Το ιστορικό εγχείρημα συγγραφής του πρώτου κλιματικού νόμου για την Ελλάδα, που ξεκίνησε τον περασμένο Οκτώβρη με διεξαγωγή έρευνας γνώμης, ολοκληρώθηκε με επιτυχία και μεγάλη ανταπόκριση του κόσμου. Έπειτα από δύο μήνες δημόσιας διαβούλευσης και χάρη στη συμβολή 13 οργανώσεων και φορέων, αλλά και εκατοντάδων πολιτών που συμμετείχαν ενεργά, ολοκληρώθηκε η συγγραφή της πρώτης πρότασης κλιματικού νόμου στην Ελλάδα. Στο τελικό κείμενο ενσωματώθηκε η πλειονότητα των σχολίων που κατατέθηκαν (άγγιξαν τα 500), ενώ προστέθηκαν επίσης σημαντικές βελτιώσεις και τροποποιήσεις. Το τελικό κείμενο θα σταλεί στον πρωθυπουργό, την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ και τους βουλευτές, ως μία ουσιαστική συμβολή στο πλαίσιο της νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας που έχει ήδη ξεκινήσει για τη σύνταξη σχεδίου κλιματικού νόμου.
Τα σχόλια είχαν στη συντριπτική τους πλειονότητα ως αποτέλεσμα τη βελτίωση και την ενίσχυση του αρχικού προσχεδίου, ενώ ακόμα και τα πιο κριτικά σχόλια ήταν εποικοδομητικά και σχετικά με το περιεχόμενο του κειμένου. Εξαιρετικά θετικό ήταν επίσης το γεγονός ότι τα σχόλια αφορούσαν το σύνολο σχεδόν της αρχικής πρότασης. Στον παρακάτω πίνακα συνοψίζονται οι πιο σημαντικές αλλαγές στη βάση των σχολίων αυτών.
| Τομέας | Περιεχόμενο τροποποίησης / προσθήκης άρθρου |
| Γεωργία / Κτηνοτροφία | Προστέθηκαν άρθρα για τον οικολογικό μετασχηματισμό του αγροτοδιατροφικού τομέα και της κυκλικής οικονομίας, με έμφαση στη μείωση του οικολογικού και ανθρακικού αποτυπώματος και σχετικούς ποσοτικούς στόχους κυρίως έως το 2030. |
| Κυκλική οικονομία | |
| Μεταφορές | Ενισχύθηκε το άρθρο με φιλόδοξους στόχους για τη διείσδυση της ηλεκτροκίνησης και των σχετικών υποδομών έως το 2030, την απαγόρευση πώλησης συμβατικών ΙΧ από το 2035 και την ανάπτυξη φιλικών προς το περιβάλλον δικτύων μεταφορών. |
| Κλιματική εκπαίδευση | Προστέθηκε άρθρο που στοχεύει στην εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των νέων σε θέματα κλιματικής αλλαγής με έμφαση στην ενίσχυση της γνώσης και των δεξιοτήτων, και την άσκηση των δημοκρατικών τους δικαιωμάτων. |
| Προστασία της φύσης | Ενισχύθηκαν τα άρθρα για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, με περαιτέρω αναβάθμιση της σχετικής, υφιστάμενης νομοθεσίας, προστέθηκε άρθρο για τις λύσεις που βασίζονται στη φύση και τις φυσικές διεργασίες (Nature based Solutions) |
| Πόλεις | Προστέθηκε άρθρο που προβλέπει την αναθεώρηση του πολεοδομικού χωρικού σχεδιασμού στην κατεύθυνση της βιώσιμης χωρικής ανάπτυξης, με στόχο την κάλυψη των αστικών αναγκών, την αναβάθμιση του κτιριακού αποθέματος και την ενίσχυση της βιώσιμης κινητικότητας. |
| Κλιματική συνέλευση | Προστέθηκε άρθρο που συστήνει κλιματική συνέλευση με στόχο την περαιτέρω ενεργοποίηση των πολιτών στη διαμόρφωση και τον έλεγχο της κλιματικής πολιτικής κατά τα πρότυπα του αγγλικού, γαλλικού και ιρλανδικού κλιματικού νόμου. |
| Κλιματική δικαιότητα | Προστίθενται άρθρα που ενισχύουν τους όρους κοινωνικής δικαιοσύνης της μετάβασης προς την κλιματική ουδετερότητα όπως τη θέσπιση υποχρέωσης για εκτίμηση κοινωνικών επιπτώσεων σε όλα τα μέτρα πολιτικής και για πορεία εκτέλεσης του κλιματικού προϋπολογισμού και την ένταξη των επηρεαζόμενων θέσεων εργασίας σε προγράμματα δίκαιης εργασιακής μετάβασης. |
| Χωροταξία | Προβλέπεται η εκπόνηση Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου (ΕΧΠ) για την Κλιματική Επικινδυνότητα και τη Μείωση των Εκπομπών με στόχο τη χωρική διάρθρωση των παραγωγικών δραστηριοτήτων που υπηρετούν τη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα και τη μείωση του φυσικού κλιματικού κινδύνου. |
Η τελική πρόταση αποτελεί μία εμπεριστατωμένη και συνολική πρόταση που καλύπτει σχεδόν το σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας και της κοινωνικής ζωής, από το σύστημα παραγωγής και κατανάλωσης ενέργειας, μέχρι τη διατροφή και τα απόβλητα. Παράλληλα συνδέει τις δύο μεγαλύτερες περιβαλλοντικές προκλήσεις της ανθρωπότητας, την κλιματική κρίση και την απώλεια της βιοποικιλότητας, προβλέποντας φιλόδοξες ρυθμίσεις για την προστασία και αποκατάσταση της φύσης. Τέλος, αναδεικνύει τους πολίτες σε πρωταγωνιστές του μετασχηματισμού προς την κλιματική ουδετερότητα, προστατεύοντας τα δικαιώματά τους, αλλά και κατανέμοντάς τους σημαντικές αρμοδιότητες στη διαμόρφωση και τον έλεγχο της κλιματικής πολιτικής.
Η πρωτοβουλία για τη συνδιαμόρφωση πρότασης κλιματικού νόμου ξεκίνησε από το WWF Ελλάς, σε συνεργασία με το Vouliwatch. Στην προσπάθεια εντάχθηκαν στη συνέχεια οι οργανώσεις Γιατροί του Κόσμου – Ελληνική Αντιπροσωπεία, Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Καλλιστώ, Νόμος και Φύση, Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, Greenpeace, Medasset και SolidarityNow, καθώς και η ΓΣΕΕ.
Το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα έως και τη Διάσκεψη για το Κλίμα στη Γλασκώβη (1 – 12 Νοεμβρίου 2021) προβλέπεται εξαιρετικά πυκνό με σημαντικές εξελίξεις σε σχέση με την κλιματική δράση. Σε αυτό το διεθνές σκηνικό έντονων διεργασιών για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, θεωρούμε πως η Ελλάδα πρέπει να πρωτοπορήσει: ένας κλιματικός νόμος που τοποθετεί τον πήχη ψηλά, συμβαδίζοντας με τα επιστημονικά δεδομένα και διαμορφώνει καινοτόμες πολιτικές με ουσιαστική κοινωνική συμμετοχή, πρέπει να αποτελέσει εμβληματική συνεισφορά της χώρας μας στον αγώνα για έναν ζωντανό πλανήτη.
Φωτογραφίες Μαριάννα Πλωμαρίτη/WWF Ελλάς
Fv
