Συνέντευξη : Τάνια Ώττα
Η Ελλάδα καλείται σήμερα να εφαρμόσει αποτελεσματικές πολιτικές, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και να καλύψει τους απαιτητικούς στόχους που έχουν τεθεί τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όσο και από την ελληνική κυβέρνηση. Ένας από τους βασικούς πυλώνες αυτής της προσπάθειας – στον οποίο η χώρα μας πρέπει να επιταχύνει τις δράσεις της – είναι η υιοθέτηση των αρχών της κυκλικής οικονομίας. Αναλαμβάνοντας ουσιαστικό ρόλο σε αυτό το επίπεδο, ο ΕΟΑΝ υποστηρίζει, ουσιαστικά, την εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης, αποτελεσματικής εθνικής στρατηγικής για την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον. Με το έργο του, βοηθά την Ελλάδα όχι μόνο να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της Ε.Ε. αλλά και να βρεθεί στην πρώτη γραμμή, σε θέματα βιώσιμης ανάπτυξης.
Μιλήσαμε με τον Πρόεδρο του Δ.Σ. του ΕΟΑΝ κ. Νίκο Χιωτάκη για τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και την εναλλακτική διαχείριση και το ρόλο του οργανισμού στην εφαρμογή μιας αποτελεσματικής κυκλικής οικονομίας.
Ποιες πολιτικές εφαρμόζει ο οργανισμός που να οδηγούν σε μια αποτελεσματική κυκλική οικονομία;
Ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης – ΕΟΑΝ, αποτελεί βασικό πυλώνα για την υλοποίηση μιας νέας εθνικής αντίληψης και στρατηγικής για την προώθηση της κυκλικής οικονομίας στην Ελλάδα. Αντικείμενό του είναι ο σχεδιασμός και η εφαρμογή της πολιτικής της χώρας μας για την πρόληψη και την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων συσκευασιών και άλλων προϊόντων, για τα οποία εφαρμόζονται προγράμματα ανακύκλωσης. Στο πλαίσιο αυτής της αποστολής, εισηγείται σχετικά προγράμματα στον εκάστοτε υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, εποπτεύει τη λειτουργία των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης (Σ.Ε.Δ.), εκπονεί ή αναθέτει μελέτες, δημιουργεί βάσεις δεδομένων, συμμετέχει σε εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα, οργανώνει προγράμματα εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης του κοινού, ενώ τηρεί και διαχειρίζεται το Εθνικό Μητρώο Παραγωγών συσκευασιών και άλλων προϊόντων (ΕΜΠΑ).
Ποιες είναι οι δράσεις του οργανισμού και με ποιους φορείς συνεργάζεται ο ΕΟΑΝ;
Οι δράσεις του ΕΟΑΝ καλύπτουν σφαιρικά τον τομέα της κυκλικής οικονομίας. Θεσπίζουμε και εποπτεύουμε μέτρα πρόληψης, με σκοπό τη μείωση της δημιουργίας αποβλήτων. Επιδιώκουμε την αύξηση της ανακύκλωσης, μέσω της υλοποίησης προγραμμάτων εναλλακτικής διαχείρισης, καθώς και την εποπτεία όλων των εμπλεκόμενων φορέων, ενώ παράλληλα σχεδιάζουμε και υλοποιούμε δράσεις για την εδραίωση της περιβαλλοντικής συνείδησης των πολιτών. Στο πλαίσιο αυτής της δραστηριότητας, συνάπτουμε στρατηγικές συνεργασίες με φορείς και θεσμικούς εκπροσώπους τόσο της Αυτοδιοίκησης, όσο και της επιχειρηματικότητας. Στόχος είναι να ενισχυθούν οι δράσεις σε τοπικό επίπεδο, αλλά και να τονωθεί η συμμετοχή των πολιτών στην ανακύκλωση μέσα από την παροχή κινήτρων, που θα αναπτυχθούν με άμεση εμπλοκή των Δήμων και των επιχειρήσεων.
Μπορεί η κυκλική οικονομία να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας;
Η κυκλική οικονομία είναι ένα μοντέλο που σήμερα σε όλο τον κόσμο δημιουργεί νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες, κινητοποιεί επενδύσεις, ενθαρρύνει την ανάπτυξη καινοτομιών και δημιουργεί θέσεις απασχόλησης, σε διάφορα αντικείμενα και σε όλα τα επίπεδα εξειδίκευσης. Έχουμε, λοιπόν, κάθε λόγο να επενδύσουμε στην υιοθέτηση στην υιοθέτηση του συγκεκριμένου προτύπου, προκειμένου να δημιουργήσουμε ζήτηση για καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες, να δώσουμε ώθηση σε νέες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες και να αξιοποιήσουμε καλύτερα το ανθρώπινο δυναμικό της χώρας μας, μέσα από νέες «πράσινες» θέσεις εργασίας.
Πως μπορεί να γίνει ορθή διαχείριση των στερεών αποβλήτων και τι εφαρμόζεται σήμερα στα βιοαπόβλητα;
Η ορθή διαχείριση των αποβλήτων μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην εξοικονόμηση πολύτιμων πρώτων υλών αλλά και στην οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης. Αυτή η προσπάθεια απαιτεί δράση σε ρυθμιστικό και ελεγκτικό επίπεδο, για την εφαρμογή της αναθεωρημένης νομοθεσίας σε σχέση με τα απόβλητα, αλλά και για την ανάπτυξη των αγορών δευτερογενών πρώτων υλών. Εξίσου απαραίτητη, όμως, είναι και η μετάβαση της κοινωνίας σε ένα νέο καταναλωτικό πρότυπο. Οι δράσεις του ΕΟΑΝ στοχεύουν σε αυτά τα δύο επίπεδα: προωθούν και υποστηρίζουν βιώσιμα μοντέλα παραγωγής και κατανάλωσης, ενθαρρύνουν το σχεδιασμό και την παραγωγή προϊόντων που διασφαλίζουν αποτελεσματικότερη χρήση των πόρων, προωθούν την ανθεκτικότητα και τη δυνατότητα επαναχρησιμοποίσης των προϊόντων. Η δημιουργία ρεύματος χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων δεν εμπίπτει στο αντικείμενο του ΕΟΑΝ, ωστόσο το τελευταίο διάστημα γίνονται σημαντικά βήματα στον τομέα αυτό από την πλευρά των Δήμων, με την ενίσχυση των «καφέ» κάδων και οχημάτων.
Πιστεύετε ότι υπάρχει ελλιπής ενημέρωση του κόσμου σχετικά με τα οφέλη της ανακύκλωσης και της κυκλικής οικονομίας;
Οι πολίτες ενδιαφέρονται για το περιβάλλον και θέλουν να ανακυκλώνουν, όπως τουλάχιστον προκύπτει από σχετικές έρευνες. Ωστόσο, αυτό το ενδιαφέρον δεν αποτυπώνεται ακόμη στα ποσοστά ανακύκλωσης στην Ελλάδα, συγκριτικά με άλλες χώρες. Αυτό εν μέρει οφείλεται στο έλλειμμα γνώσης, αλλά και δυσπιστίας σχετικά με τη λειτουργία των συστημάτων ανακύκλωσης. Κεντρική κατεύθυνση, λοιπόν, του ΕΟΑΝ είναι η υλοποίηση δράσεων επικοινωνίας με στόχο όχι μόνο την ευαισθητοποίηση, αλλά και την εκπαίδευση των πολιτών, ώστε η ανακύκλωση και ευρύτερα η κυκλική οικονομία να εδραιωθεί ως τρόπος ζωής. Για τη χρηματοδότηση αυτών των δράσεων, αξιοποιούμε το περιβαλλοντικό τέλος της πλαστικής σακούλας.
Τι είναι η εναλλακτική διαχείριση;
Η Εναλλακτική Διαχείριση περιλαμβάνει μια σειρά από εργασίες, στις οποίες περιλαμβάνεται η συλλογή, η μεταφορά, η μεταφόρτωση, η αποθήκευση, η προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση, η ανακύκλωση και κάθε άλλο είδος ανάκτησης των χρησιμοποιημένων συσκευασιών ή αποβλήτων. Τα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης βασίζονται στην αρχή της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού. Μέσω της παροχής οικονομικών κινήτρων, οι παραγωγοί ενθαρρύνονται να σχεδιάζουν πιο φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα. Αναλαμβάνουν, παράλληλα, την ευθύνη για το κόστος της διαχείρισης των προϊόντων τους, στο τέλος του κύκλου της ζωής τους, όταν δηλαδή αυτά καταστούν απόβλητα. Ο ΕΟΑΝ είναι αρμόδιος για την έγκριση των όρων και την εποπτεία της λειτουργίας των Σ.Ε.Δ.
Ποιο είναι το μήνυμα του ΕΟΑΝ για την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος;
Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος μας υπενθυμίζει πόσο στενά συνδέεται η ποιότητα της ζωής μας με την υγεία και τη βιωσιμότητα του πλανήτη μας. Σήμερα, έχουμε το καθήκον αλλά και τη δυνατότητα να προστατέψουμε το περιβάλλον. Κι ένας τρόπος με τον οποίο όλοι μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά, είναι να αναλάβουμε συνειδητά την ευθύνη τόσο για τη μείωση, όσο και για τη σωστή διαχείριση των απορριμμάτων που παράγουμε: ανακυκλώνοντας συστηματικά και σωστά, με διαλογή των υλικών στην πηγή, αλλάζοντας τις καταναλωτικές μας συνήθειες, αφήνοντας πίσω τα πλαστικά μιας χρήσης και αναδεικνύοντας νέα, βιώσιμα πρότυπα παραγωγής. Η ανακύκλωση είναι ο καλύτερος τρόπος για να κάνουμε την περιβαλλοντική μας συνείδηση καθημερινή πράξη και στάση ζωής. Τα σκουπίδια δεν είναι για πέταμα.
