Γράφει ο Γιώργος Λιάλιος
Τα παραδείγματα της Ρόδου και της Πάρου, όπου οι πολίτες ξεσηκώθηκαν κατά της παράνομης κατάληψης παραλιών –και γενικώς των κάθε είδους αυθαιρεσιών στον αιγιαλό– βρίσκουν ολοένα και περισσότερους μιμητές. Σε πολλές περιοχές της χώρας ομάδες πολιτών που δεν είχαν μέχρι σήμερα καμία ανάμειξη με τα κοινά οργανώνονται και αναζητούν τρόπους να ζητήσουν τη βοήθεια από το κεντρικό κράτος, καθώς σε τοπικό επίπεδο αισθάνονται αβοήθητοι. Τελευταίο παράδειγμα η Νάξος, όπου μέσα σε ελάχιστες ημέρες έγινε μια πρώτη καταγραφή των παρανομιών και ετοιμάζεται φάκελος για να σταλεί στον εισαγγελέα. Με άλλα λόγια, οι πολίτες αντικαθιστούν τις απούσες ελεγκτικές αρχές.
Την αρχή έκανε τον Ιούνιο η Ρόδος με τη δημιουργία του δικτύου «Ομπρέλα», από πολίτες οι οποίοι ζητούσαν βοήθεια για να αναδείξουν το πλήθος των παρανομιών στις ακτές του νησιού. Το δίκτυο έκανε συνέντευξη Τύπου και ξεκίνησε μέσω συγκέντρωσης στοιχείων και ανακοινώσεων μια προσπάθεια να αναδείξει το θέμα στον δημόσιο διάλογο.
Ακολούθησε η Πάρος. Η Κίνηση Πολιτών Πάρου προχώρησε ένα βήμα περισσότερο και έκανε μια καταγραφή της έκτασης που είχε καταληφθεί από ομπρελοκαθίσματα σε παραλίες του νησιού το προηγούμενο καλοκαίρι, αντιπαραθέτοντας τις αποφάσεις μίσθωσης του αιγιαλού. Ετσι, προέκυπτε πέραν πάσης αμφιβολίας πως σε αρκετά παραλιακά μαγαζιά του νησιού τα beach bar είχαν επεκταθεί παρανόμως από 100% έως και… 1.000%, κάποια μάλιστα χωρίς να διαθέτουν καν άδεια (βλ. «Κ» 12.7.23). Ακολούθως η Κίνηση διοργάνωσε δύο διαδοχικές Κυριακές διαδήλωση στη θάλασσα, καλώντας πολίτες να κάνουν το μπάνιο τους σε παράνομα κατειλημμένες ακτές. «Την πρώτη Κυριακή στις 23 Ιουλίου με καύσωνα μαζευτήκαμε 250 άτομα στην παραλία μικρή Σάντα Μαρία, μια εμβληματική περίπτωση καθώς η παραλία έχει καταληφθεί χωρίς άδεια», λέει ο Δαμιανός Γαβαλάς, μέλος της Κίνησης. «Την προηγούμενη Κυριακή πήγαμε στις παραλίες Μαρτσέλο και Κριό. Μαζευτήκαμε 400 άτομα όλων των ηλικιών, από παιδιά έως ηλικιωμένους. Μοιράσαμε φυλλάδια στους λουόμενους, τους ενημερώσαμε για τις παρανομίες των beach bar, ότι δεν αποδίδουν ούτε ένα ευρώ στο κράτος. Τώρα ζητήσαμε να συγκληθεί έκτακτο δημοτικό συμβούλιο για το θέμα – θέλουμε η επόμενη διαμαρτυρία να γίνει στον δήμο».
«Ούτε ένας έλεγχος»
Η πιο ενδιαφέρουσα στιγμή των δύο διαμαρτυριών ήταν για τον κ. Γαβαλά η συνάντηση με τους ιδιοκτήτες των παράνομων παραλιακών μπαρ. «Στη μικρή Σάντα Μαρία συναντήσαμε τον έναν από τους δύο επιχειρηματίες και μας είπε πολύ κυνικά, το ξέρω ότι είμαι παράνομος, καλέστε την αστυνομία. Την καλέσαμε και τον συνέλαβαν, όπως και τον ιδιοκτήτη του δεύτερου παράνομου μπαρ, όμως τα καταστήματα λειτουργούν ακόμα. Στην παραλία του Κριού, ο ιδιοκτήτης του παράνομου μπαρ παραδέχθηκε ότι δεν έχει παραχωρητήριο – είπε ότι το θεωρεί άδικο που δεν του έδωσαν και μας είπε πως υπέβαλε ένσταση και αν δεν γίνει δεκτή θα τα μαζέψει. Γενικώς ο καθένας κάνει ό,τι θέλει, ο δήμος λέει ότι δεν είναι υπεύθυνος, δεν έχει κάνει ούτε έναν έλεγχο τα τελευταία δύο χρόνια στις παραχωρημένες παραλίες. Οπότε το μόνο που μπορούμε να κάνουμε ως πολίτες είναι να δηλώνουμε την αγανάκτησή μας και να ελπίζουμε ότι θα προκαλέσουμε κάποια αντίδραση».
Μόλις πριν από δύο εβδομάδες γεννήθηκε ένα ανάλογο κίνημα στη Νάξο. «Στις 16 Ιουλίου μια κάτοικος του νησιού, η κ. Μαρκέλλα Χένσλεϋ, μέσα στην αγανάκτησή της για αυτό που συνέβαινε αποφάσισε να φτιάξει μια ομάδα στο Facebook με τίτλο Κίνηση “Σώστε τις παραλίες της Νάξου”. Επικοινώνησα μαζί της, όπως και αρκετοί ακόμα, συναντηθήκαμε και αναζητήσαμε τρόπο δράσης, έχοντας μπροστά μας και το παράδειγμα της Πάρου», λέει η Ελένη Ανδριανοπούλου, μέλος της κίνησης. «Η ανταπόκριση ήταν καταπληκτική! Μέσα σε λίγες ημέρες η ομάδα συγκέντρωσε περισσότερα από 3.500 μέλη. Συντάξαμε μια ανοιχτή επιστολή, την οποία υπέγραψαν περισσότερα από 1.500 άτομα, την οποία θα στείλουμε στον εισαγγελέα και στις Αρχές. Παράλληλα, ξεκινήσαμε καταγραφή με drone της κατάστασης σε βασικές παραλίες, προκειμένου να τη συγκρίνουμε με τις αποφάσεις παραχώρησης και να αποκαλύψουμε την παρανομία».
Μέσα σε ελάχιστες μέρες οι Ναξιώτες έκαναν μια πρώτη καταγραφή των αυθαιρεσιών και ετοιμάζουν φάκελο για τον εισαγγελέα, καλύπτοντας έτσι το «κενό» των ελεγκτικών αρχών.
Σύμφωνα με την κ. Ανδριανοπούλου, οι παρανομίες στις ακτές της Νάξου δεν περιορίζονται στην «επέκταση» των ομπρελοκαθισμάτων. «Ζητάμε άμεση παρέμβαση όλων των αρμόδιων αρχών. Σε πολλές παραλίες του νησιού υπάρχουν πολλαπλές παραβάσεις που δεν αφορούν μόνο την καταστρατήγηση των παραχωρήσεων. Υπάρχουν περιβαλλοντικές, πολεοδομικές, υγειονομικές παραβάσεις. Εξέδρες, πέργκολες, καλώδια μέσα στην άμμο, πάσσαλοι, τσιμέντα, ξύλα, τα πάντα όλα. Γίνονται εκβραχισμοί, ισοπεδώνονται αμμοθίνες, γίνονται αμμοληψίες. Αντί να προστατεύσουμε το νησί μας, συντελείται μπροστά στα μάτια μας μια φοβερή καταστροφή».
Την ανησυχία κατοίκων και φίλων της Νάξου επιτείνουν οι απόψεις επιστημόνων, που προειδοποιούν για τις συνέπειες της απληστίας. Οπως η γεωλόγος Νίκη Ευελπίδου, η οποία πραγματοποιεί έρευνα στο νησί από το 1997 και διαπίστωσε πρόσφατα ότι κάποιοι είχαν αφαιρέσει πλάκες από τη θάλασσα στην παραλία Πλάκα, με αποτέλεσμα στο σημείο η ακτή να υποχωρήσει. «Αυτές οι πλάκες, που επιστημονικά ονομάζονται ακτόλιθοι, είναι πολύ σημαντικό να είναι εκεί γιατί συγκρατούν την παράκτια διάβρωση. Κατά καιρούς, όλο και κάποιος ιδιώτης αφαιρεί κάτι, για να διευκολύνει την είσοδο των πελατών του στη θάλασσα», λέει στην «Κ» η κ. Ευελπίδου. «Αυτό όμως θα έχει ως αποτέλεσμα την επιτάχυνση της διάβρωσης. Ηδη από το σημείο που αφαιρέθηκε πλάκα, η αμμουδιά έχει περιοριστεί μέσα σε μερικούς μήνες! Με αυτά που κάνουν, στο τέλος θα χαθεί η παραλία».
«Είναι άγριο αυτό που συμβαίνει στη Νάξο», καταλήγει η κ. Ανδριανοπούλου. «Από τη μια η καταστροφή, από την άλλη η απληστία – τις προάλλες έδιωξαν μια μεγάλη γυναίκα που πήγε να αφήσει κάτω την πετσέτα της για να μπει στη θάλασσα εκεί που είχε ξαπλώστρες. Η κοινωνία αρχίζει να συνειδητοποιεί ότι η κατάσταση “πιάνει πάτο” και γι’ αυτό ξεσηκώνεται. Κάτι που δεν συνέβαινε μέχρι σήμερα, εδώ όλοι είμαστε συγγενείς και φίλοι, δεν έχουμε πολλά εξωτερικά συμφέροντα. Ομως η κατάσταση στις παραλίες δεν ήταν ποτέ μέχρι σήμερα έτσι».
Στη Σέριφο
Περισσότερο από τέσσερα χρόνια χρειάστηκε ο Δήμος Σερίφου και η Εταιρεία Φίλων Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Περιβάλλοντος «Η Σέριφος» για να «κλείσουν» ένα παράνομο beach bar στην παραλία Γάνωμα (Saan Eco Rest. Beach House). Η υπόθεση θυμίζει πολύ τη «μεθοδολογία» της Μυκόνου, καθώς η πλευρά της επιχείρησης χρησιμοποίησε διάφορους ελιγμούς, για να παρατείνει όσο μπορούσε τη λειτουργία, κάτι που προκάλεσε τελικά και την παρέμβαση εισαγγελέα.
Οπως αναφέρει στην «Κ» ο πρόεδρος της Εταιρείας «Η Σέριφος» Νίκος Χαιρετάς, η επιχείρηση μίσθωσε ένα παράκτιο (μη άρτιο και «τυφλό», δηλαδή χωρίς δρόμο) οικόπεδο με ένα παράνομο ασκεπές κτίσμα 40 τ.μ. (της δεκαετίας του ’90) και το μεταμόρφωσε σε beach bar δεκαπλάσιας έκτασης. Μάλιστα επιχείρησε να νομιμοποιήσει τις παράνομες επεκτάσεις και την αλλαγή χρήσης – κάτι που δεν επιτρέπεται από το προεδρικό διάταγμα για το νησί. Η επιχείρηση πήρε άδεια από το υπουργείο Τουρισμού (ως τουριστική επιχείρηση με καφέ) και μόλις διατάχτηκε η σφράγισή του, αναίρεσε την άδεια και εξέδωσε γνωστοποίηση λειτουργίας στον δήμο (ως κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος). Πριν από λίγες ημέρες το δημοτικό συμβούλιο αποφάσισε τη σφράγιση του καταστήματος και όταν αυτή πραγματοποιούνταν ενώπιον του δημάρχου Κωνσταντίνου Ρεβίνθη, ο εκπρόσωπος της επιχείρησης μήνυσε τον δήμαρχο και η αστυνομία τον οδήγησε στο αυτόφωρο, παρότι αυτό απαγορεύεται. Μετά η επιχείρηση παραβίασε τη σφράγιση, η οποία επαναλήφθηκε τρεις φορές.
«Μέχρι τις 29 Ιουλίου το κατάστημα άνοιγε παράνομα και ξανασφραγιζόταν», λέει ο κ. Ρεβίνθης. «Επί τέσσερα χρόνια ζούμε εξωφρενικές καταστάσεις στο νησί, να μην μπορούμε να κλείσουμε ένα παράνομο μαγαζί, η πολεοδομία (σ.σ. Μήλου) και η κτηματική υπηρεσία να είναι ανύπαρκτες, να μην εφαρμόζονται οι αποφάσεις του δικαστηρίου και όταν ο δήμαρχος τις εφαρμόζει να καταλήγει στη φυλακή. Δεν μπορούσαμε όμως να το επιτρέψουμε, γιατί αλλιώς θα δίναμε το μήνυμα ότι στη Σέριφο ισχύει ο νόμος του Φαρ Ουέστ, ότι όποιος θέλει έρχεται και κάνει κάτι παράνομο εδώ και θα είναι μια χαρά».
Αυστηρή τήρηση του νόμου ζητεί η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου
Της Ιωάννας Μάνδρου
Εισαγγελική παρέμβαση για τις παρανομίες που καταγγέλλονται σε νησιά, με την κατάληψη παραλιών ή με τη συνέχιση λειτουργίας καταστημάτων που έχουν σφραγιστεί, σημειώθηκε με πρωτοβουλία της νέας εισαγγελέως του Αρείου Πάγου, Γεωργίας Αδειλίνη.
Η νέα επικεφαλής της Εισαγγελίας του ανωτάτου δικαστηρίου παρενέβη για δύο περιπτώσεις που αφορούν πρωτίστως την Πάρο, όπου υπάρχουν καταγγελίες και κινητοποιήσεις πολιτών για παράνομη κατάληψη παραλιών σε πολλά σημεία της ακτογραμμής του νησιού, με την τοποθέτηση ξαπλώστρας και ομπρέλας και την παρεμπόδιση των κατοίκων, οι οποίοι, όπως καταγγέλλουν, δεν έχουν ελεύθερη πρόσβαση.
Η κ. Αδειλίνη ζητεί εγγράφως με την παραγγελία της από τις αρμόδιες κατά τόπους εισαγγελικές αρχές (Εισαγγελία Σύρου) την αυστηρή τήρηση του νόμου και επαναλαμβάνει πρόσφατη εγκύκλιο για την ανάγκη ελεύθερης πρόσβασης των πολιτών σε παραλίες, που είχε εκδοθεί από τον αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Παναγιώτη Παναγιωτόπουλο τον περασμένο Μάιο. Η κ. Αδειλίνη στην παραγγελία της προς την εισαγγελέα Πρωτοδικών Σύρου Ολυμπία Λαμπροπούλου, ειδικότερα, αναφέρει: «Ως προς τις καταγγελίες που αναφέρονται σε κατάληψη τμημάτων του αιγιαλού στην Πάρο, χωρίς τις προϋποθέσεις του νόμου και την παρεμπόδιση της ελεύθερης πρόσβασης του κοινού στις παραλίες, σας υπενθυμίζουμε τη με αριθμό 10/4-5-2023 εγκύκλιό μας και παρακαλούμε για την πιστή εφαρμογή της».
Επίσης, εισαγγελική παρέμβαση σημειώθηκε και για κατάστημα στη Σέριφο. Ειδικότερα, ο δήμαρχος Σερίφου Κωνσταντίνος Ρεβίνθης σφράγισε επιχείρηση beach bar η οποία, όπως τονίζεται, λειτουργεί παράνομα. Ειδικότερα, ο δήμαρχος Σερίφου σε δήλωσή του είχε υπογραμμίσει: «Η επιχείρηση λειτουργεί παράνομα, με αυθαίρετα κτίσματα και χωρίς άδεια χρήσης παραλίας. Προχωράς ως δήμος σε σφράγιση του καταστήματος και το βλέπεις ξανά ανοιχτό και κάποιες δημόσιες υπηρεσίες βρίσκονται σε παρατεταμένες διακοπές. Εμείς θα κάνουμε το χρέος μας για το νησί, πάντα απέναντι στα συμφέροντα». Η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, στην παραγγελία της προς την εισαγγελέα Πρωτοδικών Σύρου αναφορικά με τη Σέριφο, αναφέρει: «Σας αποστέλλουμε δημοσιεύματα του ηλεκτρονικού Τύπου προκειμένου να διερευνήσετε τις αναφερόμενες σ’ αυτά καταγγελίες του δημάρχου Σερίφου για τη συνέχιση, με την ανοχή των αρμόδιων υπηρεσιών, λειτουργίας επιχείρησης, το κατάστημα της οποίας είχε σφραγιστεί, προς διακρίβωση τυχόν αυτεπαγγέλτως διωκομένων αξιοποίνων πράξεων».
Σημειώνεται ότι από την άνοιξη οι εισαγγελικές αρχές έχουν ξεκινήσει μια προσπάθεια συμμαζέματος εξόφθαλμων παρανομιών σε νησιά, όπου αυθαίρετες κατασκευές και καταλήψεις αιγιαλού αποτελούν συνήθη φαινόμενα, προκειμένου να εφαρμοστεί, έστω και στοιχειωδώς, ο νόμος.
Πάντως, τα προβλήματα με τις παραλίες, όχι μόνον στις νησιωτικές περιοχές, παρουσιάζουν τα τελευταία χρόνια ένταση, χωρίς οι αρμόδιες αρχές να ευαισθητοποιούνται.
