Κεφαλάς Πάνος, Υποψήφιος Διδάκτορας Ιστορίας του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου του ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας
Το ιχνογράφηµα και η ζωγραφική αναγνωρίζονται ως δύο από τους σηµαντικότερους τρόπους έκφρασης των παιδιών και έχουν επανειληµµένα συνδεθεί µε την αποτύπωση της προσωπικότητας και των συναισθηµάτων τους. Οι ζωγραφιές τους αντανακλούν τον εσωτερικό τους κόσµο και απεικονίζουν στοιχεία που αφορούν στην ψυχολογική τους κατάσταση και το διαπροσωπικό τους ύφος.
Ζωγραφίζουν, για να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, επειδή δεν μπορούν να το κάνουν ακόμα με λόγια. Εκφράζουν τους φόβους, τις χαρές, τα όνειρά τους, τις ελπίδες και τους εφιάλτες τους και δείχνουν πώς βλέπουν τον κόσμο και τη γύρω τους πραγματικότητα.
Ζωγραφική και Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος.
Το 1909-1910, δύο παιδιά (ετών 12) από τη Γαλλία, ο Λούσιεν (Lucien Sinard) και ο Πιέρ (Pierre Baudry), δημιούργησαν ένα σημειωματάριο – μυθιστόρημα, με τον τίτλο «Ο Γάλλο-Γερμανικός πόλεμος το 1920» (La Guerre franco-alemande en l’an 1920). Η ιστορία τους προβλέπει τον πόλεμο μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας το έτος 1920, έναν πόλεμο στην ξηρά, στη θάλασσα και στον αέρα, με προτεραιότητα κυρίως στην αεροπορία.
Το σημειωματάριο χωρίζεται σε δεκαέξι κεφάλαια με πρόλογο και συμπέρασμα. Κάθε κεφάλαιο είναι γραμμένο σε μια σελίδα με ένα παράδειγμα σε ακουαρέλα έναντι του κειμένου. Τα κείμενα της ιστορίας γράφτηκαν από τον Λούσιεν Σινάρντ και η απεικόνιση έγινε από τον Πιέρ Μπάουν. Ο Πιέρ επίσης, έχει κάνει μικρά σχέδια με στυλό και μελάνι γύρω από τα κείμενα. Όλα τα σχέδια υπογράφονται με τα αρχικά PB με ημερομηνία.
Μελετώντας κανείς το σημειωματάριο, καταλαβαίνει ότι η ιστορία τους, έχει ως στόχο την εκδίκηση και την ηρωοποίηση! Τα δύο παιδιά μεγάλωσαν την περίοδο της Τρίτης Γαλλικής Δημοκρατίας (La Troisième République), στην διάρκεια της οποίας η ήττα του 1870 είχε σημαδέψει τη γαλλική κοινωνία και την κουλτούρα έναντι του «Άλλου» (των Γερμανών), μία νοοτροπία μίσους και εκδίκησης, η οποία πέρασε μέσα από την εκπαίδευση στους μαθητές και στους πολίτες. Μία νοοτροπία που διαφαίνεται στο συγκεκριμένο σημειωματάριο. Η φαντασία των δύο μας πρωταγωνιστών έχει επίσης επηρεαστεί από την εικονογραφημένη παιδική λογοτεχνία της περιόδου, συγγραφέων όπως ο Paul d’Ivoi, ο Arnould Galopin και ο Danrit, αλλά και πολεμικών γεγονότων, το οποία δημοσιεύτηκαν στον γαλλικό τύπο της εποχής.
Η ιστορία τους αν και μοιάζει με μια γαλλική περιπέτεια, συλλογική, καταλαβαίνει κανείς ότι επισημαίνονται ορισμένα συγκεκριμένα πεπρωμένα, σκέψης και πεποίθησης των παιδιών, όπως η ήττα των Γάλλων. Η εκδήλωση της Γερμανοφοβίας αποτυπώνεται συνεχώς προς τους Γερμανούς στρατιώτες.
Λίγα χρόνια αργότερα, το 1914 θα ξεσπάσει ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Ο Πιέρ δεν περίμενε την κινητοποίησή του και έγινε εθελοντής νοσοκόμος στο νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού στο Σενς το 1914. Στις 25 Ιουνίου 1915 προσχώρησε στο 7ο Σύνταγμα Δράκων (7e régiment de dragons – 7e RD), μονάδα ιππικού του γαλλικού στρατού και το 1916 σε μια μοίρα πυροβολητών του 12ου συντάγματος Cuirassiers (12e régiment de cuirassiers).
Παθιασμένος με την τέχνη και την ιστορία, έγινε μέλος της Αρχαιολογικής Εταιρείας Σενς το 1917 (La Société Archéologique de Sens), ενώ ήταν στην πρώτη γραμμή και ιδρυτικό μέλος και εικονογράφος της εφημερίδας Le Gafouilleur. Η διμηνιαία εφημερίδα του, τεσσάρων έως οκτώ σελίδων, κυκλοφόρησε από της 15 Μαρτίου 1916 έως την 1η Ιουνίου 1918 (αρ. 48). Στα σχέδιά του, περιγράφει την καθημερινή ζωή των στρατιωτών στα χαρακώματα με μεγάλο χιούμορ.
Αν και ο Πιέρ είχε προβλέψει τη νίκη των Γάλλων επί των Γερμανών το 1920, δεν πρόλαβε να τη δει το 1918. Σκοτώθηκε στην Έιν (Aisne) στις 29 Μαΐου 1918. Την επόμενη μέρα εμφανίστηκε το τελευταίο τεύχος της εφημερίδας Le Gafouilleur, την οποία αφιέρωνε ως φόρο τιμής στους συντρόφους του.
Εξώφυλλο: Ο Γάλλο-Γερμανικός πόλεμος το 1920. Photo (C) Paris – Musée de l’Armée, Dist. RMN-Grand Palais / image musée de l’Armée.
Εικόνα 1: Επίθεση Ζέπελιν στα σύνορα. Photo (C) Paris – Musée de l’Armée, Dist. RMN-Grand Palais / image musée de l’Armée.
Εικόνα 2: Τα αεροπλάνα αιωρούνται γύρω από τον Πύργο του Άιφελ. Photo (C) Paris – Musée de l’Armée, Dist. RMN-Grand Palais / image musée de l’Armée.
Εικόνα 3: Πυροσβέστες σβήνουν τη φωτιά στη Φρανκφούρτη. Photo (C) Paris – Musée de l’Armée, Dist. RMN-Grand Palais / image musée de l’Armée.
Εικόνα 4: Μάχη μεταξύ γαλλικών υποβρυχίων και γερμανικών θωρηκτών. Photo (C) Paris – Musée de l’Armée, Dist. RMN-Grand Palais / image musée de l’Armée.
