Σε όλο τον κόσμο οι άνθρωποι υποδέχονται με γιορτή το νέο έτος. Μόνο που η τελευταία μέρα του χρόνου δεν είναι για όλους η 31η Δεκεμβρίου. Σε πολλά μέρη του πλανήτη γιορτάζουν μια Πρωτοχρονιά διαφορετική.
Κίνα
Η κινεζική Πρωτοχρονιά είναι η μεγαλύτερη γιορτή στην Κίνα και για τους Κινέζους της διασποράς. Καθώς το κινέζικο ημερολόγιο είναι σεληνιακό δεν είναι σταθερή. Γιορτάζεται τη δεύτερη μέρα μετά το χειμερινό ηλιοστάσιο. Έτσι είναι μια διαφορετική από τους δυτικούς Πρωτοχρονιά που μπορεί να πέσει οποιαδήποτε μέρα ανάμεσα στις 21 Ιανουαρίου και στις 21 Φεβρουαρίου του δικού μας ημερολογίου.
Σύμφωνα με τον θρύλο ο Βούδας κάλεσε όλα τα ζώα να τον συναντήσουν ανήμερα της κινέζικης Πρωτοχρονιάς. Μόνο 12 ζώα ανταποκρίθηκαν: αρουραίος, βουβάλι, τίγρης, κουνέλι, δράκος, φίδι, άλογο, τράγος, πίθηκος, κόκορας, σκύλος, γουρούνι. Έτσι, ο Βούδας ονόμασε κάθε έτος με το όνομα ενός ζώου. Κάθε 12 χρόνια ένα ζώο έχει την τιμητική του.
Μπορεί να είναι μια Πρωτοχρονιά διαφορετική από άποψη ημερομηνίας, ωστόσο οι πρωτοχρονιάτικες συνήθειες θυμίζουν αυτές στον υπόλοιπο κόσμο. Οι εορτασμοί κρατούν 15 ημέρες και ολοκληρώνονται με τη γιορτή των φαναριών. Βέβαια, μόνο οι 3 πρώτες είναι αργίες για τους Κινέζους. Η γιορτή της Πρωτοχρονιάς είναι αφορμή για την οικογένεια να βρεθεί μαζί, γύρω από γιορτινό τραπέζι. Την τιμητική τους έχουν το κοτόπουλο και το ψάρι, ενώ αγαπημένο φρούτο είναι το μανταρίνι. Το χρώμα που κυριαρχεί είναι το κόκκινο, ενώ οι νύχτες φωτίζονται με χιλιάδες πυροτεχνήματα.
Το έτος 2023 η κινέζικη Πρωτοχρονιά πέφτει στις 22 Ιανουαρίου και οι Κινέζοι εισέρχονται στο έτος 4721, έτος του Κουνελιού.
Με ανάλογα τρόπο γιορτάζεται η Πρωτοχρονιά στο Βιετνάμ και τη Μογγολία.
Στο Θιβέτ γιορτάζουν επίσης μια Πρωτοχρονιά διαφορετική. Ονομάζεται Λοζάρ και είναι κινητή, μια και βασίζεται στο θιβετιανό ημερολόγιο που είναι σεληνιακό. Σύμφωνα με αυτό το ημερολόγιο, λοιπόν, φέτος είναι το έτος 2146.
Εβραϊκή Πρωτοχρονιά
Η εβραϊκή Πρωτοχρονιά, Ρος Ασσανά (Rosh Hashanah) στα εβραϊκά, είναι κινητή εορτή, μια και το εβραϊκό ημερολόγιο είναι σεληνοηλιακό. Δύο ημέρες κρατούν οι εορτασμοί, οι οποίοι ξεκινούν το δειλινό της 1ης ημέρας του μήνα Τισρί (25 Σεπτεμβρίου για το 2022, η αντιστοιχία με το Ιουλιανό ημερολόγιο).
Αφετηρία του εβραϊκού συστήματος χρονολόγησης είναι το έτος 3761 π.Χ., έτος κτήσης του κόσμου. Σύμφωνα με τη χρονολόγηση αυτή, οι Εβραίοι γιόρτασαν στη διαφορετική Πρωτοχρονιά τους την έλευση του έτους 5775 από κτήσεως κόσμου.
Αντίθετα από τον κοσμικό χαρακτήρα της Πρωτοχρονιάς στο δυτικό κόσμο, η εβραϊκή Πρωτοχρονιά έχει έντονα θρησκευτικό χαρακτήρα. Οι πιστοί προσεύχονται και ζητούν συγχώρεση για τις αμαρτίες του περασμένου έτους. Στις συναγωγές διαβάζεται η ιστορία του Αβραάμ, γενάρχη των Ιουδαίων. Ακούγεται, επίσης, ο θρηνητικός ήχος του σοφάρ. Το σοφάρ είναι ένα τελετουργικό όργανο από κέρας κριαριού που θυμίζει στους πιστούς τη θυσία του Αβραάμ και τους καλεί σε πνευματική επαγρύπνηση.
Γιορτή χωρίς οικογενειακά τραπέζια δε γίνεται. Μήλα βουτηγμένα στο μέλι για να είναι γλυκιά η νέα χρονιά, ειδικά τσουρεκάκια (challah) που συμβολίζουν τον αέναο κύκλο της ζωής σερβίρονται σε γιορτινή ατμόσφαιρα. Πάνω στο τραπέζι βρίσκει κανείς παντζάρια, πράσα, σπανάκι, μαυροφάσουλα, κολοκύθια, χουρμάδες, όλα φαγητά που αναφέρονται στο Ταλμούδ. Και φυσικά δεν λείπει το κρασί. Το εορταστικό τραπέζι (σεντέρ) θα ξεκινήσει με το Kiddush, την ευλογία του κρασιού δηλαδή, που γίνεται κάθε Σάββατο.
Η ευχή που ανταλλάσσουν οι πιστοί αυτήν τη διαφορετική Πρωτοχρονιά είναι Shanah Tovah (Σανά Τοβά=Καλή χρονιά).
Πρωτοχρονιά στο Ιράν
Πρωτοχρονιά διαφορετική από το δυτικό κόσμο γιορτάζουν και στο Ιράν. Η Norooz, 1η ημέρα του νέου έτους είναι η 20η Μαρτίου. Είναι η πρώτη μέρα της άνοιξης και συμβολίζει τον θάνατο και την αναγέννηση. Την τελευταία Παρασκευή του έτους που φεύγει οι Ιρανοί καθαρίζουν το σπίτι τους. Με φωτιές και πυροτεχνήματα διώχνουν το κακό και περιμένουν να υποδεχθούν το καλό.
Ινδουιστική Πρωτοχρονιά
Άνοιξη γιορτάζουν πάντα την Πρωτοχρονιά οι Ινδουιστές, μια και σημαίνει την αφύπνιση της γης από τη νάρκη του χειμώνα. Η πλειοψηφία των Ινδουιστών γιορτάζει την Πρωτοχρονιά στις 26 Μαρτίου. Ωστόσο, η Ινδία πρωτοτυπεί, μια που υπάρχουν 4 διαφορετικές ημερομηνίες και ισάριθμα διαφορετικά ημερολόγια. Έτσι, η φυλή των Μαλαγιάλις γιορτάζουν την Vishu, την Πρωτοχρονιά τους, στις 14 Απριλίου. Οι κάτοικοι της Βεγγάλης καλωσορίζουν το νέο έτος μια μέρα πριν, στις 13 Απριλίου. Νωρίτερα από όλους γιορτάζουν τη Navreh οι Ινδουιστές του Κασμίρ, στις 10 Μαρτίου.
Μπορεί οι ημερομηνίες που γιορτάζεται η Πρωτοχρονιά να είναι διαφορετικές ανά τον κόσμο. Αυτό που είναι κοινό, όμως, είναι η ελπίδα πως το νέο έτος θα είναι καλύτερο από το προηγούμενο…
Καλή χρονιά!
Πηγές:
Κοπάδης Θ. (2020). Γιατί η Πρωτοχρονιά γιορτάζεται την 1η Ιανουαρίου. Ανακτήθηκε από: www.alfavita.gr. (τελευταία πρόσβαση: 26/12/2022)
Κινέζικη Πρωτοχρονιά. Ανακτήθηκε από: sansimera.gr (τελευταία πρόσβαση: 26/12/2022)
Γλεούδη Γ. (2017). Η Εβραϊκή Πρωτοχρονιά. Ανακτήθηκε από: www.huffingtonpost.gr (τελευταία πρόσβαση: 26/12/2022)
