Η ιδέα του Αποθέματος Βιόσφαιρας της UNESCO (UNESCO Biosphere Reserve), χρησιμοποιείται ως εργαλείο στην προσπάθεια εφαρμογής ενός εναλλακτικού οράματος συμμετοχικής τοπικής ανάπτυξης. Αφετηρία υπήρξε η επιθυμία να προστατευτεί ένα νησί μοναδικής φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς από δυνάμει καταστροφικές πρακτικές, και να επινοηθεί ένα εναλλακτικό μοντέλο ανάπτυξης. Μετά από αρκετά χρόνια ερευνών και ανοιχτού διαλόγου, μια απλή ιδέα στο μυαλό μερικών επιστημόνων που ήταν τακτικοί επισκέπτες του νησιού, εξετάστηκε σχολαστικά από την τοπική κοινωνία και σταδιακά υιοθετήθηκε από μια ευρεία ομάδα κατοίκων και από τις δημοτικές αρχές.
Αξιοποιώντας μια σειρά από μελέτες σκοπιμότητας και μετά από διαρκείς επικοινωνιακές προσπάθειες, ο δήμαρχος της Σαμοθράκης με την ομόφωνη υποστήριξη του δημοτικού συμβουλίου, υπέβαλε αίτηση για την ένταξη της Σαμοθράκης στο Διεθνές Δίκτυο Αποθεμάτων Βιόσφαιρας (UNESCO-ΜΑΒ), η οποία προς το παρόν εκκρεμεί, ενώ το δημοτικό συμβούλιο έχει δεσμευτεί να ακολουθήσει ένα επιχειρησιακό πρόγραμμα προς την κατεύθυνση της αειφορίας. Το μέλλον του νησιού ως Απόθεμα Βιόσφαιρας συνδυάζει την προστασία και ανάδειξη του περιβάλλοντος με τον βιοπορισμό και την υποστήριξη της κοινότητας, και δίνει προοπτικές για το μέλλον των νέων.
Αποτελεί παράλληλα ένα ανοιχτό κάλεσμα και πλαίσιο το οποίο θα παίρνει σάρκα και οστά στο μέτρο που οι κάτοικοι και οι επισκέπτες της Σαμοθράκης θα επενδύσουν τις ελπίδες και τον ενθουσιασμό τους σε αυτήν την προσπάθεια. Ελπίζουμε η περίπτωση της Σαμοθράκης να αποτελέσει μοντέλο αειφορίας, να εμπνεύσει και να επηρεάσει κι άλλες περιοχές προς αντίστοιχους σκοπούς.
Σε τοπική δράση δημιουργήθηκαν ο σύλλογος “Βιώσιμη Σαμοθράκη” και η κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση «Ζαθέη».
Σύλλογος “Βιώσιμη Σαμοθράκη”
Ο σύλλογος “Βιώσιμη Σαμοθράκη” ξεκίνησε από την ανάγκη μιας ομάδας κατοίκων του νησιού να βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης στο νησί και να αντιμετωπίσει, στο βαθμό του δυνατού, τα έντονα κοινωνικο-οικονομικά και περιβαλλοντικά προβλήματα που υπάρχουν. Στόχος του συλλόγου είναι η δημιουργία μιας αμφίδρομης σχέσης όπου οι κάτοικοι του νησιού θα μπορούν να αξιοποιήσουν την επιστημονική γνώση προς όφελός τους.
Οι περισσότεροι κάτοικοι του νησιού ακόμη θυμούνται τα χρόνια κατά τα οποία ο σεβασμός προς τη φύση και τον άνθρωπο συνδυαζόταν ισορροπημένα με την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων. Και αν γυρίσουμε ακόμη πιο πίσω στο χρόνο, θα βρούμε καιρούς κατά τους οποίους το νησί είχε έντονη εξαγωγική δραστηριότητα αγαθών σε μια εποχή όπου δεν υπήρχε καν συντονισμένη ακτοπλοϊκή δραστηριότητα.
Κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση «Ζαθέη»
«Ζαθέη Σαμοθράκη ένθα και όργια φρικτά Θεών άρρητα βροτοΐσιν».
Σεπτή και Αγιότατη ονομάζει ο Όμηρος λοιπόν «στόλιζε» την Σαμοθράκη με το επίθετο «Ζαθέη», μια Ιερά χώρα, όπου τελετές προκαλούν ρίγος φόβου γίνονται για χάρη των θεών οι οποίες είναι απόρρητες στους κοινούς θνητούς, τα επονομαζόμενα «Καβείρια μυστήρια».
Η κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση «Ζαθέη» βρίσκεται στις εγκαταστάσεις του δημοτικού κάμπινγκ της Σαμοθράκης, στη θέση Πλατιά των Θέρμων. όπου λειτουργούν το μίνι μάρκετ και το καφέ της Πλατιάς. Στη Ζαθέη μπορείτε να βρείτε φρέσκα τοπικά προϊόντα, χειροποίητο ψωμί και γιαούρτι, αυγά ελευθέρας βοσκής, μέλι με τα αρώματα της τοπικής χλωρίδας, σπιτικά γλυκά και μαρμελάδες με ντόπια και ενδημικά φρούτα. Μπορείτε επίσης να δοκιμάσετε σπιτικό πρωινό ή ένα κρύο σνακ φτιαγμένο με τοπικά προϊόντα.
