«Δεν πέφτουνε, χρυσάφι μου, τα κάστρα με ευχές…»
Περσείδες, Μ. Πασχαλίδης
Δεν εννοώ αυτά που καθημερινά χρησιμοποιούμε, γιατί αυτά είναι σαν την ιεροτελεστία του πρωινού καφέ. Έχουμε συνηθίσει να μη μας κάνει εντύπωση αυτό που κρύβεται από πίσω από εκείνα. Μας αρκεί το φίλτρο αυτό καθαυτό, ίσως από νοσταλγία για εκείνο που δεν αγγίζουμε, ίσως από μια ασυγκράτητη αποστροφή στο τώρα, που ασυναίσθητα, ήδη σε αυτή τη σκέψη, έχουμε αφήσει πίσω, ίσως από πλεονεξία. Δεν εννοώ σίγουρα αυτά.
Υπάρχουν φίλτρα που συνθέτουν το «Εγώ» και μπορούν να ξεπερνούν κάθε άλλο εσωτερικό ελεγκτικό μηχανισμό. Υπάρχουν φίλτρα, που θα μπορούσαν ενώ χορεύουν μπροστά μας, και μπλέκονται με τα φίλτρα των άλλων γύρω μας, για να συνθέσουν και να δημιουργήσουν το αντίδοτο στην παράνοια. Υπάρχουν φίλτρα, που έχουν τη δύναμη να αλλάξουν την προσωπική και συλλογική πλεύση μας. Σε αυτά τα φίλτρα αναφέρομαι. Ίσως σας προϊδέασα.
Υποτιμούμε αυτοβούλως τη δύναμη αυτών των φίλτρων. Ποιοτικά όλοι μπορούμε να αντιληφθούμε το ουσιώδες από το επουσιώδες, κι όμως πάντα στεκόμαστε στο τελευταίο. Διοχετεύουμε στο επουσιώδες όλη μας την κρίση, όλη τη συναισθηματική μας φόρτιση, χάνοντας από τα μάτια μας την υφή του πραγματικού προβλήματος. Τι μας φταίει, άραγε, όταν αναγνωρίζουμε μια ανεπάρκεια, όταν αισθανόμαστε το λάθος; Τι μας φταίει… και σε ποιόν επιρρίπτουμε την ευθύνη; Πολλές φορές, εθελοτυφλούμε. Παραβλέπουμε αυτά τα φίλτρα, με την ίδια γοητευτική παράλειψη που ανεχόμαστε την αλαζονική και διαστροφική φύση των λάθος επιλογών μας. Και τότε είναι που προσμένουμε το ακαταλόγιστο για αυτές.
Στην πληθώρα των γεγονότων, στους παράλληλους κόσμους που διανύουμε, τα φίλτρα μπορούν να δημιουργήσουν μια απελευθερωτική πορεία προς το αυτονόητο, που αποφεύγουμε να επιλέγουμε συστηματικά. Το αυτονόητο, για κάποιο περίεργο λόγο, όλοι μπορούμε να το αναγνωρίσουμε, όμως, επίσης στην ύψιστη έκφανση της ειρωνείας αυτής της ζωής, είμαστε αδύναμοι να εφαρμόσουμε. Ξέρουμε καλά ποιόν κόσμο θέλουμε, και ποιά είναι η θέση μας σε αυτόν. Το δίχως άλλο, ξέρουμε. Με την ίδια αποφασιστικότητα, σε επίπεδα ταχύτητας φωτός, μας έλκει η ανοχή προς εκείνον τον κόσμο, που περιστρέφεται στο σύμπαν χωρίς τα φίλτρα των επιλογών μας. Τον απαράδεκτο κόσμο.
Ας μην επαναλάβουμε τις τυπικές εκφράσεις που νομίζουμε ότι αλλάζουν αυτόν τον κόσμο. Γιατί από την ανούσια επανάληψη οι λέξεις αυτές έχουν χάσει το νόημα τους, και καθρεφτίζουν τη φθορά μας. Ας πρωτοστατούν οι πρακτικές μας, ας ακολουθήσουν νέες έννοιες, ως συνειδητές επιλογές. Οι επαναστάσεις, νομίζω, δεν θα έπρεπε να νοούνται ως η βία που θα κοστίσει αναγκαστικά και αναπόδραστα απώλειες. Αυτός ο κόσμος θέλει άλλου είδους επαναστάσεις για να καταφέρει να αναπνεύσει. Ας ξεκινήσουν αυτές οι επαναστάσεις από τις μικρές συμβατικές ασχολίες που συνθέτουν την επαναλαμβανόμενη καθημερινότητα μας. Ας νοηματοδοτήσουμε την επανάσταση αλλιώς, γιατί όλοι μπορούμε να δούμε πόσο ανεπαρκείς είναι οι ουτοπίες όταν απλά τις ευχόμαστε. Όπου «αλλιώς»… ενδεικτικά η συνέπεια στις μικρές απειροελάχιστες συμβατικές ασχολίες μας, στις μικρές μας ιεροτελεστίες, η ευελιξία μας σε κάθε έκφανση και αναγκαιότητα της, η συνειδητή προσπάθεια βελτίωσης του μέσα και του έξω μας. Από πότε η έννοια του συμβατικού, αυτού που επιλέγουμε στην ουσία του κυρίαρχα, σταμάτησε να είναι αυτονόητη και ψάχνει το «αντισυμβατικό» για να επαναστατήσει; Ποιο είναι άραγε σήμερα το «αντισυμβατικό», όταν όλα χάνουν το πραγματικό τους πρόσημο;
Ας φύγουμε από τις γενικεύσεις, ας γκρεμίσουμε τους κύβους και τις απόλυτες εξισώσεις στον κρυστάλλινο κόσμο του μυαλού μας. Τα σύνορα σε κάθε τι, ήταν και θα είναι ανθρώπινα κατασκευάσματα. Εμείς διαγράψαμε τα φίλτρα μας, ξεχάσαμε τη φύση τους, και θεοποιήσαμε τα σύνορα. Τα σύνορα που χωρίζουν το φως από το σκοτάδι. Τα σύνορα που δημιουργούν φλεγόμενες μάχες. Τα σύνορα που χτίζουν αποστάσεις και γεννούν το μίσος. Ας επιστρέψουν τα χρωματιστά μας φίλτρα, η δύναμη μας να αποφασίζουμε με βάση την κρίση μας, η δύναμη μας να βλέπουμε πέρα από τα σύνορα. Γιατί πέρα από τα σύνορα, θα δούμε μόνο μάτια σαν τα δικά μας. Με την ίδια φλόγα, απλά με άλλα όνειρα. Τα φίλτρα βλέπετε…
Αν ψάχνουμε να βρούμε μια επόμενη μέρα, όταν όλη η ασχήμια θα αποτελεί παρελθόν, ο μονόδρομος είναι να φέρουμε πίσω τα φίλτρα μας. Μήπως και δούμε λίγο πέρα από αυτά που νομίζουμε πως ξέρουμε στα σίγουρα και δεν αλλάζουν. Μήπως και δούμε, πως επιμένουμε στο δίκιο μας, όταν δίκιο δεν υπάρχει πουθενά απόλυτο, και δεν είναι ποτέ ένα. Μήπως και δούμε, πως ανεχόμαστε την κακία και τη διαφθορά, στο όνομα μιας δικαιοσύνης, που δεν έχουμε προσεγγίσει ούτε στο ελάχιστο. Μήπως και δούμε, πόσα μπορούμε να μην ανεχόμαστε, και πόση φθορά μπορούμε να ξεμάθουμε, να αφήσουμε πίσω. Μήπως και σταματήσουμε να λογοδοτούμε στο παρελθόν που ευθύνεται για αυτή τη φθορά. Μήπως και διαλύσουμε τα σύνορα που νομίζουμε πως μας χωρίζουν. Μήπως και χτίσουμε ένα αύριο δικό μας, με τα φίλτρα μας.
