθισα για λίγο και κοίταξα τα πάντα γύρω μου, το δάσος ήταν απέραντο, τα πεσμένα φύλλα δημιουργούσαν μονοπάτι θερμών χρωμάτων προς κάθε κατεύθυνση. Έκλεισα τα μάτια μου και αφέθηκα στην μαγεία της φύσης. Άκουγα το θρόισμα των φύλλων που ακουμπούσαν το ένα το άλλο και μετά απομακρύνονταν σαν να έβρισκαν άλλο ταίρι. Ένα ελαφρύ τιτίβισμα από τα δεξιά μου σαν μια συζήτηση φίλων ή μια διαφωνία δύο γονέων. Ο αέρας σιγοψιθύριζε και με ακουμπούσε στην πλάτη όπως ακριβώς η μητέρα μου. Τότε μια στάλα βροχής έπεσε στο μάγουλο μου, και μετά από λίγο άλλη μια, άρχισαν να πέφτουν πολλές μαζί, όλοι άρχισαν να τρέχουν για να μην βραχούν. Εγώ ούτε που σηκώθηκα από το σημείο που είχα σταθεί. Μπορούσα να ακούσω καθαρά τις σταγόνες που χτυπούσαν στα φύλλα των δέντρων σαν ένα χειροκρότημα της φύσης για τη δημιουργία της. Πήρα μια βαθιά ανάσα και εισέπνευσα την μυρωδιά του φρεσκοβρεγμένου χώματος και την ευωδία των λουλουδιών. Μετά από λίγη ώρα σηκώθηκα αγγίζοντας το νωπό έδαφος και τα κατεστραμμένα φύλλα, άνοιξα για μια τελευταία φορά τα μάτια μου όταν ένας μικρός σκίουρος πήδηξε στο απέναντι δένδρο για να μπει στη φωλιά του. Κοίταξα μια τελευταία φορά ψηλά και είδα τα πουλιά να πετάνε χαμηλά στο γκρι ουρανό.
Ο τόπος μου είναι
Εκεί που νιώθω ασφαλής
Όπου περνάω καλά
Το μέρος που είμαι ο εαυτό μου
Όπου μπορώ να δημιουργήσω
Εκεί που αισθάνομαι πως γεννήθηκα
“Ένα τεράστιο ΜΠΡΑΒΟ!!!
Μας κατέθεσαν την ψυχή τους και εισέπραξαν το πιο ζεστό και ασταμάτητο χειροκρότημα, στην χθεσινή πρεμιέρα της παράστασης “Και άλλαξε το δέρμα της η γη” στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος από την ομάδα Νέων του ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης! Μας απέδειξαν ότι όταν χαρίζεις την ατομική σου ενέργεια σε ένα πυρήνα, μία ψυχή & μία ομάδα, δημιουργούνται μικρά θαύματα! Δεν μπορούμε να μην ευχαριστήσουμε τους ακούραστους συνοδοιπόρους τους, γονείς τους, που στάθηκαν άξιοι συμπαραστάτες σε όλο αυτό το ταξίδι, καθώς και όλους τους φίλους και συνεργάτες του ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης που παρευρέθηκαν στην παράσταση. Είμαι πεπεισμένος ότι για να βγάλει μία παράσταση ψυχή, θέλει και συντελεστές ανθρώπους με ψυχή! Πολλά πολλά συγχαρητήρια στην Ελένη Ευθυμίου, την Σοφία Ευτυχιάδου, τον Τάσο Παπαδόπουλο, την Ευαγγελία Κιρκινέ, τον Richard Lucas, την Σοφία Αντωνίου, τον Ορέστη Γούμενο, τον Δημήτρη Ζαχαράκη, τον Νίκο Βαλταδώρο, τον Νίκο Λαβαντσιώτη, τον Τάκη Συνδουκά, τον Τάσο Διδασκάλου & τον Γιάννη Μπατιάνη και την Κοινσεπ Κρατήρας! Και φυσικά πολλά συγχαρητήρια στην ψυχή, στυλοβάτη του ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης & καλλιτεχνικά ασταμάτητη Ελένη Δημοπούλου! Είμαστε περήφανοι για εσάς!”
———————————
Η παράσταση θα δοθεί την Παρασκευή 29 Σεπτεμβρίου στις 9 το βράδυ, το Σάββατο και την Κυριακή 30-31 Σεπτεμβρίου στις 6:30 το απόγευμα και στις 9 το βράδυ στο «Θεατροδρόμιο»
