Η «ταυτότητα» του αγωγού ΤΑΡ
Ο Διαδριατικός Αγωγός Φυσικού Αερίου (TAP) είναι μία από τις σημαντικότερες υπό κατασκευή ενεργειακές υποδομές της Ευρώπης, κομμάτι του μήκους 3.500 χλμ. Νοτίου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου που υλοποιείται σε 6 χώρες και 2 ηπείρους. Στόχος του όλου έργου είναι η μεταφορά φυσικού αερίου από την Κασπία Θάλασσα στην Ευρώπη, ώστε να συμβάλλει στη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού των ευρωπαϊκών αγορών και, κατά συνέπεια, στην ενίσχυση της ενεργειακής τους ασφάλειας – και οι δύο βασικοί στόχοι της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ.
Ως το ευρωπαϊκό σκέλος του Νότιου Διαδρόμου, ο ΤΑΡ θα συνδεθεί με τον αγωγό Trans Anatolian Pipeline (TANAP) στα ελληνοτουρκικά σύνορα, στους Κήπους του Έβρου. Στη συνέχεια, διασχίζοντας συνολικά 878 χλμ. στη Βόρεια Ελλάδα, την Αλβανία και την Αδριατική Θάλασσα, θα βγει στην ξηρά στη Νότια Ιταλία για να συνδεθεί με το τοπικό δίκτυο φυσικού αερίου.
Η ελληνική όδευση του ΤΑΡ, συνολικής έκτασης 550χλμ., είναι η εκτενέστερη από τις τρεις χώρες που τον φιλοξενούν, με τον αγωγό να διέρχεται και από τις τρεις βόρειες Περιφέρειες της χώρας (Ανατολική Μακεδονία-Θράκη, Κεντρική Μακεδονία, Δυτική Μακεδονία).
Ο ΤΑΡ αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες άμεσες ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα και προσφέρει πολλαπλά οφέλη στη χώρα: την καθιστά κόμβο στον ενεργειακό χάρτη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και αναβαθμίζει τον γεωστρατηγικό της ρόλο στην ευρύτερη περιοχή, ενισχύοντας ταυτόχρονα την περιφερειακή ανάπτυξη, τις επιχειρήσεις και την απασχόληση, ενώ στηρίζει ποικιλοτρόπως και τις τοπικές κοινότητες.
Ταχείς ρυθμοί υλοποίησης με τη συμμετοχή ελληνικών εταιρειών
Οι εργασίες κατασκευής του αγωγού ξεκίνησαν τον Μάιο του 2016, ενώ στη Δυτική Μακεδονία, συγκεκριμένα, ο εργολήπτριες εταιρείες-ανάδοχοι του ΤΑΡ ανέλαβαν δράση το καλοκαίρι του 2017. Σε ό,τι αφορά το χρονοδιάγραμμα του έργου, οι κατασκευαστικές εργασίες και οι δοκιμές αναμένεται να ολοκληρωθούν εντός του 2019, με την άφιξη των πρώτων ποσοτήτων φυσικού αερίου στην Ευρώπη να προβλέπονται το 2020.
Ως προς την πρόοδο της κατασκευής, στην Ελλάδα έχουν ήδη (στα μέσα Ιανουαρίου 2018):
- καθαριστεί και διαμορφωθεί 519 χλμ. της όδευσης του αγωγού
- ενωθεί 474 χλμ. αγωγού και συγκολληθεί 458 χλμ.
- τοποθετηθεί σε τάφρο 371 χλμ. αγωγού
- μπει σε διαδικασία αποκατάστασης 265 χλμ. γης.
Καταλυτικός στην υλοποίηση του έργου είναι ο ρόλος των ελληνικών εταιρειών που συνεργάζονται με τον ΤΑΡ, αποκομίζοντας οικονομικά οφέλη και πολύτιμη τεχνογνωσία. Ο ΤΑΡ επενδύει πολλά εκατομμύρια για την προμήθεια αγαθών και υπηρεσιών σε τοπικό επίπεδο, με τις συνολικές δαπάνες για το ελληνικό τμήμα του αγωγού να έχουν ξεπεράσει το €1,2 δισ. Περί τις 340 επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα έχουν συμβάλλει στο έργο, ενώ μεγάλες συμβάσεις έχουν ανατεθεί είτε απευθείας σε ελληνικές εταιρείες, είτε σε σχήματα που περιλαμβάνουν ελληνικές εταιρείες (ΤΕΡΝΑ Α.Ε., J&P ΑΒΑΞ, Σωληνουργεία Κορίνθου και AΚΤΩΡ).
«Αγωγός Καλής Ενέργειας» για τις τοπικές κοινότητες: πρόγραμμα επενδύσεων €32 εκατ.
Αναγνωρίζοντας τη σημασία που έχει για τον ΤΑΡ η φιλοξενία των τοπικών κοινοτήτων που επηρεάζονται από τον αγωγό, θέλουμε να είμαστε καλός γείτονας και «Αγωγός Καλής Ενέργειας».
Για το λόγο αυτό, ο ΤΑΡ διαθέτει εθελοντικά €32 εκατ. σε ένα ολοκληρωμένο Πρόγραμμα Κοινωνικών και Περιβαλλοντικών Επενδύσεων. Ένα πρόγραμμα σχεδιασμένο σε στενή συνεργασία με τις τοπικές κοινότητες, ώστε να ανταποκρίνεται σε πραγματικές ανάγκες τους. Οι σχετικές προτάσεις, άλλωστε, υποβάλλονται στον ΤΑΡ από τις τοπικές αρχές και φορείς.
Οι προτάσεις αυτές αξιολογούνται στη συνέχεια ως προς τη βιωσιμότητα και αναπτυξιακή τους προοπτική, με βάση τους 4 στρατηγικούς άξονες που έχει θέσει ο ΤΑΡ για τις δράσεις που χρηματοδοτεί:
- συμβολή στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής για τις τοπικές κοινωνίες
- ενίσχυση των μέσων βιοπορισμού για τους κατοίκους
- βελτίωση δεξιοτήτων και ικανοτήτων μέσω εκπαίδευσης και επιμόρφωσης
- υποστήριξη της περιβαλλοντικής διαχείρισης
Κοινωνικές και περιβαλλοντικές δράσεις του ΤΑΡ στη Δυτική Μακεδονία
Μέχρι σήμερα, έχουν ολοκληρωθεί ή βρίσκονται σε εξέλιξη 60 επενδύσεις ανά τη Βόρεια Ελλάδα. Αυτές αφορούν αφενός σε εστιασμένες δράσεις που υλοποιούνται στις περιφερειακές ενότητες από τις οποίες διέρχεται ο αγωγός, κι αφετέρου σε ευρύτερα διαπεριφερειακά προγράμματα.
Συγκεκριμένα, στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, ήδη υλοποιούνται πρωτοβουλίες, όπως:
- η οικονομική ενίσχυση ύψους €1 εκατ. σε Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών στον τομέα της Ενέργειας, τα οποία προσφέρουν το Πανεπιστήμιο και το ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας. Μέσω της επένδυσης αυτής, ο ΤΑΡ επιδοτεί το 50% των διδάκτρων για φοίτηση έως και 90 σπουδαστών το χρόνο επί 5 ακαδημαϊκά έτη.
- η χρηματοδότηση πέντε διαχειριστικών μελετών δασών στο Δήμο Νεστορίου, μία σημαντική δράση για τον βιοπορισμό της τοπικής κοινότητας που ενισχύει την απασχόληση στην περιοχή, καθώς επίσης την περιβαλλοντική διαχείριση και περιφερειακή ανάπτυξη.
- η χορήγηση εξοπλισμού και η υποστήριξη τοπικών φορέων, συλλόγων, και ΜΚΟ που προσφέρουν σημαντικό έργο στην τοπική κοινωνία, μεταξύ των οποίων το Κοινωνικό Παντοπωλείο του Δήμου Αμυνταίου, το Γηροκομείο «Λαζάρου και Αθηνάς Ρίζου» στην Καστοριά, ο Σύλλογος Γονέων, Κηδεμόνων και Φίλων Ατόμων με Αυτισμό Εορδαίας, η Εταιρεία Προστασίας Παιδιών με Αυτισμό στην Καστοριά, ο Οργανισμός «Κέλετρον Αγάπη για το Παιδί», και το Εθελοντικό Τμήμα Αντιμετώπισης Καταστροφών (ETAK) στην Καστοριά.
Διαπεριφερειακά προγράμματα του ΤΑΡ
Επιπρόσθετα, η Δυτική Μακεδονία επωφελείται και από τα διαπεριφερειακά προγράμματα που τρέχει ο ΤΑΡ κατά μήκος της όδευσής του και στις τρεις Περιφέρειες της Βόρειας Ελλάδας. Ένα από αυτά, το πρόγραμμα Δωρεάς Οχημάτων Κοινής Ωφέλειας (ασθενοφόρα, οχήματα καθαριότητας και πολιτικής προστασίας, δασικά και εκχιονιστικά) «ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ, Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ» συνολικού ύψους άνω των €10 εκατ., έχει αρχίσει να υλοποιείται ήδη.
Σε αυτό το πλαίσιο ο Περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας, κ. Θεόδωρος Καρυπίδης, παρέλαβε στα τέλη Δεκεμβρίου 2017 τη δωρεά 4 εκχιονιστικών πολυμηχανημάτων, ενώ τον Ιανουάριο του 2018 ο ΤΑΡ παρέδωσε 20 ασθενοφόρα (από τα συνολικά 33) στο ΕΚΑΒ. Τα οχήματα αυτά θα διατεθούν για τις ανάγκες του ΕΚΑΒ στη Βόρεια Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένου του Παραρτήματος Κοζάνης.
Στα διαπεριφερειακά, εντάσσεται και το Πρόγραμμα Ενίσχυσης Αγροδιατροφικής Εκπαίδευσης «ΕΥΔΟΚΙΜΗ ΓΗ», το οποίο υλοποιεί ο ΤΑΡ σε συνεργασία με το Ίδρυμα Μποδοσάκη, την Αμερικανική Γεωργική Σχολή, και το Ινστιτούτο Εφαρμοσμένων Βιοεπιστημών του Εθνικού Κέντρου Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ). Πρόκειται για επένδυση ύψους €1 εκατ. σε εκπαιδευτικές και εφαρμοσμένες βιοτεχνολογικές δραστηριότητες, για να υποστηρίξει την καλλιέργεια και πώληση αγροδιατροφικών προϊόντων που παράγονται τοπικά κατά μήκος της όδευσης του αγωγού.
Στη Δυτική Μακεδονία, όπου αυτό το διάστημα πραγματοποιούνται οι πρώτες εκπαιδεύσεις, η ΕΥΔΟΚΙΜΗ ΓΗ εστιάζει στη μελισσοκομία (Φλώρινα και Καστοριά), την καλλιέργεια αρωματικών φυτών και καρποφόρων δένδρων (Κοζάνη), φασολιών (Καστοριά) και πιπεριάς (Φλώρινα), αλλά και την αιγοπροβατοτροφία (Κοζάνη και Φλώρινα).
