Όλο τον μήνα Ιούλιο, στις μεγάλες πόλεις του Μπανγκλαντές πραγματοποιήθηκαν πολύνεκρες, μαζικές, αντικυβερνητικές, φοιτητικές διαδηλώσεις. Πρόκειται για μία εν εξελίξει φοιτητική εξέγερση, τη σημαντικότερη πολιτική και κοινωνική κρίση των τελευταίων 15 ετών – που κυβερνά η Σέιχ Χασίνα.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Γαλλικού Πρακτορείου (23/07), τουλάχιστον 174 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί και περισσότεροι από 2.500 συνελήφθησαν κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων. Μεταξύ των συλληφθέντων είναι πολιτικά πρόσωπα της αντιπολίτευσης, αλλά και συνδικαλιστές φοιτητές.
Αφορμή για την κοινωνική έκρηξη αποτέλεσε το σύστημα ποσοστώσεων στις προσλήψεις που επιχείρησε να νομοθετήσει η κυβέρνηση, προτείνοντας τη στελέχωση του 30% των θέσεων του δημοσίου από συγγενείς αγωνιστών του πολέμου της ανεξαρτησίας 1971. Η πλειονότητα των παλαιών αγωνιστών ανήκει πολιτικά στην κυβερνώσα παράταξη της Χασίνα.
Η κυβέρνηση υποστήριξε πως με τον -άνευ κριτηρίων- διορισμό των παιδιών και των εγγονιών θα «τιμήσει» τους αγωνιστές, αλλά οι φοιτητές βγήκαν στους δρόμους και εναντιώθηκαν στη ρουσφετολογική, αναξιοκρατική πολιτική.
Η κυβέρνηση έχει κατηγορηθεί ουκ ολίγες φορές για διαφθορά, αλλά και για νοθεία στις τελευταίες εκλογές. Η χώρα είναι βυθισμένη στην οικονομική εξαθλίωση με το 19% να ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Το 20% των 170 εκατομμυρίων πολιτών είναι άνεργο. Το κόστος ζωής έχει εκτοξευθεί, όπως και οι ανισότητες. Το καθεστώς Χασίνα κινδυνεύει με κατάρρευση.
Πώς αντέδρασε στις ογκώδεις νεανικές κινητοποιήσεις; Με τον πιο αυταρχικό τρόπο! Μόλις αντιλήφθηκε πως η αστυνομία δεν μπορεί να ελέγξει το πλήθος, δόθηκε εντολή να κατέβει ο στρατός στους δρόμους και τα άρματα μάχης έκαναν την εμφάνισή τους. Απαγορεύτηκε η κυκλοφορία, το διαδίκτυο έπεσε, τα κανάλια σταμάτησαν να μεταδίδουν εικόνες από τις κινητοποιήσεις και οι δυνάμεις καταστολής πυροβολούσαν ασύστολα. Ο υφυπουργός Τηλεπικοινωνιών ισχυρίστηκε προκλητικά πως οι αρχές διέταξαν να διακοπεί η πρόσβαση στο διαδίκτυο για να αποφευχθεί η διασπορά «φημών, ψεμάτων και παραπληροφόρησης». Ένας new age τρόπος καταστολής με… επίκληση στην «προστασία» από τα fake news.
Οι σκηνές βίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης -πριν απαγορευτεί η πρόσβαση- ήταν σοκαριστικές. Οι εξεγερμένοι φοιτητές, όχι μόνο δεν φοβήθηκαν -παρότι κινδύνευε η ζωή κάθε διαδηλωτή- αλλά εξαγριώθηκαν και κατέβηκαν ακόμα πιο αποφασιστικά. Το κλίμα που επικρατούσε στους δρόμους των μεγάλων πόλεων του Μπανγκλαντές ήταν πολεμικό, γεγονός που αποτυπώνεται και στον αριθμό των νεκρών – ανάμεσα στους οποίους είναι και αρκετοί αστυνομικοί.
Στις 19 Ιουλίου, διαδηλωτές εισέβαλαν σε φυλακή και απελευθέρωσαν κρατούμενους. Μία ημέρα νωρίτερα, κυβερνητικά κτίρια πυρπολήθηκαν. Περισσότερα από 50 αστυνομικά τμήματα δέχθηκαν επίθεση, όπως και το κεντρικό κτίριο της δημόσιας τηλεόρασης. Πεδίο σφοδρών συγκρούσεων και οι πανεπιστημιουπόλεις, όταν οι δυνάμεις καταστολής έσπευσαν να εισβάλουν κρίνοντας πως έτσι θα θέσουν υπό έλεγχο την κατάσταση.
Έπειτα από αρκετές ημέρες καθημερινών αιματηρών συγκρούσεων, στις 21 Ιουλίου έγινε γνωστή η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου που επί της ουσίας «άδειασε» νομικά την κυβερνητική πολιτική. Το Δικαστήριο ήρε τις περισσότερες από τις ποσοστώσεις στις προσλήψεις του Δημοσίου, αποφασίζοντας ότι το 93% των θέσεων εργασίας θα είναι ανοιχτό σε υποψηφίους με αξιοκρατικό τρόπο. Οι συγγενείς των παλιών αγωνιστών θα στελεχώσουν το 5% και το υπόλοιπο 2% θα διατεθεί για μέλη εθνοτικών μειονοτήτων, τρανς άτομα και άτομα με αναπηρία.
Η αιματοβαμμένη νίκη της φοιτητικής εξέγερσης ανάγκασε την αυταρχική κυβέρνηση να κάνει «ένα βήμα πίσω», αλλά ο ακραία βίαιος τρόπος σύγκρουσης με τους φοιτητές δημιούργησε ένα κίνημα που δύσκολα θα κοπάσει. Η πρωθυπουργός τις προηγούμενες ημέρες μίλησε με τα πιο απαξιωτικά λόγια για τους εξεγερμένους και δεν δίστασε να τους κατηγορήσει για «εθνική προδοσία», ταυτίζοντάς τους με τους συνεργάτες του Πακιστάν κατά την περίοδο του αγώνα ανεξαρτησίας 1971…
Οι κινητοποιήσεις έλαβαν γρήγορα διαστάσεις ενάντια στην κρατική βία και η Χασίνα είναι αντιμέτωπη πλέον με κατηγορίες για δικτατορική άσκηση εξουσίας – πέρα από τις ήδη βαρύτατες κατηγορίες για νοθεία στις τελευταίες εκλογές.
Τώρα, οι φοιτητές ζητούν παραιτήσεις υπουργών, απολύσεις και διώξεις αστυνομικών που ενεπλάκησαν στο φονικά επεισόδια, παραιτήσεις πρυτάνεων, αποζημιώσεις των οικογενειών των δολοφονημένων διαδηλωτών, άνοιγμα των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, συγκρότηση φοιτητικών συλλόγων, κρατικές εγγυήσεις ακαδημαϊκής ελευθερίας και ελεύθερη πρόσβαση στο διαδίκτυο.
Στο μακρινό Μπανγκλαντές, βρίσκεται σε εξέλιξη μια φοιτητική εξέγερση ενάντια σε ένα αυταρχικό καθεστώς
