Σύμφωνα με το ICOM τα μουσεία είναι πολιτιστικοί οργανισμοί, μη κερδοσκοπικού και κοινωνικού χαρακτήρα, ανοιχτοί προς το κοινό, οι οποίοι κατέχουν συλλογές, τις οποίες συντηρούν, τις εκθέτουν, διενεργούν έρευνες και επικοινωνούν. Ο ρόλος τους είναι εκπαιδευτικός, ψυχαγωγικός και κοινωνικός. Τα μουσεία απευθύνεται σε όλες τις κοινωνικές κατηγορίες και ομάδες, ανεξαρτήτως φύλου, εθνικότητας, θρησκείας, ηλικίας, σε Αμεα κ.ά., ώστε να καλύψει όλες τις ανάγκες των επισκεπτών.
Ισχύει όμως αυτό για τα ΑΜΕΑ;
Πόσο συχνά τα μουσεία ανοίγουν τις πόρτες τους για τα ΑΜΕΑ;
Έχετε παρατηρήσει εάν διαθέτουν κατάλληλο εξοπλισμό για την πρόσβασή τους;
Εάν τα γραφεία πληροφοριών ή τα ταμεία τους έχουν υψομετρική διαφορά για τα άτομα αυτά;
Εάν προσφέρουν δωρεάν είσοδο στους συνοδούς τους;
Εάν τελικά αυτά τα άτομα είναι αποδεκτά πρωτίστως από την κοινωνία ώστε να επισκέπτονται τα μουσεία για να ψυχαγωγηθούν ή να εκπαιδευτούν;
Πολλά είναι τα μουσεία απ’ όλον τον κόσμο τα οποία διαθέτουν εκπαιδευτικά προγράμματα, υπηρεσίες και τον απαραίτητο εξοπλισμό ειδικά σχεδιασμένα για τα ΑΜΕΑ.
Θαυμαστό παράδειγμα αποτελεί το μουσείο του Λούβρου, το οποίο διαθέτει τον χώρο La Petite Galerie, μία ειδικά σχεδιασμένη αίθουσα για τα άτομα με αναπηρίες και προσφέρει υποστηρικτικές υπηρεσίες, π.χ. κείμενα με την γραφή Braille. Όπως επίσης, στην αίθουσα Touch Gallery, πραγματοποιείται πρόγραμμα για άτομα με προβλήματα οράσεως όλων των ηλικιών, όπου έχουν την δυνατότητα να αγγίξουν τα γλυπτά που εκτίθενται, κατανοώντας την υφή και το σχήμα τους. Έτσι λοιπόν ξεκινάει το ταξίδι των επισκεπτών, με την καθοδήγηση ειδικών, με σκοπό να ανακαλύψουν τις ανάγλυφες δημιουργίες. Το κυριότερο όμως είναι πως την έκθεση μπορούν να την παρακολουθήσουν και άτομα που δεν έχουν προβλήματα όρασης! Θα χρειαστεί να κλείσουν τα μάτια τους και να ζήσουν την εμπειρία της έκθεσης, ενδυναμώνοντας τις αισθήσεις της αφής. Ακόμη, στο τέλος της δράσης, θα πρέπει να μοιραστούν τις απόψεις τους και ύστερα να αποκαλυφθούν τα έργα. Με την συμμετοχή σε αυτήν την δράση, επιτυγχάνεται η ενσυναίσθηση και η ευαισθητοποίηση όλων, καθώς μπαίνουν στην θέση των ατόμων με προβλήματα όρασης.
Το Λούβρο κατάφερε να συμβάλει στην κοινωνική ένταξη, καθώς και στην ευαισθητοποίηση του κοινού, προλαμβάνοντας τον ρατσισμό και την περιθωριοποίηση που τυχόν βιώνουν κάποια ΑΜΕΑ.
Στην Ελλάδα όμως, τα παραδείγματα είναι απογοητευτικά. Το πρόσφατο δυσάρεστο γεγονός με το χαλασμένο αναβατόριο στον Λόφο της Ακρόπολης, έγινε αφορμή για απολύσεις των υπευθύνων οι οποίοι δεν μερίμνησαν για την επισκευή του.
Άραγε, η κίνηση αυτή είχε ως αποτέλεσμα την αλλαγή της κατάστασης; Ή παρεμποδίστηκε η άσκηση των ισότιμων δικαιωμάτων των ΑΜΕΑ;
Πρωταρχικός στόχος των υπεύθυνων των πολιτιστικών οργανισμών θα πρέπει να είναι η ένταξη των ΑΜΕΑ και όχι οι διαχωριστικές συμπεριφορές.
Τα μουσεία αποτελούν φορείς κοινωνικής ένταξης, αποδοχής και ισότητας. Οι όροι προσβασιμότητα, συμμετοχή και ενσωμάτωση είναι τρεις αλληλένδετες έννοιες, οι οποίες πρέπει να εφαρμόζονται κυρίως για τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Βασικό δικαίωμα των ΑΜΕΑ είναι να απολαμβάνουν υπηρεσίες, όπως όλοι. Γι αυτό το λόγο λοιπόν, με την αρχή του «Καθολικού σχεδιασμού», τα μουσεία θα πρέπει να καταφέρουν με τις εσωτερικές και εξωτερικές διαμορφώσεις των χώρων τους για τα ΑΜΕΑ, να περιορίσουν το αίσθημα αποκλεισμού και την μη αποδοχής.
Ας ανοίξουμε όλοι τις αγκαλιές μας στα άτομα με τις ιδιαίτερες δυνάμεις είτε προσωπικά είτε μέσα από τους κοινωνικούς φορείς και ας παραδειγματιστούμε από τις ενέργειες του μουσείου του Λούβρου!
