Γράφει ο Μήλιος Στυλιανός, Προπτυχιακός φοιτητής Ιονίου πανεπιστημίου του τμήματος Αρχειονομιας, Βιβλιοθηκονομίας, Μουσειολογίας
_____________________________
Η μουσειολογία είναι ένας επιστημονικός κλάδος με ξεχωριστή οντότητα και έντονα κοινωνική και ανθρωπιστική διάσταση. Δεν έρχεται να αντικαταστήσει άλλες επιστήμες που σχετίζονται με το μουσειακό χώρο και τις συλλογές.
Κεντρική θέση της είναι η ανάπτυξη ενός έντονο θεωρητικού προβληματισμού σε σχέση με τη φύση και τη λειτουργία του μουσείου μέσα στη κοινωνία.
Τα μουσεία τα τελευταία χρόνια βιώνουν πολλαπλές πιέσεις για επαναπροσδιορισμό της θεσμικής τους υπόστασης, των αξιών και των στρατηγικών τους προτεραιοτήτων με στόχο να ανταποκριθούν στις κοινωνικές, πολιτικές, τεχνολογικές και οικονομικές προκλήσεις που ως σύνολο καθορίζουν τον σύγχρονο κόσμο.
Η συμμετοχικότητα, η ευρηματικότητα, η δημιουργικότητα, η συμμετοχική δημοκρατία και η κοινωνική δικαιοσύνη αποτελούν πλέον έννοιες-κλειδιά στην τρέχουσα μουσειολογία.
Τα μουσεία βεβαίως αποτελούν ένα από τα κατεξοχήν κοινωνικά πεδία μάθησης όπου δημιουργικές ιδέες, συναισθήματα και σχέσεις τόσο μεταξύ των ανθρώπων όσο και των αντικειμένων βρίσκουν χώρο έκφρασης και ανάπτυξης.
Το ICOM Cultural Diversity χαρτογραφεί το σύνθετο θέμα της κοινωνικής πρακτικής των μουσείων προσφέροντας ένα πλάνο πλοήγησης σε μια δυναμικά εξελισσόμενη κοινωνική πραγματικότητα. Παρακάτω παρουσιάζονται κάποιες προτάσεις από το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων.
Αρχικά, τα μουσεία οφείλουν να αποκτήσουν πολυμορφία ώστε να αναγνωρίσουν και να επιβεβαιώσουν όλες τις μορφές πολιτισμικής και βιολογικής πολυμορφίας. Να αποκτήσουν συμμετοχική δημοκρατία, ώστε να προωθήσουν την υιοθέτηση πλαισίων συνεργασίας που θα επιτρέπουν και θα ενθαρρύνουν την ενεργή συνδρομή όλων των κοινωνικών εταίρων, κοινοτικών ομάδων, πολιτιστικών οργανισμών και επίσημων φορέων μέσω κατάλληλων διαδικασιών διαβούλευσης, διαπραγμάτευσης και συμμετοχής, διασφαλίζοντας την κυριότητα των διαδικασιών, ως κύριο συστατικό αυτών.
Δέον βήμα για την επίλυση του προβλήματος θα ήταν και η αίσθηση της ειρήνης και η δόμηση κοινοτήτων. Αυτό θα έχει ως στόχο να προωθήσουν την αίσθηση του <<ανήκειν>> σε έναν τόπο, και τις ταυτότητες διαφορετικών ανθρώπων, εκτιμώντας τις πολλαπλές κληρονομιές φυσικές και πολιτιστικές, απτές και άυλες, κινητές και μη κινητές ενθαρρύνοντας ένα κοινό όραμα σε πνεύμα συμφιλίωσης, μέσω διαπολιτισμικού διαλόγου.
Επιπρόσθετα να προβάλλουν την καινοτομία και την έμπνευση. Να ενθαρρύνουν τη δημιουργικότητα και να αναπτύξουν ρηξικέλευθες προσεγγίσεις, για να διαμορφώσουν αντιλήψεις για μεγαλύτερη προσβασιμότητα στη κληρονομιά και στα μουσειακά περιβάλλοντα.
Τέλος να ενισχυθεί ο ψηφιακός τομέας. Να κατανοήσουν τις διαφορές ανάμεσα στη ψηφιοποίηση, την ψηφιακή πρόσβαση και κληρονομία. Να υποστηρίξουν την ψηφιακή πρόσβαση σε όλες τις δράσεις και να αναγνωρίσουν ότι δεν αποτελεί υποκατάστατο της επιστροφής και του επαναπατρισμού πολιτιστικών αγαθών.
Στη σημερινή εποχή τα μουσεία επαναπροσδιορίζουν το ρόλο τους και λειτουργούν με βάση των αναγκών της κοινωνίας. Στο πλαίσιο ενδυνάμωσης του κοινωνικού και εκπαιδευτικού του ρόλου, συμβάλλουν στην ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας του κοινού δημιουργώντας έτσι τον αυριανό ενεργό πολίτη.
Κατά πόσο όμως εφαρμόζονται αυτές οι προτάσεις στην Ελλάδα;
Είναι η χώρα μας έτοιμοι για την αλλαγή που μπορούν να φέρουν τα μουσεία στα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα;
*Χρησιμοποιήθηκαν πληροφορίες από “Τα μουσεία στον 21ο αιώνα: προκλήσεις, αξίες, ρόλοι, πρακτικές της Μάρλεν Μούλιου”
