Το έθιμο της Κλαδαριάς
Το άναμμα της κλαδαριάς είναι μια γραφική, γιορταστική εκδήλωση, αλλά και από τα χαρακτηριστικά έθιμα του δωδεκαημέρου της Σιάτιστα. Η Κλαδαριά γίνεται από ξερά χόρτα το λεγόμενο «Λόζιο» που τον μαζεύουν τα παιδιά από τα χωράφια ή αμπέλια αμέσως μετά τη γιορτή του Αγίου Δημητρίου.
Ο Λόζιος φορτώνεται στα αυτοκίνητα, ενώ παλιά στα ζώα και τοποθετείται σε μία αποθήκη (αχυρώνα) η οποία ανοίγει μόνο στις 23 Δεκεμβρίου για να ετοιμαστεί η κλαδαριά: Η κλαδαριά στη Σιάτιστα γίνεται κατά τον εξής τρόπο. Στη μέση της πλατείας κάθε γειτονιάς ανοίγεται από καιρό μια τρύπα βάθους 0,50-0,70 εκ του μέτρου. Μόλις φτάσει η 23 Δεκεμβρίου τοποθετείται και στερεώνεται σ’ αυτήν ένα χοντρό ξύλο στο «το βεργί» 4-5 μέτρα για να συγκρατεί τα ξερά χόρτα γύρω του.
Πάνω στην κορυφή του βεργιού δένουν ένα δεμάτι φανταχτερά ξερόχορτα που λέγεται «Φούντα» και κατόπιν στολίζουν την κλαδαριά. Στο διάστημα αυτό τα παιδιά κάνουν προστατευτικό κλοιό γύρω από την κλαδαριά και χτυπούν «Κουδούνια»(γκαβανούζες, τσιουκάνια, κυπριά κ.λ.π.).
Στη συνέχεια συγκεντρώνονται και παίρνουν θέσεις γύρω από την κλαδαριά γέροι, γριές, νέοι και νέες περιμένοντας το άναμμα με ανυπομονησία. Το βράδυ μόλις νυχτώσει ανάβουν οι κλαδαριές στις πλατείες της Σιάτιστας, παρουσία των τοπικών αρχών και πλήθους κόσμου, ενώ η τοπική μουσική παίζει διάφορα τραγούδια των καλάντων. Ένα ξέσπασμα χαράς αγκαλιάζει τις φλόγες με τραγούδια, χορούς και χτυπήματα κουδουνιών. Η φωτιά που φουντώνει, οι φλόγες της που υψώνονται λαμποκοπώντας, η ζεστασιά που απλώνεται γύρω ανάβουν το κέφι και τονώνουν τη διάθεση.
Όταν με το χαμήλωμα της φωτιάς αρχίζει να φαίνεται το «βεργί» οι πιο θαρραλέοι από τους νέους ορμούν να το ρίξουν κάτω. Αν το καταφέρουν θεωρούνται άξιοι για παντρειά και ακούν παινέματα και επευφημίες και αν αποτύχουν ακούν φράσεις ειρωνικές.
Ενώ τα τελευταία κλαδιά σιγοσβήνουν, άλλοι αποχωρούν στα σπίτια τους και άλλοι παρέες παρέες, γλεντούν σε κέντρα ή σπίτια μέχρι τις πρωινές ώρες.
Το έθιμο της κλαδαριάς διατηρείται και σήμερα και συμβολίζει τις φωτιές που άναψαν οι ποιμένες στη Βηθλεέμ για να αναγγείλουν τη γέννηση του Χριστού. Η διατήρηση και η τέλεση του εθίμου στηρίζεται στη λαϊκή αυτή δοξασία, κι έχει επιβιώσει από συνήθειες των αρχαίων Ελλήνων που με φλόγα έστελναν το μήνυμα της κάθε ευχάριστης αγγελίας. Αυτό μας το δίνει και ο Αισχύλος στην τραγωδία του «Ο Αγαμέμνων».
Σ΄αυτήν ο φρουρός βλέπει τη φλόγα στην αντικρινή του κορυφή και ξέρει πως αυτό σημαίνει την πτώση της Τροίας. Είναι η ίδια η είδηση. Εκτός από αυτό η πυρά για τους αρχαίους Έλληνες είχε λυτρωτική δύναμη. Μα τη λύτρωση φέρνει και ο Ναζωραίος. Μήνυμα χαρμόσυνο για όλο τον κόσμο είναι η γέννηση του.
Γενικότερα πρέπει, νομίζουμε να θεωρηθεί κατάλοιπο των πυρολατρικών δοξασιών των προγόνων μας. Ξέρουμε ακόμα τις πυρές που άναβαν οι αρχαίοι Έλληνες, για να τιμήσουν τον Απόλλωνα, στις αρχές κάθε μήνα, στα νεομήνια όπως τα έλεγαν. Τιμούσαν έτσι τον Απόλλωνα «ως Θεόν του ηλίου που γεννά το Πύρ» όπως αναφέρει ο Κων. Ρωμαίος. Το φως και την αναγέννηση της φύσεως φέρνει όμως και το βρέφος της Βηθλεέμ.
Καλές Γιορτές!
